سیدفرهنگ حسینی

 بیش از یک دهه از واگذاری سهام عدالت به بیش از ۴۰ میلیون نفر از مشمولان می گذرد درحالی که شاخص کل بورس در این دوره بین ۲۰ تا ۳۰ برابر شده و ارزش پرتفوی سهام عدالت نیز حداقل ۱۰ برابر شده است.
بدین معنا که افرادی که سهام عدالت حدوداً ۵۰۰ هزار تومانی در اختیار دارند، اکنون حداقل ۵ میلیون تومان و افرادی که سهام عدالت یک میلیون تومانی دریافت کرده اند، اکنون بیش از ۱۰ میلیون تومان دارایی دارند، این عدد برای یک خانواده ۴ نفره بین ۲۰ تا ۴۰ میلیون تومان برآورد می شود. 
بنابراین در شرایطی که کرونا سبب توقف اجباری بسیاری از فعالیت های اقتصادی و کاهش قابل توجه فعالیت های دیگر شده است به همین نسبت موجب کاهش درآمد یا حتی بیکاری بسیاری از کارگران فصلی، ساختمانی و خدماتی شده و از سوی دیگر، به سبب کاهش درآمد، احتمالاً منجر به تعطیلی بسیاری از کسب و کارهای کوچک و متوسط و همچنین بیکاری ناشی از تعدیل نیرو در چنین کسب و کارهایی خواهد شد. 
در حال حاضر، دولت و بانک مرکزی اقداماتی در خصوص تصویب خط اعتباری ۷۵ هزار میلیارد تومانی، تسهیل بیمه بیکاری، ارائه بسته های حمایتی و اقدامات مشابه دیگر انجام داده اند که مفید بوده اما قطعاً کافی نمی باشد. چراکه بسیاری از افراد و خانواده ها در حال رجوع به پس اندازهای خود هستند، اما گروهی که پس اندازی ندارد، از جمله مشاغلی که پیشتر اشاره شد، مانند کارگران روزمزد و فصلی و ساختمانی عملاً نیازمند حمایت های مالی هستند. از سوی دیگر، توان و ظرفیت بودجه کشور و کسری بالای بودجه به حدی است که امکان حمایت بیشتر در این مقطع زمانی وجود ندارد. لذا یکی از راهکارهای عملیاتی و اجرایی، استفاده از سرمایه گذاری واگذار شده سهام عدالت به منظور حمایت از این خانواده ها است.

زمان بهره برداری از سهام عدالت فرارسیده است
اکنون سهام عدالت می تواند کارکرد خود را ایفا کند، سرمایه گذاری که سال های گذشته با هدف کمک به اقتصاد خانوار و برقراری عدالت اقتصادی و اجتماعی عملیاتی شده بود، می تواند در دوران شیوع کرونا به حفظ معیشت خانوارها کمک کند. 
راهکار اجرایی ساده و سریع است؛ اطلاعات و شماره حساب افراد دارای سهام عدالت در سامانه الکترونیکی سهام عدالت موجود است و افراد سود نقدی سالانه خود را از این طریق دریافت می کنند. دولت می تواند افرادی که فاقد بیمه یا فاقد حقوق یا بازنشستگی یا بیمه کاری هستند را برای ثبت نام مجاز اعلام نماید تا صرفاً مشمولانی که نیازشان محرز شده، امکان ثبت نام داشته باشند. 
بدین ترتیب افراد می توانند تقاضای فروش پرتفوی سهام عدالت خود را در سامانه ثبت نمایند و دولت می تواند به ازای هر خانواده یا فرد ماهانه مبلغی از پرتفوی سهام عدالت را بفروش رسانده و سرمایه و پس انداز افراد در سهام عدالت را به خود به افراد متقاضی پرداخت نماید. در مقابل میزان مالکیت آن فرد در سهام عدالت کاهش یابد و این موضوع می تواند تا پایان دوره کرونا که دوره ای موقتی است ادامه یابد. این موضوع می تواند به حفظ معیشت و کرامت افرادی که ناخواسته به دلیل شرایط فعلی دچار مشکل کاهش شدید درآمد یا بیکاری شده اند، کمک شایانی نماید. 
از سوی دیگر، فرایند واگذاری می تواند بسیار ساده تر از روش هایی باشد که بارها دولت و مجلس پیگیر آن بودند. موضوع آزادسازی نقل و انتقال سهام عدالت می تواند تبدیل به اجازه فروش بخشی از سهام عدالت برای پرداخت وجوه حاصله به متقاضیان دریافت کمک هزینه در این دوره باشد. با توجه به اینکه عمده پرتفوی سهام عدالت در شرکت های بورسی است، نقدشوندگی آن به سادگی میسر است. از سوی دیگر، با فرض درخواست ۲۵% افراد دارنده سهام عدالت معادل ۱۰ میلیون نفر و با فرض ماهانه یک میلیون تومان به ازای هر نفر، ماهانه ۱۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی لازم است که در حال حاضر معادل تنها یک روز معاملات بورس اوراق بهادار و کمتر از نقدینگی ورود در دو هفته ای به بازار سرمایه است. 
در مجموع کمک به معیشت خانوارهای نیازمند از محل ثروت خود، می تواند به گذار مناسب اقتصادی و اجتماعی در این شرایط در دوران کرونا کمک شایانی نماید تا برای دولت هم در شرایط سخت اقتصادی بار مالی به همراه نداشته باشد.
این موضوع با توجه به افزایش تقاضا برای خرید سهام در این روزهای پررونق بورس موجب تعادل بخشی و پاسخ به نیاز سرمایه گذاران خواهد شد.