به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا؛ تردیدی در این مسئله وجود ندارد که در میان معاونت‌ها و بخش‌های زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ معاونت امور هنری این وزارتخانه پردامنه‌ترین و پرنوسان‌ترین معاونت ذیل فعالیت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شمار می‌رود.
به‌گونه‌ای که اداره کل هنرهای نمایشی؛ اداره کل هنرهای تجسمی؛ دفتر امور موسیقی و دفتر آموزش و توسعه فعالیت‌های هنری به‌عنوان چهار نهاد کلان هنری ذیل دامنه فعالیت‌های معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت می‌کنند.
وظایفی که اجرا و نظارت بر آنها بر عهده محمود سالاری معاون امور هنری وزارتخانه قرار داده شده است. ۱۶ آذر ۱۴۰۰ خورشیدی محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی حکمی محمود سالاری را به عنوان معاون امور هنری وزارتخانه منصوب کرد.
برهمین اساس خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در آستانه یک‌سالگی فعالیت دولت مردمی سیزدهم با دعوت از معاونت امور هنری این وزارتخانه؛ بخش‌های تابعه و زیرمجموعه این معاونت را با محمود سالاری به کندوکاو؛ چالش؛ نقد و تحلیل در قالب گفت‌وگو پرداخته است.
مساله آموزش هنر به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌ها و سیاست‌های کلان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه توسعه و تعالی بخشی جامعیت هنر در سراسر کشور ذیل دستورالعمل تحقق عدالت فرهنگی از یک‌سو و تلاش برای آموزش رایگان هنر به‌ویژه در مناطق کم برخوردار در راستای شناسایی استعدادهای آینده ساز فعالیت‌های هنری و فرهنگی در کشورمان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین رسالت‌های اجرایی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش‌از این از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به محمود سالاری ابلاغ شده بود.
در راستای بررسی تحقق این خواسته و فعالیت‌های زیرمجموعه آن که به دفتر آموزش و توسعه فعالیت‌های هنری معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بازمی‌گردد با محمود سالاری معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به گفت‌وگو پرداختیم.
آموزش ۳۸هزار و ۲۵۰ نفر در طرح آموزش رایگان هنر
تا به امروز قریب ۳۸ هزار و ۲۵۰ نفر در دوره دوم طرح آموزش رایگان هنر در مناطق محروم ثبت‌نام کرده‌اندهم‌زمان با آغاز فعالیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت سیزدهم توجه به مناطق محروم در حوزه توسعه فعالیت‌های فرهنگی و هنری، خاصه با محوریت آموزش هنر به‌عنوان یکی از سیاست‌های کلان این وزارتخانه به معاونت امور هنری ابلاغ شد. برهمین اساس طرح آموزش رایگان هنر در این معاونت کلید خورد. این طرح تا به امروز به کجا رسیده است؟
خدا را شاکریم که این طرح به‌خوبی در حال پیشرفت است و کارهای بسیار ارزشمندی در این حوزه انجام‌شده است. طی این مدت در مناطقی، دوره‌های آموزشی هنر را برگزار کردیم که انصافاً در طول این سنوات کمتر کسی به آن مناطق گذر و به مسئله‌ای به‌نام هنر و یا آموزش آن فکر کرده بود!
اگر بخواهم نگاهی آماری داشته باشم؛ نه به شکل استان به استان به شما می‌گویم که تا به امروز قریب ۳۸ هزار و ۲۵۰ نفر در دوره دوم طرح آموزش رایگان هنر در مناطق محروم ثبت‌نام کرده‌اند.
ازسویی‌دیگر گفت‌وگویی با شورای مرکزی انجمن خوش‌نویسان داشته‌ایم تا آنها دوره‌هایی را در مناطق محروم برگزار کنند و هزینه آن را معاونت هنری متقبل می‌شود. در حال حاضر هنرجویی ممکن است باشد که بگوید من دوره خوش را گرفته‌ام اما برای دوره بعد که باید می‌رفتم پولی نداشتم. این مساله را با توجه به مناطق محروم برنامه‌ریزی کرده‌ایم و با انجمن گفتگو کردیم که در این مناطق حضور پیدا کنند و دوره‌هایی را برگزار کنند، پول هنرجو را معاونت هنری پرداخت می‌کند.
برای ما موضوع ترویج هنر خوش‌نویسی مطلبی بسیار قابل‌توجه است و آن را با جدیت پیگیری می‌کنیم. دوستان انجمن نیز خوشبختانه بسیار از این طرح استقبال کرده‌اند و قرار شده که طرح را نهایی کنیم که این دوره‌های خوش‌نویسی به اتمام برسد.
یکی از محسنات برگزاری این دوره‌ها آنست که ممکن است دانشجو یا هنرجویی داشته باشد که خودش خوش‌نویسی را آموخته و نتوانسته مدرکش را بگیرد؛ همراهی با کلاس‌های انجمن خوش‌نویسان این حسن را دارد که می‌تواند مدرک دوره‌ای را که گذرانده است دریافت کند.
از این جنس کارهای مختلف و فراوانی انجام‌شده است. تا امروز که در این گفت‌وگو حضور دارم ما درمناطق محروم ۲۰ استان این طرح را اجرا کرده‌ایم و آن‌چنان که پیش از این اشاره کردم قریب ۳۸هزار و ۲۵۰ نفر به شکل قطعی با ثبت کد ملی در رشته‌های مختلف آموزش دیده‌اند.
بیش‌از ۵۰ رشته مختلف را در مناطق محروم آموزش می‌دهیم که تمامی آنها ثبت‌شده و قابل رصد است.
تأسیس هنرستان‌های دخترانه و پسرانه در استان‌ها را جزو تکالیف خود می‌دانیم
تأسیس هنرستان‌های دخترانه و پسرانه در استان‌ها را جزو تکالیف خود می‌دانیم و در همه استان‌ها این مسئله را با جدیت پیگیری می‌کنیمپیش‌از آنکه شما بر صندلی معاونت هنری بنشینید جناب شالویی به‌عنوان سرپرست، سکان‌داری معاونت بودند. در آن زمان به‌دلیل حاشیه‌ای که درباره تعطیلی هنرستان‌های نمایش زیر نظر سوره مهر حوزه هنری اتفاق افتاده بود گفت‌وگویی را خبرگزاری جمهوری اسلامی با وی داشت که از زبان آقای شالویی شنیدیم که یکی از سیاست‌های دولت سیزدهم تأسیس حداقل یک هنرستان پسرانه و دخترانه در هر استان است. این طرح به کجا رسید؟
این طرح با جدیت در حال پیگیری است. به شخصه به هر استانی که سفر می‌کنم، با مسئولان استان برای آنکه مکانی در اختیار ما قرار دهند تا این هنرستان‌ها را تأسیس کنیم گفت‌وگو می‌کنم. تأسیس هنرستان‌های دخترانه و پسرانه در استان‌ها را جزو تکالیف خود می‌دانیم و در همه استان‌ها این مسئله را با جدیت پیگیری می‌کنیم.
جالب است بدانید که برخی از استان‌ها مانند استان بوشهر حتی این درخواست را از ما داشتند که «اگر ما این امکانات را در اختیار شما قرار دهیم؛ می‌توانید در دو شهرستان مختلف این هنرستان‌ها را تأسیس کنید؟!»… به‌عنوان مثال دوستان‌مان در بوشهر گفته‌اند که در میناب و بوشهر تمایل به تأسیس دو هنرستان داریم که ما نیز با این رویکرد و نگاه آنها موافق بودیم.
تا پایان امسال چند استان کشور حداقل یک هنرستان دخترانه و یک هنرستان پسرانه خواهند داشت
نکته مهم آن است که هنرستان‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هنرستان‌های وابسته خاص هستند. یعنی آموزش‌وپرورش در این رشته‌ها به هیچ جای دیگری جز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز نمی‌دهد. این‌ها مختص وزارت فرهنگ است. چون این رویکرد و نگاه اختصاصی است به‌همین سبب برای توسعه آن و اینکه هنرستان‌ها باید اصولی، آبرومند و شایسته باشند؛ اهتمام ویژه‌ای داریم و با جدیت این طرح را پیگیری می‌کنیم.
تا پایان امسال چند استان کشور حداقل یک هنرستان دخترانه و یک هنرستان پسرانه خواهند داشت. به‌عنوان مثال درحال‌حاضر هنرستان دخترانه مشهد در حال تکمیل است و کارهای آخر خود را انجام می‌دهد. ما نیز در وزارتخانه پیگیر هستیم تا همه ادارات کل ما در شوراهای استان و با استاندارها هماهنگ باشند و بدانند باید این کار را برای مجموعه ارشاد انجام دهند. خدا را شاکریم که تمامی آنها در حال پیگیری تحقق این مهم هستند و این روند تا پایان فعالیت دولت سیزدهم با جدیت ادامه خواهد.
آسیب جدی در حوزه نمایشنامه و آموزش عمومی تئاتر
حال که بحث به هنرستان‌های بازیگری رسید اجازه بدهید تا رجعتی به هنر تئاتر داشته باشیم. در بسیاری از استان‌ها و شهرستان‌های ما در حوزه هنرهای نمایشی به‌جز رخدادهای جشنواره‌ای مانند جشنواره تئاتر استانی دیگر شاهد فعالیت تئاتری در قالب تولید و اجرای عمومی آثار نیستیم. یعنی در ظاهر امر با تحقق رویکرد توسعه فراگیرِ هنرهای نمایشی به‌عنوان یکی از شعارهای دولت سیزدهم فاصله داریم. برای احیا این روند چه برنامه‌هایی در دست دارید؟
نکته مهم آن است که بر این توجه اصل ویژه داشته باشیم که آموزش ما بسیار ضعیف است. منظورم حوزه آموزش عمومی است. تولید متن ضعیف است. اتفاقاً یکی از کارهایی که من از آقای دکتر کاظم نظری – مدیرکل اداره هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی – و همکارانش خواستم آن است که تولید متون نمایشی را در الویت فعالیت‌های خود قرار دهند.
در میان متون نمایشی که امروز وجود دارد آثار خوب و شایسته‌ای که هم تماشاچی را راضی نگه‌دارد و هم گروه را برای تولید راضی کند تا پای کار بیایند بسیار کم است
در سراسر کشور هنرمندان جوان بسیاری را شاهدیم که علاقه به فعالیت در حوزه تئاتر دارند. به‌عنوان مثال در حوزه بسیج فرهنگی این مورد را به‌وفور می‌بینیم. ما در بسیج چند هزار تشکل تئاتری داریم؛ اما متن برای اجرا ندارند! در حوزه متن نمایشی باید به‌قدری فعال شویم که هر گروهی اگر خواست اثری تولید کند حداقل ۱۰ متن در دسترس داشته باشد تا بتواند از میان آنها انتخاب کند. اما الان این‌گونه نیست.
تعداد گروه‌های ما نسبت‌به تعداد متن‌هایی که تولید می‌شود بسیار بسیار بیشتر است. این نکته را در کنار این مساله قرار دهیم که تعداد متن‌های خوب‌مان نیز بسیار بسیار کم است. در میان متون نمایشی که امروز وجود دارد آثار خوب و شایسته‌ای که هم تماشاچی را راضی نگه‌دارد و هم گروه را برای تولید راضی کند تا پای کار بیایند بسیار کم است.
اغلب آن نمایشنامه‌ها تنها به درد چاپ شدن می‌خورند و نمی‌توانند به اجرا برسند. خب طبیعی است که با این وصف کسی هم سراغ آنها نمی‌رود که بخواهد آنها را تولید و اجرا کند. چون اغلب آنها نمایشنامه‌هایی رادیویی هستند. کُنشی در آنها وجود ندارد. خواندنی هستند نه تماشایی! این معضل وجود دارد. در گام نخست باید برای برطرف کردن این آسیب گام برداریم.
وقتی من آثار نمایشی را در برخی از استان‌ها و شهرستان‌ها می‌بینم که در یک سالن با امکانات فنی بسیار خوبی اجرا می‌روند اما از آن امکانات کوچکترین استفاده نمی‌کنند حسرت می‌خورم!بحث مهم دیگر؛ مسئله آموزش است. در حوزه آموزش نمایش آسیبی جدی داریم. برای درک درست سخنم بر این مهم تاکید می‌کنم که منظورم حوزه آموزش عمومی است. مطلب دانشگاهی را عرض نمی‌کنم. حوزه آموزش ما آسیبی جدی و عمیق دارد. بیشتر ذوقی است و اغلب گروه‌های جوان فکر می‌کنند همین‌که ذوقشان با اجرا در محله خود یا میان دوستان‌شان اقناع شود کافی است و استمرار این ذوق دیگر ضرورتی برای پرورش ندارد! این‌ها آسیب‌های جدی حوزه تئاتر است و اگر بتوانیم آسیب‌ها را رفع کنیم فکر می‌کنم تئاترمان جهش بسیار خوبی خواهد داشت.
نکته بعدی آن است که ما سالن‌های فراوانی داریم که در اختیار نهادها قرار دارد. وقتی با آنها صحبت می‌کنم و می‌گویم که چرا این سالن‌ها را در اختیار گروه‌ها قرار نمی‌دهید پاسخ‌شان آن است که گروهی مطالبه و درخواستی از ما در این زمینه ندارد!!
واقعیت آنست که وقتی من آثار نمایشی را در برخی از استان‌ها و شهرستان‌ها می‌بینم که در یک سالن با امکانات فنی بسیار خوبی اجرا می‌روند اما از آن امکانات کوچکترین استفاده نمی‌کنند و کارشان با یک لامپ مهتابی نیز می‌تواند اجرا شود و هیچ بهره‌ای از امکانات نمی‌برند حسرت می‌خورم! لذا بخشی از این ضعف به آموزش عمومی و بخش مهم‌ترش به ضعف در متون نمایشی بازمی‌گردد. به جِد معتقدم اگر این دو ضعف رفع شود، بی‌شک شاهد رشد و تعالی تئاتر چه در حوزه تولید و چه در حوزه اجراهای عمومی در سراسر کشور خواهیم بود.
پیگیر نتیجه طرح هر دانش‌آموز یک هنر هستیم
اعلام کرده‌ایم که آمادگی آن را داریم که طرح هر دانش‌آموز یک هنر را به شکل خوب و فراگیر اجرای کنیمپیش‌از این درباره طرح مشترک معاونت امور هنری با وزارت آموزش‌وپرورش برای آموزش هنر در مدارس مطرح شده است. درباره آن طرح و اینکه تحقق و اجرایی شدن ن به کجا رسیده است توضیح می‌فرمایید؟
درباره اجرای طرح آموزش هنر در سطح مدارس با آموزش‌وپرورش جلسات مختلف را گذاشته‌ایم و آن طرح را برای اجرا دردست‌اقدام داریم. هرچند سازوکار اجرا باید توسط آموزش‌وپرورش با دقت بیشتری مورد مطالعه قرار گیرد. ما اعلام کرده‌ایم که آمادگی آن را داریم که طرح هر دانش‌آموز یک هنر را به شکل خوب و فراگیر اجرای کنیم.
جلسات کارشناسی آن برگزار شده و در تفاهم‌نامه‌های مندرج نیز تمامی تعهداتمان ذکر شده‌است. اما برای اجرایی شدن منتظر هستیم تا ادامه جلسات کارگروه آموزش‌وپرورش و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شود. این به‌معنای فراموش کردن آن طرح نیست و اجرای آن طرح را به شکل کلان در دستور کار خود داریم.
خوشبختانه ظرفیت‌های نهفته هنری درحال تبدیل شدن به انرژی جنبشی است
در تمامی این سال‌ها هر جا هم‌افزایی داشته‌ایم موفق بوده‌ایم و هر جا تک‌روی کردیم اتفاقی که باید می‌افتاده؛ نیفتاده استممکن است در طرح پرسش‌ها نکته‌ای مورد غفلت قرار گرفته باشد؛ اگر نکته‌ای باقی مانده در قالب فرمایش پایانی به آن اشاره بفرمایید.
در تمامی این سال‌ها هر جا هم‌افزایی داشته‌ایم موفق بوده‌ایم و هر جا تک‌روی کردیم اتفاقی که باید می‌افتاده؛ نیفتاده است. بر همین اساس است در گام‌های نخست کاری که انجام دادیم بر برداشتن موانع تعالی از سر راه دوستان هنرمند بوده است تا آن هم‌افزایی رقم بخورد.
خوشبختانه کارهای خوبی انجام‌شده است. با توجه به اینکه هنوز عمر دولت سیزدهم به شکل کامل در حوزه اجرا به یک‌سال نیز نرسیده است احساس می‌کنم که فعالیت‌های خوبی صورت‌گرفته است. ما نیز موظفیم تا جایی‌که می‌توانیم موانع را در استان‌ها از سر راه برداریم؛ امکانات را عادلانه در اختیار تمامی هنرمندان قرار دهیم و از ادارات کل نیز بخواهیم در این مسیر جهادی و انقلابی یاری‌گرمان باشند.
گزارش‌هایی که در جلسات داده می‌شود حکایت از این مهم دارد که خوشبختانه حرکت‌های ارزشمندی آغاز شده و این ظرفیت آرام‌آرام درحال تبدیل شدن به انرژی جنبشی است. اگر این اتفاق‌هایی که به آنها اشاره کردم روی دهد قطعاً اتفاق مبارکی در تمامی حوزه‌های هنری را شاهد خواهیم بود.
