اوضاع مدیریت منابع آب حاد است/ توجه به تالاب‌ها در ایران نمایشی است

تجارت‌گردان – ابراهیم رئیسی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره وضعیت آب‌های سطحی در کشور اظهار داشت: ما کلا در مهار آب‌های سطحی موفق عمل نکرده‌ایم و فقط ۲۰ درصد از این آب‌ها را در اختیار داریم، اکنون این آب‌ها به دریا می‌ریزند و یا از دسترس خارج شده و از کشور خارج می‌شوند. 

فقط ۲۰ درصد آب‌های سطحی را مهار می‌کنیم

وی با اشاره به اهمیت مهار آب‌های سطحی با توجه به توزیع ناهمگون بارندگی در کشور گفت: ما اکنون ۶۰ درصد از آب زیرزمینی و ۴۰ درصد از آب‌های سطحی استفاده می‌کنیم که با احداث سد فقط توانسته‌ایم ۲۰ درصد را مهار کنیم. 

مدیریت آب صرفا اقتصادی نیست بلکه ژئوپلیتیک و سیاسی هم است

این کارشناس حوزه آب تصریح کرد: متوسط بارندگی در کشور ما ۲۵۰ میلی‌متر است، بنابراین اگر آب ناشی از بارندگی مهار نشود امکان مدیریت آب را نداریم، استفاده از سد و سازه‌های وابسته یکی از روش‌های مهار آب است اما این بدان معنا نیست که مطالعه نداشته باشیم و از روش‌های دیگر استفاده نکنیم، در حوزه مدیریت منابع آب بحث صفر و یک نداریم، موضوع مدیریت آب صرفا اقتصادی نیست بلکه یک مسئله ژئوپلیتیک و سیاسی است، مثلا چه آبی که ترکیه از ورود آن به کشور ما جلوگیری کرده وچه آبی که از ایران به سمت عراق می‌رود، تماما سیاسی شده است. 

اوضاع مدیریت منابع آب حاد است

وی با بیان اینکه اوضاع آب در کشور وخیم است اما به میزان مدیریت منابع آب حاد نیست، تاکید کرد: در زمینه مباحث مربوط به آب باید با یک پارادایم‌شیفت صحبت شود، باید نسبت به آن تغییر نگرش اساسی داشته باشیم، باید بدانیم که چقدر از آب ارزش ایجاد می‌کنیم تا بتوانیم قیمت‌گذاری مناسب داشته باشیم، سپس در مورد آب‌های مرزی دنبال تعریف منافع مشترک باشیم، ما اکنون در شمال غرب با آذربایجان، در شرق با افغانستان، در غرب با عراق و به صورت فرامنطقه‌ای با ترکیه مسئله داریم، بنابراین به جای تقسیم آب باید یک دیسیپلین برای آب‌های مرزی بخصوص در قالب منفعت مشترک تعریف کنیم، در غیر این صورت مشکلات بعدی را شاهد خواهیم بود و ممکن است اوضاع از امروز بدتر هم شود. 

قدر تالاب‌ها را نمی‌دانیم

رئیسی در ادامه به موضوع تالاب‌ها اشاره کرد و گفت: تالاب‌ها بخش مهمی از محیط‌زیست ما هستند، باید بدانیم چقدر به محیط زیست‌مان توجه می‌کنیم، چه میزان به هوا، خاک و آب آسیب می‌رسانیم، باید ارزش و خدماتی که محیط‌زیست به ما ارائه می‌دهد، محاسبه کنیم، در حالی که ما در کشور هنوز نمی‌دانیم یک تالاب چه خدمات اکوسیستمی را به ما ارائه می‌دهد، باید ارزش خدمات فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی تالاب را محاسبه کنیم. 

وی مشکلات تالاب‌ها را به عدم مسئولیت‌پذیری سازمان محیط‌زیست مرتبط دانست و افزود: باید محیط‌زیست را در چارچوب بودجه‌بندی به عنوان یک کالای عمومی محاسبه کنیم و روی آن قیمت‌گذاری شود،  چراکه هوا، خاک و آب ناسالم ما را به دردسر می‌اندازد، کمااینکه اگر دریاچه ارومیه خشک شود توفان نمک و اگر هورالعظیم خشک شود گرد و غبار را شاهدیم. 

خسارت سالانه ۱٫۲ میلیارد دلار از گرد و غبار

این کارشناس مدیریت منابع آب تاکید کرد: باید بدانیم ارزش هورالعظیم صرفا موضوع آب نیست، مسئله بر سر جلوگیری از گرد و غبار است که سالانه ۱٫۲ میلیارد دلار به ما آسیب وارد می‌کند. 

توجه به تالاب‌ها در ایران نمایشی است

وی خاطرنشان کرد: وقتی در مورد یک کالای با ارزش صحبت می‌کنیم در رابطه با هزینه‌های آن هم باید صحبت کنیم سازمان محیط زیست ارزش خاصی برای تالاب قائل نیست و کارهایی که انجام می‌شود، نمایشی است سال‌هاست که دنیا نسبت به ارزش‌گذاری اقتصادی تالاب‌ها اقدام کرده اما این رویه در ایران کند پیش می‌رود.  

دریاچه ارومیه نجات پیدا می‌کند؟

رئیسی در ادامه به موضوع احیای دریاچه ارومیه پرداخت و گفت: قطعا دریاچه نمی‌تواند به حالت سابق برگردد چون ما اطراف آن را بهم زده‌ایم، قبلا آب‌های زیرزمینی دریاچه را تغذیه می‌کردند، اکنون برعکس شده و علت آن هم برداشت بی‌رویه آب در حاشیه دریاچه است، تغییر الگوی کشت رخ داده، ورودی آب هم کم شده است. در این شرایط ابتدا باید تعریف درستی از احیاء داشته باشیم، در سال‌های اخیر علیرغم تلاش‌ها متاسفانه موفقیت خاصی حاصل نشده، بنابراین بالا آمدن و پایین رفتن آب دریاچه بیشتر تحت تاثیر بارندگی سالانه بوده تا طرح‌های ستاد احیاء.

خزر هم به سرنوشت دریاچه ارومیه دچار می‌شود؟

وی درباره انتقال آب از خزر و احتمال دچار شدن به سرنوشت دریاچه ارومیه گفت: اگر از نگاه رادیکالیسم و محیط‌زیستی مسئله را ببینیم، هر اتفاقی در مورد خزر هم ممکن است بیفتد، ولی برداشت ۲۰۰ میلیون متر مکعب تاثیر بدی روی دریاچه ندارد ضمن اینکه که سال‌هاست کشورهای دیگر هم برداشت دارند، بنابراین انتقال آب از دریا برای تامین آب شرب یک کار لاجرم است و همه جای دنیا این کار را انجام می‌دهند، ما هم باید ورود کنیم و از حقوق خود استفاده کنیم.