به گزارش تجارت گردان به نقل از ایلنا، «سحر تاجبخش» رییس سازمان هواشناسی در نشستی خبری در حاشیه پنجمین نمایشگاه لجستیک و صنایع وابسته گفت: دانش هواشناسی یک دانش میان رشته ای است و فعالیت هواشناسی فرابخشی است. سرمایه های عمومی و ملی کشورها مثل آب، هوا، خاک و دریا به تمام حوزه ها می‌توانند سرویس بدهند و اینها چیزهایی است که عموم مردم جامعه با آن درارتباط هستند. بنابراین خدمات این حوزه ها بسیار گسترده است.

او افزود: در کشور ما سازمان هواشناسی قرابت نزدیکی با حمل و نقل دارد. امروز مساله تغییر اقلیم بسیار جدی است و در ارائه خدمات هواشناسی در دنیا به حوزه های تخصصی و عامه تاثیر می‌گذارد. اقلیم بی نظم است و تغییرات اقلیمی به بی نظمی افزوده است. کشورهای بسیار پیشرفته در حوزه هواشناسی در مخاطرات جوی گاها دچار مخاطره غیرقابل کنترل می‌شوند که در سال های اخیر تکرار شده است که از پیامدهای تغییر اقلیم است. بحران‌های جوی می‌توانند اثرات اقتصادی بسیار گسترده در جوامع داشته باشد. خسارات و تلفات و بیماری‌های روحی از پیامدهای این وقایع است و اگر مدیریت درستی داشته باشیم، می توانیم از تلفات آن پیشگیری کنیم.

تاجبخش گفت: هواشناسی های دنیا شش فرایند مختلف را پیگیری می‌کنند، دیدبانی، مدیریت داده، تولید محصول، اطلاع رسانی و آموزش و پژوهش. اما هواشناسی ها دو کار اصلی را انجام می دهند، یک پایش جو، یعنی دیدبانی و دو پیش بینی ها. می‌توانیم آموزش و پژوهش را برون سپاری کنیم، اما این دو کار اصلی با سازمان هواشناسی است. داده های هواشناسی معتبرتر از جاهای دیگر است. مدل های پیش بینی عددی در همه جا هست و همه استفاده می کنند. اما وجه تمایز هواشناسی این است که نیروی انسانی متخصص دارد. در هیچ جای کشور دانش و تجربه سازمان هواشناسی وجود ندارد. در کشور ما کارهای موازی بسیاری با هواشناسی انجام می‌شود اما متولی اصلی این کار هواشناسی است و آنچه عموم مردم به آن توجه می کنند و تنبیه و تشویق و مواخذه با سازمان هواشناسی است.

او افزود: وجه تمایز سازمان هواشناسی نیروهای متخصص است. این دانش بسیار مهم است زیرا همه مردم با این دانش سروکار دارند. در حمل و نقل، صنعت، بهداشت و ورزش از این داده ها استفاده می شود. مدیریت منابع آب و کشاورزی و اصل و اساس بسیاری از کارها بررسی شرایط اقلیمی است. توجه به این مسائل ارزش افزوده فعالیت تخصصی حوزه هواشناسی است.

تاجبخش گفت: این فعالیت ها چندان زودبازده نیست. قطعا بررسی های اقلیمی در حوزه مدیریت آب زمان بر است. اینگونه نیست که اگر به صورت ناگهانی با بحران مواجه شدیم یکدفعه آن را مدیریت کنیم و باید از سال ها قبل برنامه ریزی برروی آن صورت بگیرد. اما درمورد آب هرجا که جلوی ضرر را بگیریم منفعت خواهد داشت.

او افزود: درمورد کاربری های علمی فن‌آورانه، سازمان هواشناسی جزو سازمانهای پیشرو در این حوزه است. ما تقریبا تمام تجهیزاتمان به ویژه رادارها و کاربری داده های ماهواره ای سالهاست که در سازمان هواشناسی استفاده و به روزرسانی شده است. طی سال های اخیر تلاش کردیم موافقتنامه هایی را با معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری به امضا برسانیم که در حوزه های فن‌آورانه از ظرفیت و اولویت های داخلی استفاده کنیم. رادارهای ایکس و سی جزو مهم ترین و ضروری ترین تجهیزات برای هواشناسی است.

او درارتباط با پیش بینی بهمن ها افزود: در مورد پیش بینی بهمن ها سرویس به سمتی رفته که قلل پررفت و آمد را تجهیز کنیم که بهمن را بهتر پیش بینی کنیم. محدودیت هایی تا الان وجود داشته است. آنچه که دراین چندسال اتفاق افتاده است که در زمینه مخاطرات جوی مرتبط با جاده های کشور از قبیل بهمن و مه گرفتگی هماهنگی خوبی با سازمان‌های مرتبط با ما برقرار بوده است. مدیریت سوانح برعهده ما نیست و تمام تلاشمان را می‌کنیم که آن را ارتقا بدهیم.

تاجبخش درارتباط با وضعیت پیش بینی‌های هواشناسی این سازمان در مقایسه با دیگر کشورهای جهان گفت: ما در شبکه بین المللی هواشناسی داده و اطلاعاتمان را با دنیا به مشارکت می‌گذاریم و اگر منطبق نباشد از این شبکه حذف خواهیم شد. به این دلیل که در این شبکه هستیم داده های ما قطعا استانداردهای بین المللی دارد، زیرا این کار برای حفاظت از جان و مال مردم است. در حوزه هوانوردی اگر میزان فشار هوا به اشتباه پیش بینی و به خلبان گزارش شود، تبعات جبران ناپذیری خواهد داشت که البته این مساله تاکنون رخ نداده است. بنابراین پیش بینی وضعیت کاری بسیار دقیق و مهم است که انجام می‌شود.

او درارتباط با پیش بینی سیلاب ها از سوی این سازمان افزود: فقط یک بخش از مدیریت سیلاب با ماست. ما حتی با پیش بینی های کاملا درست از رخداد سیلاب نمی‌توانیم جلوگیری کنیم و زیرساخت‌ها بسیار مهم است. در یکی از سیلاب های سالهای اخیر که شش میلیمتر در قم باران آمده بود، آب تمام مسیر را پر کرد. زیرا مسیر را بسته بودند. این ربطی به پیش بینی هواشناسی ندارد.

تاجبخش درارتباط با تجهیزات سازمان هواشناسی گفت: بسیاری از کارهای عملیاتی در حوزه تجهیزات با بخش خصوصی است. زیرا بیشتر تجهیزات ما خارجی است. مشخصا تامین و تجهیز ما با همکاری بخش خصوصی تامین می‌شود. طبیعتا تنها مشتری این شرکت های خصوصی سازمان هواشناسی است و تعدادشان محدود است. اما در سال های سال ارتباط تنگاتنگی با آنها داشتیم. در تجهیزات جاده ای تمام جاده های کشور در هفت مسیر اصلی نیمه شمالی کشور مجهز به ۶۰ ایستگاه هواشناسی جاده ای هستند، این دستگاه ها ممکن است به دلایل مختلف بسوزند یا از رده خارج شوند اما همیشه تحت کنترل هستند.

او درارتباط با پژوهشگاه سازمان هواشناسی گفت: تولید محصولات هواشناسی بسیار تخصصی است و همیشه به روز رسانی می‌شوند. حضور پژوهشگاه برای این است که کسانی که دانش هواشناسی دارند بتوانند نیازهای عملیاتی ما را براساس چیزی که سازمان هواشناسی می طلبد به روزرسانی کنند. بسیاری از کارهای ما از طریق پژوهشگاه انجام می شود.

تاجبخش با اشاره به اینکه پژوهشگاه هواشناسی چند پروژه برای دستگاههای مختلف انجام داده است، گفت: یکی از شرکت های زیرمجموعه وزارت نیرو اطلاعاتی برای راه اندازی مزرعه های بادی می‌خواستند که آن را تهیه کردیم. برای شرکت گاز پروژه ای انجام دادیم که مناطق براساس انرژی کمتر و بیشتر رتبه بندی شوند. برای سازمان امور استخدامی پروژه ای انجام دادیم که از ضریب بدی آب و هوا در احکام کارمندان استفاده شود. در این پژوهشگاه اقدامات کاربردی اصل و اساس است.

او درپاسخ به سوال خبرنگار ایلنا درارتباط با محدودیت تعداد رادارهای این سازمان گفت: رادارها یکی از مهم ترین ابزارهایی  است که در سازمان هواشناسی برای پیش بینی های کوتاه مدت استفاده می‌کنیم. پیش بینی ها ابعاد مکانی و زمانی دارند. کاربرد رادارها برای پیش بینی های کمتر از شش ساعت است. مانند طوفان تهران و زمانی که هدف تخلیه مردم از یک مکان است که تلفات کاهش پیدا کند. از طرفی آرشیو اطلاعات رادارها برای ورودی مدل‌های پیش بینی های عددی ما هم استفاده می‌شود و ابزار کاربردی برای پیش بینی هشدار سیل است. ده رادار در نیمه غربی کشور داریم زیرا کاربردش برای  بارش هاست.

تاجبخش افزود: پس در نیمه شرقی کشور که کویر است فعالیت قابل توجهی ندارد، فعالیت بیشتر در نیمه غربی کشور بوده هرچند نیمه شرقی هم باید مجهز شود. الان تغییر اقلیم اتفاق افتاده و بارش های سیل آسا به طور ناگهانی رخ می‌دهد و در عرض شش ساعت سیل رخ می‌دهد. بدیهی است که تعداد رادارها کم است و همه کشور باید مجهز شود. سازمان هواشناسی حاکمیتی است و اعتبارات اش از طریق دولت تامین می شود. در سال آینده قرار است دو رادار دیگر به مجموع رادارهای کشور اضافه کنیم. البته با توجه به ظرفیتهای داخلی به سمت تولیدات رفتیم زیرا مسائلی مانند تحریم در تهیه این رادارها تاثیرگذار است.

او درپاسخ به سوال دیگر خبرنگار ایلنا درارتباط با وضعیت بدهی ایرلاین ها به سازمان هواشناسی گفت: سازمان هواشناسی تابع آیین نامه اجرایی ماده ۲۱ قانون وصول درآمدهای دولت است و براساس تعرفه ها باید هزینه هایی به دولت پرداخت شود اما این حساب عمومی است. مساله بدهی ها منحصر به ایرلاین ها نیست. ما به هرجایی سرویس دهیم، طبق قانون باید هزینه آن را پرداخت کنند. بدهکاری ها مربوط به وزارت نیرو، جهاد کشاوزی و ایرلاین هاست. هنوز نتوانستیم تمام طلب هایمان را از جمله از ایرلاین ها دریافت کنیم.

تاجبخش در پاسخ به این سوال که باتوجه به وظایف سازمان هواشناسی در قانون هوای پاک، آیا این سازمان بررسی از آلاینده های هوای تهران و دیگر کلانشهرها انجام داده است که تا چه میزان این آلاینده ها به مازوت سوزی مربوط می‌شوند، گفت: در قانون هوای پاک حداقل ۱۲ دستگاه دخالت دارند. از جمله سازمان هواشناسی و اجرای فرایند آن با سازمان حفاظت محیط زیست است. سازمان هواشناسی سه تا چهار وظیفه مشخص در این قانون دارد. پیش بینی وضع آلودگی هوا مهم ترین آن است که باید  داده های سیاهه آلودگی هوا تهیه شود که مسئول انتشار آن سازمان محیط زیست است و  براساس آن سازمان هواشناسی مدل آلودگی هوا را پیش بینی می کند.

او افزود: اندازه گیری پایش ذرات آلاینده با سازمان هواشناسی نیست. اما سیاه انتشار را البته نه به طور کامل از سازمان حفاظت محیط زیست دریافت کردیم و مدل انتشار آلاینده های جوی را قبل از سال جدید راه اندازی خواهیم کرد. اما آنچه دراین ارتباط می توانم نقل قول کنم این است که آنچه که منابع متحرک آلایندگی بیش تری دارند. هرچند شاید از نظر کیفی مازوت مخاطره آمیزتر باشد اما چون منابع متحرک آلودگی شان بیش تر است، تاثیر بیشتری دارد.

او درارتباط با خشکسالی در کشور گفت: خشکسالی یک پدیده خزنده است و در سه بخش اساسی آن را طبقه بندی می‌کنیم. خشکسالی هواشناسی، خشکسالی کشاورزی و خشکسالی آبی. خشکسالی آبی مربوط به آب‌های سطحی و زیرزمینی است. از منظر آبی ما تا ده سال دیگر هم نمی توانیم با بارشها آن را جبران کنیم. منابع آب ما بسیار خالی شده و مساله فرونشست به ویژه در فلات مرکزی ایران جدی است. اما خشکسالی هواشناسی به میزان بارش ها برمی گردد. میزان بارشها در زمستان امسال مطلوب خواهد بود اما به طور کلی پیش بینی می کنیم میزان بارشها در کل کمتر از میزان کافی است و ۴۰ درصد کمبود بارش داریم. مدیریت منابع آب مساله ای بسیار جدی است که بخش بسیار کوچکی از آن مربوط به بارش های جوی است. زیرا هرچه آب در کاسه سوراخ بریزیم، وضعیت درست نخواهد شد و نسل آینده ما با عواقب آن دست و پنجه نرم می‌کند.

تاجبخش در ادامه گفت: البته الان هم دیر نیست و روش های زیادی برای جبران این مساله وجود دارد که عزم جدی میخواهد. شاید بخشی از آن به بارش های جوی برمیگردد و بقیه را می‌توانیم با منابع دیگر جبران کنیم.

او درانتها در توضیح اپلیکیشن شاهد هوا گفت: کاربرد اپلیکیشن شاهد هوا بسیار وسیع است، زیرا پدیده های هواشناسی در ابعاد مختلف اتفاق می افتد. بنابراین باید شبکه های دیده بانی باشیم که در دنیا هم ایجاد چنین شبکه هایی دشوار است. بنابراین اپلیکیشن هایی در دنیا طراحی شده است که ازآنها نمونه برداری کردیم، افراد پدیده هایی را که مشاهده می کنند در اپلیکیشن ثبت می کنند و فرض ما بر درست بودنشان است.