به گزارش تجارت گردان، ایران در یک شرایط اقتصادی و سیاسی خاصی به سر می برد، زیرا از یک سو کشور با رکود تورمی مواجه است و از سوی دیگر آغاز دور جدید مذاکرات و در پیش بودن انتخابات به رکود و کسادی بازارهای مالی ایران همچون بورس دامن زده است، از همین رو خبرنگار ما با  دکترمحمدرضا کمالی گفتگو کرده است؛ جزئیات آن را در ادامه می خوانید؛

در حال حاضر وضعیت کنونی جامعه ایران تحت تاثیر عوامل اقتصادی و سیاسی و برجام قرار گرفته که نیازمند تدابیر جدیدی است، به نظر شما  اهمیت برجام برای ایران و جهان چیست؟

برجام به عنوان محور سیاست خارجی تعاملی جمهوری اسلامی ایران، همچنان دریچه ای برای رفع تحریم‌های اقتصادی است و درعین حال پیشران دیپلماسی و چندجانبه گرایی در جهان را شکل می دهد. در این چارچوب، برجام به عنوان ابزاری مهم برای مقابله با روندهای یکجانبه گرا مورد استفاده قرار گرفته است.

برجام به عنوان عاملی برای مقابله با روندهای ایران هراسی در منطقه و جهان شناخته شده است. تصویر ساخته شده از ایران به عنوان کشوری که فعالیت‌های هسته‌ای نظامی مخفیانه داشته و حاضر به همکاری با جامعه جهانی نیست در هم شکسته شد. افکار عمومی در سطح بین‌المللی شاهد همچنین یک سال صبوری ایران در برابر خروج امریکا از برجام و ناتوانی دیگر اعضا به ویژه اروپایی ها برای جبران این اقدام شریک راهبردی خود بود.

همچنین نقش محوری ایران در برجام به عنوان یک توافق و تعهد بین المللی نشان داد که جمهوری اسلامی ایران کشوری مسوولیت پذیر و متعهد به تعهدات خود است و این آمریکا است که به تعهدات بین المللی خود پایبند نیست. اکنون جهان نظاره گر یک وضعیت تازه ای است؛ عمل به تعهدات از سوی آمریکا و بازگشت به توافقی که پیش از آن ترک کرده و ادامه مسیری اشتباه و افزایش تنش های جهانی. برجام و موفقیت آن به عنوان توافق سیاسی- امنیتی و حقوقی می تواند شاکله و نمادی برای پیروزی دیپلماسی و چندجانبه گرایی باشد. تداوم برجام و شکل گیری روندهای دیپلماسی چندجانبه گرا می تواند آزمونی برای گسترش صلح و ثبات جهانی قلمداد گردد.

به طور قطع با توجه به اینکه در سال های گذشته جامعه ایران، حداقل تورم سالانه بیش از ۵۰ درصد را تجربه کرده و ضریب جینی افزایش قابل ملاحظه ای داشته به طوری که منجر به افزایش فاصله درآمدی بین دهک های پایین و بالای جامعه شده از این رو باید سیاست هایی اتخاذ شود که نه تنها توم کنترل شود، بلکه اقتصاد کشور به سمت رشد و توسعه حرکت کند تا سایه افزایش بیکاری کرونا هم در جامعه کمرنگ شود.

اکنون که دولت بایدن به دنبال تغییر در سیاست خارجی واشنگتن از فشار حداکثری به دیپلماسی حداکثری است، برجام خود به عنوان نماد دیپلماسی حداکثری باید حفظ و تداوم یابد. در این چارچوب برجام به عنوان نماد روندهای دیپلماتیک در جهانی آشوب زده، امروز می تواند  جهان را بیش از گذشته به سوی نظم و ثبات سوق دهد.

چه برنامه هایی به عنوان مقدمه رونق اقتصادی در شرایط کنونی می تواند مطرح باشد؟

در یکسال گذشته شیوع ویروس کرونا بسیاری از کسب و کارها را تحت تاثیر قرار داده است، مقدمه بازگشت اقتصاد ایران به شرایط رونق، فراهم کردن بستر فعالیت کسب و کارها در شرایط ایمن تر است که با اجرای برنامه های پیشگیرانه و تامین واکسن مورد نیاز مردم محقق می شود، چراکه در شرایط کنونی آمار فوتی های کرونا در ایران رو به رشد است در حالی که بسیاری از کشورها واکسیناسیون را آغاز کرده و میزان سرایت ویروس کرونا را کاهش داده اند و این روند در آینده با سرعت بیشتری انجام می شود که نتیجه آن رشد اقتصاد کشورهای مصون در مقابل کروناست.

تاخیر ایران در تزریق واکسن کرونا چه تبعات اقتصاد می تواند داشته باشد؟

نسبت به سطح جهانی تلفات بیماری کرونا در کشور زیاد است،مسئولان اطلاعات یکدستی در باره میزان گسترش کرونا به مردم نمی‌دهند. آنها یک روز از کاهش مبتلایان می‌گویند، روز بعد از ادامه گسترش آن تا ماه‌های آینده. ولی آنچه همه روزه اضافه می‌شود، آمار مرگ و میر است.بر اساس داده‌های دانشگاه «جانز هاپکینز آمریکا» در ارتباط با نسبت کل جمعیت کشورها بر موارد مرگ کووید-۱۹؛ جمعیت کشورها به مجموعه‌های ۱۰۰ هزار نفری تفکیک شده و میزان آن مورد بررسی قرار گرفته است.این میزان در کشورهای پرجمعیت مانند چین و آمریکا علیرغم موارد بالا تلفات کرونایی کمتر از ۰٫۵ درصد است.از سوی دیگر، میزان مذکور در ترکیه با توجه به ۸۳ میلیون جمعیت، حدود ۰٫۸ درصد اعلام شده است. بر این اساس همین میزان در ایران ۴٫۷ درصد است.

در بسیاری از کشورها دولت در تمام زمینه‌ها مداخله فعال کرده است؛ از کمک‌های اقتصادی تا اعمال مقررات شدید برای کنترل این بیماری،با توجه به این که دولت از اعمال هرگونه مقرراتی که به کنترل این بیماری منجر شود ناتوان بوده، امکان داشتن یک ارزیابی درست و پیش بینی روند این بیماری بسیار دشوار شده است. 

یکی از اولویت مهم دولت فعلی و دولت بعدی واکسن زدن در کشور باشد،روند واکسیناسیون کرونا در دنیا به مراحلی خواهد رسید که حتی کشورهای همسایه درصد بالایی از جمعیت خود را واکسینه کرده باشند و در صورتی که ما به چنین اقدامی دست نزده باشیم با محدودیت های جدیدیی از سوی کشورها دیگر همچون کاهش واردات از ایران، کاهش پرواز به مقصد ایران و … مواجه خواهیم شد. به همین دلیل اولویت دولت ها در ایران باید واکسیناسیون عمومی باشد.

در حال حاضر تولید واکسن کرونا در ایران از سوی مسئولان هم به عنوان فرصت برای کشور مطرح شده استف نظر شما چیست؟

تولید واکسن در ایران یک دستاورد ملی خواهد بود، اما در شرایط کنونی واکسن های ایرانی برای کوید ۱۹ است و در مراحل تست بالینی هستند و تا زمانی که وارد مدار تولید شوند حداقل شش ماه دیگرنیاز دارند و برای استفاده عمومی حداقل تا پایان امسال طول خواهد کشید،

 در نتیجه نمی‌توان منتظر زحمت‌ها و تلاش دانشمندان داخلی ماند، چون در این مدت، انتظار برای نتیجه واکسن داخل ما را از اپیدمی عقب می‌اندازد و برای همین باید از منابع معتبر علمی و who واکسن تهیه کنیم و بین گروه‌های هدف جامعه توزیع کنیم،

واکسن های ایرانی می توانند مکملی برای واکسیناسیون اولیه ایرانی باشند و از طرف دیگر ویروسی که در ایران شیوع پیدا کرده از نوع انگلیسی و جهش یافته است که می تواند کمتر تحت تاثیر واکسن های قبلی قرار بگیرد.

جدای از عامل تحریم، یک بخش از مشکل هم به تلاش ناکافی مسئولان مربوطه برای واردات واکسن برمی گردد. ما نمی گوییم که متولیان نظام سلامت برای واردات واکسن کرونا تلاش نکرده اند، بلکه می گوییم امکانش بود مجموعه این تلاش ها بیشتر باشد و هم اینکه این تلاش ها باید خیلی زودتر صورت می گرفت، طبق برآوردهای علمی، اگر کشوری بتواند ۷۰ درصد جمعیت خود را در برابر کرونا واکسینه کند، به ایمنی نسبی در برابر کرونا خواهد رسید. در آن صورت دیگر کشور دچار موج های سهمگین کرونا نخواهد شد و تعداد بستری ها و فوتی های کرونا نیز به شدت کاهش خواهد یافت. بنابراین با دیپلماسی قوی تر و اولویت قرار دادن سلامت مردم، مسیر واردات واکسن کرونا را از کشورهای مورد تائید سازمان جهانی بهداشت را سرعت بخشید.

بسیاری از تحلیل گران معتقدند ایران در شرایط خاصی از نظر فضای بین المللی برخوردار است و تصمیم گیری های اقتصادی وابسته به شرایط پیش روست نظر شما چیست؟

در حال حاضر دور جدید مذاکرات ایران و کشورهای اروپایی آغاز شده که باعث ایجاد نوعی ابهام و هیجان در بازارهای مالی ایران همچون بورس شده است و شاخص بسیاری از شرکت های بزرگ روند نزولی را طی می کند، زیرا پیش بینی ها حکایت از کاهش قیمت ارز دارد، در حالی که روند مذاکرات و موضع گیری کشورهای غربی همچون آمریکا حکایت از این دارد که مذاکرات حداقل تا یک سال دیگر طول خواهد کشید و شاید تحریم ها به صورت پله ای برداشته شوند، از این رو دیپلمات های ایران باید به گونه ای عمل کنند که در مراحل اولیه بخشی عمده ای از تحریم های بانکی و اقتصادی برداشته شوند تا ایران بتواند به پول های بلوکه شده خود دست پیدا کند تا از یک سو مانع از بروز تورم جدید در کشور شوند و از سوی دیگر از این منابع برای استفاده از واکسیناسیون عمومی استفاده کنند.

انتخابات ریاست جمهوری چه تاثیری بر اقتصاد ایران خواهد داشت؟

در چند ماه آینده انتخابات ریاست جمهوری را در پیش داریم که می تواند به فضای ابهام آلود اقتصاد دامن بزند، از آنجایی که به پایان دولت یازدهم رسیده ایم بسیاری از مدیران و مسئولان دستگاه های اجرایی برنامه جدیدی را آغاز نخواهند کر دو تا زمانی که دولت جدید روی کار بیاید و هیات دولت انتخاب شود با بی عملی دستگاه های اجرایی مواجه خواهیم بود که به نوعی ایستایی و رکود در اقتصاد کشور است و حتی به تورم هم می تواند دامن بزند، در چنین شرایطی کاهش اثرات منفی فشارهای خارجی و تکیه بر ظرفیت های اقتصادی همچون رونق بورس می تواند تا حدودی ثبات اقتصادی را به ارمغان بیاورد.در آخر توصیه مى شود مسئولین دولتى، شهرداریها و مسئولین رد بالاى کشور زمانى واکسن بزنند که حداقل نیمی از جمعیت کشور واکسن زده باشند