محمد مهدی مستقیمی از ابتدای پاییز امسال سکان هدایت ایریتک را در دست گرفت؛ فردی که پیش‌تر پروژه‌های بزرگی همچون آلومینیوم جنوب را از روی کاغذ به بزرگ‌ترین کارخانه تولید آلومینیوم ایران تبدیل کرد و البته وی بر نقش و جایگاه مرحوم اکبر ترکان در پیشبرد آن طرح عظیم، تاکید می‌ورزد. مستقیمی گام نخست در این شرکت را با تمرکز بر ایجاد آرامش در وجود بزرگ‌ترین سرمایه خود، -یعنی نیروی انسانی- برداشته است.

به‌گفته مستقیمی، این شرکت از ابتدای تاسیس، سازماندهی قوی برای جذب نیروهای متخصص داشت و دیسیپلین خاصی را شکل داده و تمرکز ویژه‌ای بر تکنولوژی داشته است. نمونه این امر در اختیار گرفتن دانش ساخت کارخانه ‌احیای مستقیم فولاد به‌روش میدرکس به‌عنوان نخستین شرکت مهندسی ایرانی است.

وی تصریح کرد: ایریتک به ‌مرور زمان و طی همکاری با شرکت‌های بزرگ دارای تکنولوژی مانند «ایتالیم پی‌ان‌تی»، «اتوتک» فنلاند، «سی‌ام‌آی» بلژیک، «پوسکو» کره جنوبی، «اس‌ام‌اس» آلمان و «کوبه‌استیل» ژاپن و…، به مغز مهندسی، طراحی و اجرای پروژه‌های صنایع معدنی و نفت و گاز تبدیل شد. به گفته وی شاید شاخص‌ترین پروژه اجراشده توسط این مجموعه، شرکت فولاد مبارکه در دهه ۶۰ باشد؛ مجتمعی ویژه در صنعت فولاد ایران که جمله متخصصان به آن می‌بالند و آن را تجربه‌ای گرانسنگ می‌دانند.

مستقیمی در ادامه گفت: بعدها در شرکت‌های فولادی دیگر از جمله خوزستان، خراسان، هرمزگان و غدیر ایرانیان، این تجربه گسترده‌تر و اجرای آن به‌صورت کامل و بومی توسط ایریتک محقق شد.

وی یادآور شد: باوجود عملکرد یادشده شرکت، شدت گرفتن اجرای سیاست‌ خصوصی‌سازی، نوعی اشتباه در قیمت‌گذاری را به همراه داشت به طوری که این امر در اواخر دهه ۸۰ که رقابت شرکت‌های جدید در این حوزه تشدید شد، ایریتک را از میدان رقابت به حاشیه راند. همزمان پتانسیل نیروهای متخصص و با دانش شرکت، بلااستفاده ماند و دوره‌ای تاریک برای ایریتک رقم خورد؛ به‌ گونه ای که خروج از آن وضعیت، به سال‌ها برنامه‌ریزی و تحلیل شرایط و آینده‌نگری نیاز داشت.

مدیرعامل ایریتک ادامه داد: در آن دوره، شرکت از اهداف اولیه دور ماند و انحرافی جدی در فعالیت‌ها ایجاد شد.

وی در عین حال به زمانی اشاره می‌کند که شرکت به آرامی وارد دوره‌ای جدید شد و مجموعه، شکلی تازه ای گرفت. در این دوره طی هماهنگی با سهامداران به ویژه سهامدار اصلی به‌نام «توسعه معادن و فلزات»، پروژه‌هایی وارد سبد محصولات شرکت شد؛ به‌طوری که حتی جایگاه این مجموعه در بسیاری از پروژه‌ها برای نخستین بار، از پیمانکاری به سهامداری تبدیل شد. همزمان برخی از معضلات دوره واگذاری برطرف و موفقیت‌هایی برای این مجموعه ایجاد شد.

مستقیمی تاکید کرد: باوجود این تحولات، به‌سبب نبود حمایت و نیز نظارت موثر ازسوی سهامداران، دوباره دوره‌ای از افول برای شرکت رقم خورد و تمامی برنامه‌ها و طرح‌های در دست اجرا، به حاشیه رانده شد.

سازماندهی نیروی انسانی

وی با بیان اینکه حل معضلات ایجادشده به بازنگری در روند فعالیت‌ها و کمک سهامداران نیاز دارد، گفت: طی ۲ ماه گذشته سازماندهی نیروی انسانی و ایجاد آرامش بین آنها، در اولویت مسائل شرکت جای گرفت. همچنین با مدیریت ریسک تلاش شد تا سرمایه انسانی شرکت فضایی برای سرعت بخشیدن به فعالیت‌ها و نیز تصمیم‌گیری معقولانه داشته باشد.

مستقیمی ادامه داد: همزمان در این مجموعه کتاب “سازمان‌پذیری” برای نخستین بار تهیه و ابلاغ شد که گام بزرگی در سازمان ایریتک محسوب می‌شود. در ادامه، برنامه ۶ ماه تا یک سال آینده تدوین و به اجرا گذاشته شد که شامل مواردی چون برطرف‌سازی مشکلات پروژه‌های جاری و مسائل مالی آنها و همچنین سرعت بخشیدن به اجرای طرح‌ها است.

در کنار این امر، نگاه به پروژه‌های جدید در دستور کار قرار گرفت؛ با این پیش‌فرض که این طرح‌ها باید زیرسایه تحریم‌های جدید غرب، اجرایی شوند. البته لازم به ذکر است که ظرفیت بالایی برای اجرای طرح‌های حوزه معدن و صنایع معدنی و نیز نفت و گاز و… وجود دارد که تیم بازاریابی شرکت در این زمینه فعال است.

«مهندسی»، عامل معنابخش شرکت

مستقیمی با تاکید بر اینکه در این شرکت علاوه بر سازماندهی نیروی انسانی، سازماندهی منابع و برنامه‌ریزی راهبردی نیز در دستور کار است، گفت: «مهندسی» عاملی است که به فعالیت‌های شرکت معنا می‌بخشد. در واقع در اختیار داشتن لایسنس «میدرکس» و فعالیت در حوزه‌های مس، انرژی‌های تجدیدپذیر و… نشان می‌دهد ایریتک حرف‌هایی در بخش مهندسی کشور دارد؛ از این رو سازماندهی حوزه مهندسی شرکت و با نشاط نگه‌داشتن آن، در کانون توجه ما قرار گرفته است.

وی با اشاره به دغدغه نیروی انسانی در حقوق و مزایا و تناسب آن با هزینه‌ها بیان کرد: در تلاش هستیم تحول جدی در این بخش ایجاد و نظام انگیزشی را بیش از پیش فعال کنیم که این مهم تنها با ایجاد اصلاحات در فرآیندها و ساختار سازمانی ممکن است.

مستقیمی تاکید کرد: خوشبختانه با پیگیری‌های صورت‌گرفته و همکاری بدنه مدیریتی و کارشناسی، رویه‌ها و فرآیندها و نقاط چالش‌برانگیز شناسایی و چارت سازمانی بروزرسانی شده و در حال حاضر آماده ابلاغ است.

نقش سه عامل اصلی در پروژه‌ها

مدیرعامل شرکت ایریتک در بخش دیگری از سخنانش به عوامل تاثیرگذار در اجرای پروژه‌ها اشاره کرد و گفت: در دنیا سه اصل قیمت، زمان و کیفیت اصول حیاتی در اجرای طرح‌ها هستند؛ یعنی هزینه مورد نیاز برای پروژه، میزان کیفیت تجهیزات و خدمات و همچنین مدت زمان اجرا مورد بررسی قرار می‌گیرند.

وی افزود: اگر از یک سو مدت اجرای پروژه‌ای طولانی شود و از دیگر سو، کیفیت قطعات و تجهیزات -به‌سبب تحریم یا عوامل دیگر- متناسب با خواسته‌ها نباشد و هزینه بالایی برای آن صرف شود، به‌طور طبیعی آن پروژه موفق نخواهد بود.

مدیرعامل ایریتک اظهار کرد: این شرکت در حال حاضر در طرح‌های فولادی نظیر اردبیل، اقلید، کردستان، قائنات، سنگان، هرمزگان و خوزستان فعالیت دارد و با وجود اینکه زمان‌بندی این طرح‌ها موردرضایت ما نیست، از لحظه استقرار تیم جدید مدیریتی، تلاش شده با بازنگری در فرآیندها و برنامه‌ها؛ پروژه‌ها با کیفیت، زمان‌بندی و قیمت قابل‌قبول، آماده راه‌اندازی شوند.

وی ادامه داد: نکته طرح‌های یادشده این است که ظرفیت قابل‌توجهی در ایجاد و توسعه اشتغال، ارتقای سطح زندگی و امنیت مناطق مختلف کشور، به‌ویژه شهرهای مرزی و کم‌برخوردار دارند که این مهم از یک سو عاملی اثرگذار برای توسعه کشور است و از سوی دیگر افزایش سود سهامداران شرکت را به همراه دارد.

تامین مالی

مستقیمی در ادامه به محدودیت‌هایی اشاره کرد که ایریتک با آن مواجه است. وی در این باره اظهار کرد: نیاز است سهامداران جدیت بیشتری در تامین مالی پروژه‌ها از خود نشان دهند.

وی با بیان اینکه برای سرعت‌دهی به روند اجرا به بازنگری در شیوه تامین مالی نیاز داریم، ادامه داد: بهتر است تامین مالی طرح‌ها به‌صورت بسته‌ای دیده شود؛ به‌طوری که مثلا هر ۲۵ درصد اجرای طرح، دارای یک روش تامین مالی باشد، زیرا این کار، روند اجرا را تسریع می‌بخشد، در حالی که اکنون تزریق محدود منابع، نظامات پروژه را به‌هم می‌ریزد.

مستقیمی با تاکید بر اینکه تامین منابع باید پیش‌تر در بودجه سالانه دیده شود، تاکید کرد: طولانی شدن روند تامین مالی علاوه بر زمینگیر کردن طرح، مشکلاتی را برای شرکت در مواجهه با سهامداران و همچنین نهاد نظارتی و بالادستی ایجاد می‌کند.

مدیرعامل ایریتک همچنین گفت: سیستم حکمرانی شرکت باید چابک باشد؛ به‌گونه‌ای که بتوان تصمیم‌گیری درست و به‌موقع انجام داد. در واقع اتخاذ تصمیم، ریسک‌هایی به‌دنبال دارد و تابع دستورالعمل‌هایی است که باید در زمان مقتضی انجام گیرد. به‌عنوان نمونه اگر انتصاب یک مدیر پروژه زمان‌بر ‌شود، به‌سرعت کار، لطمه وارد خواهد شد.

کارنامه ای با فولاد مبارکه

مستقیمی با یادآوری اجرای طرح فولاد مبارکه گفت: اجرای این طرح کارنامه‌ای درخشان برای ایریتک رقم زد و نکته قابل‌توجه این بود که تمام ارکان دولت و نظام با آن هماهنگ بودند و مشکلات به‌طور معمول طی ۴۸ ساعت برطرف می‌شد.

وی اظهار کرد: تا پیش از واگذاری ایریتک با چالش‌های فعلی مواجه نبودیم، اما پس از این کار، نوع تفکر مدیریت وقت به‌گونه‌ای بود که خود را متعهد به منشور شرکت نمی‌دانست و رغبتی برای اجرای پروژه‌های جدید نشان نمی‌داد. همین مسئله شروعی بر افول شرکت بود؛ در حالی که پیش‌تر ایریتک به‌طور متوسط در ۷۰ تا ۸۰ درصد طرح‌های فولادی و صنایع معدنی حضور داشت.

مستقیمی تاکید کرد: در همان دوره شرکت‌هایی وارد بازار اجرای طرح‌های فولادی شدند که لایسنس احیای مستقیم فولاد را نداشتند! اما فعالان این حوزه به‌نیکی می‌دانند که در ایران تنها ۲ شرکت ایریتک و ام‌ام‌تی‌ایی با مدل میدرکس و ام.ام‌ایی با مدل پِرِد، مجوز ساخت کارخانه تولید آهن اسفنجی را دارند.

وی با اشاره به اینکه در همان ایام بخشی از نیروهای متخصص از شرکت جدا شدند، ادامه داد: به‌نظر‌ می‌رسد به‌طور کلی ما در کشورمان همواره متعهد به از دست دادن نیروی انسانی متخصص هستیم و در این مسیر حتی یک اشتباه هم نکرده‌ایم!

مستقیمی افزود: سازماندهی بخش نیروی انسانی و بازتعریف آن از اولویت‌های اصلی شرکت است، زیرا تمامی امور شرکت از طریق نیروی انسانی هدایت‌ می‌شود و توسعه‌ می‌یابد.

ورود به صنعت سبز

مدیرعامل ایریتک درباره فعالیت‌ها و برنامه‌های آتی شرکت، به‌ویژه حضور در صنعت سبز، گفت: با در اختیار داشتن نیروی انسانی متبحر و کارآزموده، برنامه‌هایی برای ورود به صنایعی که در مسیر کاهش انتشار گازهای آلاینده هستند، داریم.

وی ادامه داد: در حال فعالیت روی مدل‌هایی هستیم که انتشار گازهای مضر کارخانه‌ها را به حداقل می‌رسانند و آلودگی کمتری برای محیط‌زیست به همراه دارند.

مستقیمی افزود: برنامه‌های جدید ما استفاده از هوش مصنوعی و هوشمندسازی صنایع معدنی را هم شامل می‌شود. این امر علاوه بر سازگاری با محیط‌زیست، در نهایت منافع سهامداران و افزایش سود را در پی خواهد داشت.

مدیر‌عامل ایریتک با تاکید بر اهمیت جایگاه تیم‌های «تحقیق و توسعه» در منطقه گفت: طی ۱۵ سال اخیر، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و جهان با تاکید بیشتری بر استفاده از سوخت هیدروژن کار‌ می‌کنند؛ به‌طوری که عمده صنایع آنها هیدروژن‌پایه است و حتی کشور عربستان آمادگی صادرات هیدروژن را دارد.

وی تاکید کرد: چنانچه دولت‌ها اهمیت وجود این شرکت‌‌‌ها را دریابند و توسعه را در مسیر صنعت سبز و هوشمند پیگیری کنند در نهایت منافع آن نصیب کشور‌ می‌شود و شرکت‌های خصوصی نیز توان بیشتری برای ادامه مسیر خواهند داشت.

شرکت های توانمند؛ سرمایه های کشور

مستقیمی معتقد است شرکت‌‌‌هایی از جمله ایریتک که توان طراحی، مهندسی و تامین تجهیزات را دارند و بروزرسانی فناوری را در دستور کار خود قرار داده‌اند و با مهندسی معکوس، به کاهش خروج ارز و بومی‌‌‌سازی کمک‌ می‌کنند، سرمایه کشور هستند و باید زمینه رشد آنها فراهم شود تا در یک فضای رقابتی سالم، بازوی دولت در پیشرفت باشند.

مدیرعامل ایریتک در ادامه گفت: همان‌طور که در ساخت موشک و پهپاد، سرآمد شده‌ایم و نیروی متبحری در تولید و دانش این حوزه‌ها داریم، در صنایع معدنی و انرژی نیز چنین ظرفیتی وجود دارد که با خلاقیت نیروی انسانی، به ایجاد و توسعه صنایع سبز و هوشمند بپردازیم.

وی با تاکید بر اینکه مهندسان خط‌شکنان صنعت هستند، گفت: همواره انجام کارهای بزرگ در کشورمان با حضور افرادی با تفکرات بزرگ ممکن شده و اکنون هم این ماموریت با حضور نیروی متخصص انجام‌شدنی است.