کودکان را دین گریز نکنیم

«فرح منصوری» روانشناس و کارشناس ارشد روانشناسی و مشاتوره در گفت و گو با خبرنگار امین جامعه با اشاره به نقش والدین در آموزش دینی فرزندان و آشنا سازی آنها با آموزه های دینی تاکید می کند:به طور حتم از سه سالگی به بعد که رشد اجتماعی یک کودک آغاز می شود، دین و قواعد دینی، آن هم به شکل شفاف و درست آن می تواند به عنوان سپر و پوشش محافظتی فرد به کار آید و در صورتی که پدرومادر آشنایی صحیحی با مفاهیم دینی و راه های انتقال آن به فرزندشان داشته باشند، می توانند موفقیت های زیادی را در این زمینه تجربه کنند.

وی با اشاره به اینکه به طور حتم اخلاق و خط قرمزها قبل از حضور کودک در مهد یا جامعه، در خانه و خانواده شکل می گیرد ادامه می دهد:مفاهیم روانشناسی بر این اصل استواراست که کودکان تا سن ۷ سالگی پادشاه هستند و به عبارت دیگر باید تا این سال خطا و غلط، درست یا نادرست را در خانه از یکدیگر تشخیص دهند و اگر ظرافت های لازم در مسیر تربیت دینی و اخلاقی کودکان صورت نگیرد، دین گریز شده و از معایب نادرست تربیت و آموزش دینی و مذهبی کودکان، احساس گناه و عذاب وجدان است که به طور حتم در رشد آنها خلل ایجاد می کند.

منصوری، کارشناس ارشد روانشناسی و مشاوره در ادامه می گوید: دین، مذهب و مقررات، فرزندان را از بسیاری از لغزش ها و خطرات محافظت می کند به طوریکه اگر در خانه و توسط والدین با مباحث مربوط به حلال و حرام آشنا نشده باشد، ممکن است در مدرسه نتواند به درستی تشخیص دهد که کدام وسایل به خودش تعلق دارد و کدامیک مربوط به وسایل شخصی دوستانش است و در برابر خواسته های درونی اش مقاومت نکرده و آن وسیله را بردارد.ضمن اینکه وقتی کودکی یاد می گیرد که به خدا توکل کند، به طور حتم از سن نوجوانی به بعد در مقابل طوفان های زندگی استوار بوده و دچار اضطراب نخواهد شد.

وی ادامه می دهد: بهترین نمونه ی آموزش دینی و آموزه های مذهبی به فرزندان این است که دین و اخلاقیات چنان آموزش داده شود که درونی شده و کودک به صورت خودکارو بدون داشتن ناظر به اصول اخلاقی مانند راستگویی یا امانت داری عمل کند.

والدین به اصول اخلاقی وفادار باشند

این روانشناس تاکید می کند:متاسفانه گاهی دیده شده است که والدین فرزندان را به گونه ای تعلیم ببینند که اگر نماز می خوانند یا دروغ نمی گویند از ترس به خدا نبوده و از عشق و دوستی با خدا او را پرستش می کنند؛ با درونی کردن اخلاق پسندیده در کودکان که در دین هم نسبت به آن  سفارش زیادی شده است می تواند سپرمحافطتی محکمی برای آنها در برابر اشتباه و خطاهای احتمالی بنا کرد.

وی یادآور می شود:دراین صورت حتی کودکان در محیط های پرخطر هم وسوسه نشده و به عنوان مثال به سیگار، مواد مخدر و سایر معضلات به صورت قاطعانه «نه» خواهند گفت.

منصوری با اشاره به اینکه والدین باید خودشان هم نسبت به آموزه های دینی وفادار بوده و الگوی خوبی برای فرزندان باشند خاطر نشان می کند: پدر یا مادری که به فرزندان خود تفاوت حلال و حرام را آموزش می دهند، خودشان هم باید در این زمینه احتیاط کرده و به عنوان نمونه امانت دار اموال دولتی و اموال محل کارشان باشند و یا حتی به فرزند خود راستگویی را آموزش می دهند، از دروغ و پنهان کاری دوری کنند چرا که کودکان در سنین به خصوصی والدین را مظهر قدرت در زندگی دانسته و از آنها الگو برداری می کنند.

وی با اعلام اینکه اعمال هر نوع خشونت و اشتباه در امر تربیت کودکان و آشنا سازی آنها با مفاهیم دینی می تواند آنها را دین گریز کند خطاب به والدینی که در این حوزه آگاهی کافی ندارند تاکید می کند: والدین باید در مکان هایی همچون فرهنگسراها یا مساجد که کارشناسان مختلف در آنجا حضور دارند، حاضر شده و با مهارت های گوناگونِ تربیت دینی فرزندان و مهارت های فرزند پروری و آموزش رفتاری کارآمد آشنا شوند.

عشق به خدا جایگزین ترس از خدا شود

این روانشناس ادامه می دهد: نهادهای اجتماعی همچون انجمن اولیا و مربیان باید با ارایه آموزش های لازم در این نشست ها و دعوت از روانشناسان و افراد خبره و کارشناس، مهارت های لازم را به والدین آموزش دهند.

وی اضافه می کند: مساجد هم می توانند آگاهی و آموزش های لازم را ب والدین ارایه داده و جلسات کارشناسی مفیدی درزمینه های مختلف ارایه دهند.

به گفته این کارشناس ارشد مشاوره، باید از خوبی و زیبایی های خداوند برای فرزندان گفته شود تا آنها بدانند که پناهگاه و تکیه گاهی وجود داشته و در عین حال از طریق نماز و عبادت واقعی، ارتباطشان را با خداوند صیقل دهند؛ به بیان دیگر والدین باید چنان آموزش ببینند تا بدون توجه به پوسته ظاهری و ساختگی دینی، سخت گیری های بی مورد را کنار گذاشته وبه معرفی واقعیت و فلسفه دینی به فرزندانشان توجه بیشتری داشته باشند که به طور حتم والدین نیازمند آموزش دقیق و درست در این زمینه هستند.

گفتار والدین با عملشان سازگار باشد

 در عین حال، مهدی قلی پور، کارشناس مسایل دنی و مذهبی و مدرس دانشگاه نیز یکی از حقوق فرزندان بر پدر و مادر ها را تعلیم آموزه های دینی دانسته و در گفت و گو با خبرنگار امین جامعه اعلام می کند: طبق فرمایشان حضرت امیرالمومنین (ع) حق فرزندان بر پدرومادرها انتخاب نام نیکو بر روی آنها، آموزش قرآن، طبق برخی از احادیث، فراهم کردن امکان ازدواج برای آنها و نیز تربیت نیکو و آموختن ادب و آداب زندگی به آنها است.

وی ادامه می دهد: قرآن سرچشمه تمام معارف الاهی است که انس با آن عالی ترین نتیجه را در بر دارد به طوریکه آشنایی با دوست و دشمن،بد و خوب، سعادت و سایر مسایل در قران  آمده و آشنایی فرزندان باا آن بزرگترین سعادت است.

این کارشناس مسایل مذهبی در پاسخ به این سوال که استفاده از چه نوع گفتاری توسط والدین در تربیت دینی و بازگویی آموزه  های دینی به فرزندان موثر خواهد بود یادآور می شود: نباید تنها به گفتار اکتفا کرد بلکه گفتار و مهمتر از آن رفتار و عمل پدرومادر هردو در تربیت دینی فرزندان موثر است، چنانچه اگر انتقال آموزه های دینی و اخلاقیات با عالی ترین نوع گفتار هم صورت گرفته اما والدین در عمل به آن اصول، سهل انگاری کنند،نه تنها تاثیر مثبتی به دنبال نخواهد داشت بلکه عواقب منفی  بیشماری دارد.

این مدرس دانشگاه ادامه می دهد: به عنوان نمونه مادری که سعی در آموزش حجاب به فرزندان خود را داشته اما در مهمانی و عروسی ها با حجاب نامناسب ظاهر می شود، نمی تواند در انتقال مفاهیم دین به فرزندان خود موفق باشد در حالیکه گفتار و رفتار باید باهم هماهنگ بوده و رفتار ملایم، محبت آمیز و دوستانه کلید موفقیت در انتقال مفاهیم دینی به فرزندان است.

وی در برابر این سوال که آیا آموزه های دینی ارایه شده در رسانه مثل تلویزیون، رادیو یا سی دی های موجود در بازار کافی بوده و والدین باید به همین میزان از تعالیم اکتفا کنند، پاسخ می دهد: هیچ یک از رسانه ها و ابزار آموزشی همچون کانون گرم خانواده و پدرو مادر قدرت انتقال این مباحث را نداشته و ارتباط رو در رو و مستقیم پدر ومادر با فرزندان که همراه با محبت صورت می گیرد بهترین نوع ارتباط با فرزندان است و بافت خانواده ها هم با یکدیگر تفاوت داشته و برنامه های از پیش تعیین شده قابلیت برقراری ارتباط با تمام بافت های خانوادگی را نخواهند داشت.

این کارشناس مذهبی از والدین خواست تا در صور ت عدم آشنایی با راه های آموزشی فرزندان خود در زمینه مباحث دینی یا سایر مباحث از برخی اطلاعات مورد اعتماد وجود در سایت های اینترنتی یا تلفنن های گویا و مراکز پاسخگویی به سوالات استفاده کرده و اطلاعات لازم را دریافت کنند.

وی اضافه می کند: خانواده ها می توانند با تشکیل نشست و جلسات صمیمی خانوادگی از یک کارشناس مذهبی یا روانشناسی که به بافت مذهبی،شرقی و ایرانی آشنا بوده دعوت کرده وبا طرح  سوالات خود در زمینه های گوناگون، پاسخ مناسبی برای سوالات خود پیدا کنند.

وی مساجد را محل مناسبی برای رفع بسیاری از سوالات مذهبی و دینی دانسته و ادامه می دهد: والدین می توانند ارتباطشان را با مساجد تقویت کرده و از راهنمایی های امام جمعه مساجدی که نوع گویش آنرا می پسندند برای پرسش سوالات و گرفتن مشاوره های موردی استفاده کنند.

بر اساس این گزارش که به نقش پررنگ والدین در تربیت دینی فرزندان و ضرورت آشنایی آنها با آموزه های دینی اختصاص داشت، آشنایی والدین با این وظیفه خطیر و هدایت فرزندان در این زمینه می تواند همچون چراغ راهی در مسیر رشد و تعالی کودکان و نوجوانانی باشد که استواری و پایبندی آنها به اصول زندگی به میزان سو و روشنایی این چراغ بستگی دارد؛حال هر چه چراغ هدایت فرزندان پر سو وروشن تر، مسیر راه و ادامه حیات آنها هم تضمین تر خواهد بود.