به گزارش تجارت گردان به نقل از ایرنا، زهرا جلیلی‌مقدم در گفت و گویی افزود: براساس آخرین گزارش سال ۲۰۱۹، ایران بعد از هند و چین سومین تولید کننده انار در دنیاست به طوری که هند با بیش از ۳ میلیون تن و چین با بیش از ۱.۷ میلیون تن رتبه‌های اول و دوم را به خود اختصاص داده‌اند، اما ایران از نظر سرانه تولید، رتبه نخست دنیا را دارد.

به گفته وی، کشورهای ترکیه، مصر، امریکا، افغانستان، اذربایجان، مراکش، عراق، تونس، سوریه، الجزایر و اسپانیا رتبه‌های چهارم تا یازدهم را به خود اختصاص داده‌اند.

تولید بیش از ۱.۲ میلیون تن انار در سال جاری

مدیرکل دفتر امور میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی تولید بیش از یک میلیون و ۲۲۰ هزار تن انار کیفی را در سطح ۹۱ هزار هکتار از باغات سراسر کشور طی سال جاری پیش‌بینی کرد و گفت: محصول انار در نیمه دوم سال تولید و به بازار داخلی و خارجی عرضه می‌شود بنابراین هنوز برآوردی از میزان صادرات و ارزآوری در سال جاری در دست نیست.

این مقام مسوول اظهار داشت: سال گذشته (۱۴۰۱) نزدیک یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن محصول انار از سطح ۹۱ هزار هکتار از اراضی باغی کشور تولید شده بود که از این میزان حدود ۲۱ هزار تن انار به ارزش ۸.۶ میلیون دلار به کشورهای هدف صادر شد.

به گفته وی، صادرات این میزان انار به لحاظ وزنی ۴۵ درصد و به لحاظ ارزشی ۲۰ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال گذشته خود (۱۴۰۰) نشان می‌دهد.

جلیلی‌مقدم تصریح کرد: انار در تمامی استان‌ها به جز استان همدان تولید می‌شود و استان‌های فارس، مرکزی، خراسان رضوی، یزد، سمنان، اصفهان، لرستان، قم به ترتیب جز بزرگترین تولید کنندگان انار کشور محسوب می‌شوند.

وی افزود: بنابراین استان فارس ۳۳ درصد، مرکزی ۱۰ درصد، یزد ۸ درصد، خراسان رضوی ۷ درصد، سمنان ۸ درصد، اصفهان ۷ درصد، لرستان ۶ درصد، خراسان جنوبی ۳ درصد، سیستان و بلوچستان ۲ درصد و کرمان ۱ درصد و سایر استان‌های کشور ۱۴ درصد تولید را برعهده دارند.

مدیرکل دفتر امور میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی با بیان این که انار ایران به اکثر کشورهای دنیا صادر می‌شود، اظهار داشت: در حال حاضر ترکیه، مصر، هند و اسپانیا بزرگترین صادرکنندگان انار در دنیا هستند و عراق، روسیه، چین، عربستان، آلمان، امارات، پاکستان و انگلستان و کره، عمده وارد کنندگان این محصول از تمامی کشورها هستند.

ایران دارای ۸۰۰ ژنوتیپ انار

جلیلی‌مقدم خاطرنشان کرد: انار بومی ایران به شمار می‌رود و یکی از کشورهایی است که غنی‌ترین ذخایر ژنتیکی را دارد، چون منبع و منشا تولید و پراکنش انار در جهان ایران است که بیش از ۸۰۰ ژنوتیپ انار را داخل کشور داریم.

به گفته وی، در هر کشوری سه یا چهار رقم تجاری و صادراتی وجود دارد، در ایران تاکنون ۱۰ رقم تجاری ثبت شده و به زودی دو رقم دیگر که حاصل سال‌ها زحمات تحقیق و کار اصلاحی محققین و بخش خصوصی است ثبت و معرفی خواهند شد.

این مسوول ادامه داد: موضوع اصلاح ارقام، زمان‌بر است که در بخش تحقیقات کشاورزی در حال انجام است با وجود این که در برخی گونه‌ها دستاوردهای خوبی کسب شده، در بخش اجرا، به دنبال ارقامی هستیم که علاوه بر مقاومت به یک تنش خاص، از لحاظ کیفیت میوه مطلوب و عملکرد مناسبی داشته باشد.

مدیرکل دفتر امور میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری اظهار داشت: با توجه به مناطق کشت انار، به طور مسلم افت کمیت و کیفیت منابع آبی، در باغات خساراتی را به همراه خواهد داشت، بنابراین استفاده از روش‌های نوین آبیاری، استفاده از سایبان و پوشش میوه و تغذیه و کاربرد آنتی استرس‌ها در کاهش تنش‌ها موثر است.

وی افزود: آنچه مسلم است روش‌های سنتی باغداری دیگر پاسخگوی شرایط فعلی بخش کشاورزی نیست زیرا محدودیت منابع آبی، و بروز تنش‌های دمایی (گرما و سرما)، موجب طغیان آفات و بیماری‌ها در باغات می‌شود بنابراین با توجه به سرانه تولید برنامه توسعه‌ای با روش‌های پیشین نداریم اما اصلاح و احیا باغات در دست اقدام است طبق آمارها ۲۵ هزار و ۵۰۰ هکتار اصلاح باغات و ۸ هزار و ۹۰۰ هکتار حذف باغات قدیمی و جایگزین با ارقام تجاری در برنامه پنج ساله در دست اجرا و اقدام داریم.

جلیلی‌مقدم اظهار داشت: برای مدیریت تنش خشکی، در حال حاضر طرح‌هایی به صورت پایلوت و الگویی، در زمینه مدیریت آبیاری، اصلاح بستر کشت، تراکم کشت و اصلاح باغات، صورت گرفته که نتایج خوبی بدست آورده‌ایم که با ترویج و اجرایی کردن آنها، می‌توان تنش‌ها را مدیریت کرد و تنها راهکار برای کنترل آفات و بیماری‌ها را استفاده از روش‌های جدید باغداری، همچون بکارگیری سایبان‌ها، بالا بردن تراکم درختان در برخی گونه‌ها و مناطق، پوشش میوه‌ای، استفاده از کشت‌های میانه‌ای، تغذیه مناسب و استفاده از آنتی‌استرس‌ها است.

وی بر این باور است که با اجرای روش‌های اصلاح و احیا باغات، سایبان و پوشش میوه و اصلاح سیستم آبیاری از اقدامات مهمی است که وزارت جهاد کشاورزی در دستور کار دارد و به نظر می‌رسد طی یک برنامه پنج ساله‌ می‌توان در تولید میوه‌های گرمسیری به خودکفایی رسید.

مدیرکل دفتر امور میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری وزارت جهاد کشاوزری گفت: سال گذشته طرحی تحت عنوان مدیریت تولید میوه‌های گرمسیری در سطح ۱۲ هزار و ۵۰۰ هکتار آماده شد که قرار است این تولیدات در محیط‌های کنترل شده، گلخانه، سایبان و بخشی در فضای باز مناطق جنوبی کشور بویژه استان سیستان و بلوچستان اجرایی شود.

به گفته وی، به طور حتم برای اجرای این طرح، باید از ارقام تجاری روز دنیا سازگار با مناطق کشت، رعایت اصول تغذیه و مدیریت باغات، بازار، صنایع تبدیلی و مکانیزاسیون براساس آخرین دستاوردها و نتایج تحقیقاتی بهره گرفت که نیاز به حمایت ویژه و اعتبارات یارانه‌‌ای برای پیاده‌سازی سیستم‌‌های نوین آبیاری هوشمند دارد.

گفتنی است؛ میوه‌های گرمسیری موجود در ایران انار، مرکبات، انجیر، موز، انبه، کیوی، خرمالو، چیکوف پاپایا را شامل می‌شود اما اکنون در فضای باز کنار، چیکو، تمرهندی، نارگیل، گواوا، پاپایا، فالسا، سیتاپل و بیدام و در فضاهای کنترل‌شده آناناس، آووکادو، فیسالیس و پشن فروت در سطح بسیار کم تولید می‌شود.

برآوردهای وزارت جهاد کشاورزی حاکی از آن است که در سال ۱۴۰۲ تولید میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری به حدود ۹ میلیون تن برسد این در حالی است که سال گذشته (۱۴۰۱) در مجموع ۸.۷ میلیون تن انواع میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری در حدود ۷۳۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی تولید شده بود.