به گزارش خبرنگار موسیقی ایرنا، معمولا روزها و لحظه های دشوار، کند و به آرامی می گذرد. آن هنگام که دولت سیزدهم بر مسند نشست، با انواع مشکلات در همه حوزه ها مواجه بود. از جولان کرونا تا فشار بی امان تحریم، از گرانی تا رکود، از تعطیلی اصناف تا کمبودهای مالی و… هزاران ماجرای دیگر، نصیب دولت مردمی شده بود. فرهنگ از آنجا که در نظام جمهوری اسلامی ایران، جایگاهی والا دارد، در ابتدای وزارت محمدمهدی اسماعیلی، با چالش های فراوانی همراه بود، اما مناعت طبع، صداقت و خستگی ناپذیری، رمز عبوری دولتیان شد و اینگونه در بازه ۲۰۰ روزه فعالیت دولت سیزدهم، بسیاری از کمبودها و مشکلات حل شد و گشایش ها فراهم آمد. گزارش حاضر رصدی اجمالی و شتابزده از این دوره در حوزه موسیقی است.
در نخستین روزهای آخرین ماه از آخرین تابستان قرن، چهاردهمین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نظام برای حضور در دولت سیزدهم انتخاب شد؛ محمدمهدی اسماعیلی. این وزیر چهل و شش ساله در چهل و سومین سال انقلاب اسلامی ایران، در ساختمان موسوم به «بهارستان» حاضر شد تا در شرایطی که کرونا و تنگناهایش، همه را کلافه کرده بود، راهی بیابد یا بسازد برای وزیدن نسیم نشاط. فرهنگ و هنر، آنک فرمان‌اش مدیری افتاده بود که اولویت نخست وزارتخانه اش را «رسیدگی به عوارض ناشی از کرونا» می‌دانست.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در نخستین اظهاراتش پس از نشستن پشت میز وزارت، گفت که «تعطیلی اصناف و خانه‌های سینما، تئاتر و موسیقی صحت ندارد» و «به دنبال تقویت آموزش‌های هنری» است. او، این مورد آخر را در عمل، ثابت کرد؛ در آغاز سال تحصیلی جدید، به هنرستان موسیقی دختران رفت و زنگ مدرسه را به صدا در آورد. خبرش هم در این حضور آن بود که «طی چهار سال ریاست جمهوری جدید، قرار بر توسعه تعداد هنرستان‌های موسیقی در سطح کشور است».
به تابعیت از آقای وزیر، معاون‌اش هم به سرعت حمایت‌هایشان را از حوزه موسیقی اعلام کردند. مثلا محمود شالویی سرپرست معاون هنری قول داد که «چراغ کنسرت‌های حضوری روشن می شود» و بعدتر، محمود سالاری معاون هنری وزیر در بازدید از از دبیرخانه جشنواره موسیقی فجر تاکید کرد که «موسیقی از دغدغه‌های اصلی نظام است». خود وزیر هم در این دبیرخانه با شفافیت کامل «ترویج، گسترش و تقویت حوزه موسیقی» را «افتخار وزارت فرهنگ» دانست.
تا اینجای کار همه چیز برخلاف جوسازی‌های برخی آدم‌ها و رسانه‌ها، قبل از رای اعتماد مجلس به وزیر فرهنگ، پیش رفت. این وزارتخانه در آغاز، با تمام قوا، از هنرمندان و هنرشان به حرکت درآورد و حرف‌های امیدوارکننده و در راستای خواست مردم زد و عمل هم کرد.
۴ درجه یک در همان ابتدای کار
در نخستین روزهای آغاز به کار دولت سیزدهم، چهار هنرمند حوزه موسیقی، نشان درجه یک هنری گرفتند. علیرضا افتخاری، علی جهاندار، محمدجلیل عندلیلی و محمدسعید شریفیان. هنرمند نخست و دوم؛ خواننده و هنرمند سوم و چهارم؛ آهنگساز هستند.
اعطای بیش از ۲۸۰۰ مجوز در کمتر از ۲۰۰ روز
در همان ۱۵ روز نخست استقرار دولت سیزدهم، دفتر موسیقی در معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز ۱۴۲ تک آهنگ و ۱۵ آلبوم را صادر کرد. در ۱۵ روز نخست شهریور ۱۴۰۰ هم، ۱۶۶ تک آهنگ و ۱۴ آلبوم مجوز گرفتند. در مهرماه، مجوز ۳۲۶ تک آهنگ و ۳۷ آلبوم صادر شد و در آبان هم، ۵۴۰ تک آهنگ و ۲۸ آلبوم. همچنین در آذرماه، ۵۳۸ تک آهنگ و ۳۵ آلبوم از این دفتر مجوز گرفتند. در ماه‌های دی و بهمن هم، مجوز ۹۶۳ تک آهنگ و ۶۹ آلبوم صادر شد. آمار اسفندماه نیز، تا لحظه تنظیم این گزارش، اعلام نشده است.
نواهایی برای گرامیداشت بزرگ ترین حماسه؛ برای هفتمین بار
اجراهای هفتمین دوره برخط «ماه و نوا» با محوریت «نواهای عاشورایی» از ابتدای مهر ماه آغاز شد.
آیین‌های عاشورایی، غزل‌خوانی، سینه‌زنی و سوگواره‌ها از جمله برنامه‌های این رویداد بود. این برنامه ها به صورت برخط (آنلاین) به مخاطبان ارائه شد.
جشنواره موسیقی نواحی ایران؛ ماندنی در چهارده سالگی
چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران هم در اواخر مهر و اوایل آبان ماه در کرماه برگزار شد و طبق اعلام معاون امور هنری وزارت ارشاد، قرار شد دبیرخانه دائمی این جشنواره در کرمان به راه بیافتد.
این جشنواره که از ۷۰ هنرمند در قالب گروه های برگزیده میزبانی می کرد، به صورت غیر رقابتی اما منسجم در انتخاب ها بر اساس محورهای سنت، اصالت، آفرینش های درون قومی و برون قومی در یک رنگین کمان موسیقایی برپا شد.
تالاری به یاد آنکه عشق و مسوولیت با نام‌اش عجین است
در هفته نخست آبان، سالن «دهلوی» با یاد و خاطره استاد حسین دهلوی آهنگساز به نام کشور و با حضور جمعی از هنرمندان موسیقی کشور در بنیاد رودکی افتتاح شد.
حسین علیزاده آهنگساز برجسته کشور، در این مراسم گفته بود: حسین دهلوی برای من مانند واژه‌ای است که وقتی به زبان می‌آورم به من نیرو می‌دهد. برای من دهلوی نامی است که هر بار از او نام می‌برم عشق، مسئولیت، تداوم و پشتکار در وجودم زنده می‌شود.»
همه چیز درباره ۶۰ هزار فایل موسیقی آرشیو ملی هنر
یک خبر خوب و کوتاه دیگر در آبان ماه، این بود: «ایران صاحب آرشیو ملی هنر شد». این مجموعه شامل آرشیوی از آثار در حوزه هفت هنر کشور است. به طور مثال ۶۰ هزار فایل موسیقی در این آرشیو فهرست و ذخیره شده که اطلاعات کامل به وجودآورندگان این آثار است.
این آرشیو در سازمان اسناد و کتابخانه ملی فارس تولید شده است.
موسیقی نواحی و چهار جشن ایرانی در فهرست میراث ناملموس
در آذرماه امسال نیز، چهار جشن ایرانیِ «چله‌نشینی و شب یلدا»، «چهارشنبه‌سوری»، «مهرگان» و «سده»، به همراه «موسیقی نواحی ایران» به عنوان میراث زنده ناملموس جاده ابریشم ثبت شدند.
این خبر را روابط عمومی کمیسیون ملی یونسکو ـ ایران، همزمان با مناسبت جشن یلدا، اعلام کرد.
شکست کرونا بعد از دو سال با سلاح کنسرت
پس از حدود دو سال از آغاز همه‌گیری کرونا، بالاخره در یکم دی ماه نخستین کنسرت حضوری در تالار وحدت برگزار شد.
این کنسرت به یاد و در گرامیداشت درگذشتگان هنر ایران در دوران کرونا روی صحنه رفت.
این برنامه، «رکوییم موتزارت» نام داشت که به رهبری «بردیا کیارس» میزبان جمعی از هنرمندان بود. پس از آن بود که کنسرت های مختلفی در این تالار و سالن‌های دیگر کشور، میزبان گروه‌های موسیقی ایرانی، کلاسیک و پاپ بود.
شناسایی نابغه‌ها در پانزدهمین گام؛ ارسال بیش از ۲۵۰۰ اثر
پانزدهمین جشنواره ملی در آخرین روزهای دی ماه برگزار شد. تعداد آثار ارسال شده به دبیرخانه جشنواره در این دوره، از تمام ادوار پیشین بیشتر بود و به حدود ۲۵۰۰ اثر در حوزه‌های مختلف می‌رسید. در این جشنواره بیش از ۱۰۰ شاخه مختلف ساز و آواز با احتساب موسیقی دستگاهی، کلاسیک غربی و موسیقی اقوام نواحی مختلف ایران حضور داشت.
جشنواره سی و هفتم؛ ظرفیت ۳۰ درصدی با حضور ۱۶۹۰ هنرمند
اتفاق تلخی بود که سال گذشته جشنواره موسیقی فجر به صورت مجازی برگزار می شد. اما امسال سی‌وهفتمین دوره این رویداد مهم، به صورت حضوری برگزار شد اما با محدود و ظرفیت ۳۰ درصدی در سالن‌ها.
این جشنواره با ۶۳ گروه و ۶۹ اجرا در تهران طی پنج روز در ۶ سالن کار خود را در بهمن ماه آغاز کرد. در مجموع در جشنواره موسیقی فجر، ۱۶۹۰ هنرمند در قالب ۱۷۰ اجرا برنامه‌های خود را ارائه کردند.
جشنواره سی و هفتم موسیقی فجر به جز تهران، در ۱۱ استان دیگر هم از جمله کردستان، جنوب کرمان، منطقه آزاد اروند، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان شرقی، سیستان و بلوچستان، زنجان و سمنان برگزار شد که کردستان با ۱۶ اجرا بیشترین سهم کنسرت‌ها و را به خود اختصاص داد.
در بخش بین الملل هم هنرمندانی از کشورهای ایتالیا، مصر، افغانستان، هلند و مقدونیه قرار بود اجرا داشته باشند که به جز هنرمند هلندی که به دلیل ابتلا به کرونا، نتوانست روی صحنه برود، مابقی گروه ها و هنرمندان شان، برای مخاطبان برنامه اجرا کردند.
وزیر امور خارجه هم حمایت کرد
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در دوران برگزاری جشنواره موسیقی فجر، میهمان اجرای ارکستر سمفونیک تهران بود و در حاشیه این برنامه گفت: طبعا موسیقی در دنیای هنر جایگاه خاص و ویژه خود را دارد و من هم در زندگی خود به موسیقی علاقه‌مند هستم و حضورم در جشنواره موسیقی نوعی اعلام حمایت و پشتیبانی از همه هنرمندان در این عرصه است.
سه پرونده دیگر در موسیقی نواحی ثبت ملی شد
اواخر بهمن ماه، سه پرونده در حوزه موسیقی نواحی ایران، در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس کشور ثبت شد. این حوزه‌ها عبارتند از: ۱- مقام حقانی (موسیقی شرق مازندران)، ۲- مقام کتولی (موسیقی شرق مازندران و گلستان) و ۳- رقص کرمانجی چولیستک (رقص محلی خراسان رضوی و خراسان شمالی).
کاری بی سابقه در تاریخ روابط ایران و لبنان
ارکستر بنیاد رودکی به رهبری بردیا کیارس، اواسط اسفندماه به لبنان رفت و در سالن یونسکو بیروت برای لبنانی ها برنامه اجرا کرد.
پس از این اجرا، وزیر فرهنگ لبنان طی مراسمی ویژه رایزن فرهنگی ایران و رهبر ارکستر بنیاد رودکی تجلیل کرد و گفت: این اجرا یک کار عظیم و بی‌سابقه در تاریخ روابط دو کشور بود و با واکنش‌های بسیار مثبتی همراه بود.
نخستین اما مهرآفرین
نخستین جشنواره ملی موسیقی «نوای مهر» هم در اواسط اسفندماه برگزار شد. حدود یک هزار و ۴۰۰ اثر از ۶۶۰ گروه با سبک‌ها و شیوه‌های مختلف آیینی به دبیرخانه این رویداد ارسال شد و در نهایت، ۲۱ گروه در دو روز و دو تالار، برنامه هایشان را اجرا کردند.
