همین یک نکته به خوبی می رساند که ما نمی خواهیم قبول کنیم که روابط بین الملل اصول و قواعدی دارد که اگر آن ها را رعایت نکنیم برای هر نطق و هر اظهار نظری که می کنیم و هر رفتاری که در پیش می گیریم باید بهای لازم و گاه سنگینی بپردازیم. درست است که از انقلاب به این طرف در شرایط تحریم به سر می بریم، اما این تحریم ها از وقتی ملموس تر و سنگین تر شد که آن معجزه هزاره سوم (!) در راس دولت های نهم و دهم پس از انقلاب قرار گرفت و با بی ملاحظگی و بی پروایی خاص خودش موجبات تحریم های بیشتر و صدور قطعنامه های پی در پی را از سوی مجامع بین المللی و شورای امنیت سازمان ملل بر ضد مردم بی پناه ایران فراهم آورد و هزینه های سهمگین و سرسام آوری را به ملت تحمیل کرد.

او حتی در جایی در واکنش به صدور بی وقفه قطعنامه های غربی ها بر علیه کشورمان (قریب به مضمون) گفته بود: « بگذارید آنقدر قطعنامه بدهند که قطعنامه دان شان در بیاید»، اما این روزها با شنیدن مواضع مقامات جمهوری اسلامی که به اقتضای دور جدید مذاکرات هسته ای ایراد می شود و طی آن خواستار لغو تحریم های ناجوانمردانه غربی ها هستند، به خوبی متوجه می شویم که دُرفشانی ها و شیرین زبانی های آن دُردانه دوران (!) تا چه اندازه برای کشور و مردم ما زیانبار بوده و هزینه ایجاد کرده است.

به غیر از این، الان سال هاست که وقت و انرژی فراوان و بودجه هنگفتی از جیب این ملت هزینه می شود تا هیئت های دیپلماتیک کشور به وین و لوزان و بروکسل و ژنو بروند و دیپلمات های غربی و کشورهای به اصطلاح ۱+۵ (به غیر از آمریکا) به ایران بیایند و در مورد برداشتن تحریم ها و روند فعالیت هسته ای کشورمان مذاکره و بحث و بررسی کنند و ببینیم آیا به نتیجه دلخواه می رسیم یانه که فعلا نرسیده ایم.

اصلا همه فعالیت ها و پروژه ها و برنامه های دولت و حاکمیت تحت الشعاع بحث و مجادله با غرب و آمریکا و کشورهای اروپایی قرار گرفته است و این موضوع مختص دولت حاضر نیست؛ در دوره دولت قبل هم همین بود، در دولت بعد هم همین خواهد بود.

سازمان برنامه می خواهد بودجه نویسی کند باید به نتیجه مذاکرات و شرایط تحریم توجه کند، مجلس می خواهد لایحه دولت را برسی کند باید با توجه به نتیجه مذاکرات و شرایط تحریم این کار را انجام دهد، آموزش و پرورش و وزارت بهداشت و سایر وزارتخانه ها می خواهند برنامه ریزی و مدیریت کنند باید گوش و چشم به نتیجه مذاکرات و رفع احتمالی همه یا بخشی از تحریم ها داشته باشند. بخش خصوصی می خواهد فعالیت کند همینطور، قاضی می خواهد در مورد یک تولید کننده ورشکسته مادر مرده حکم بدهد همینطور….. الی آخر. یک حرفی هم که چند سالی است باب شده و به صورت کلیشه درآمده، این است که منشاء بسیاری از مشکلات کشور تحریم ها نیستند بلکه سوء مدیریت است.

سؤال اساسی این است که وقتی همه تمرکز تصمیم گیران و کارگزاران نظام شده است برجام و مذاکرات هسته ای و ۱+۵ و کابوس هولناک نوسان ارز و تبعات ناشی از آن، آیا مجال و تمرکزی برای مدیریت سایر مسائل و برنامه های کشور باقی می ماند؟ و آیا اصلا فرصتی برای اعمال مدیریت هست که سوء مدیریتی هم وجود داشته باشد؟ اساسا چرا ما باید در عرصه بین الملل به نحوی رفتار کنیم که همه توش و توان مان را بگذاریم برای حل مناقشه با کشورهای دیگر؟ قطعا این وضعیت به زیان ملت است و این مردم هستند که از این اوضاع رنج می برند و بایستی زیر بار تبعات ناشی از تحریم کمر خم کنند.

در مقابل کسانی هم هستند که از این اوضاع به خوبی سود می برند و هرچقدر شرایط برای مردم سخت تر شود به نفع آن هاست؛ گروه اندکی که انحصار بخش زیادی از مایحتاج و کالاهای اساسی و غیر اساسی مردم را در دست دارند و هر چقدر که گرانی، کمبود، تورم و قاچاق کالا وجود داشته باشد، آن ها و اطرافیان شان پولدارتر و پروارتر و برخوردارتر خواهند شد.

دست آخر اینکه نمی دانیم نتیجه مذاکرات هسته ای میان ایران و طرف های مذاکره به کجا خواهد انجامید و اساسا قرار است این مذاکرات نتیجه معلوم و مشخصی داشته باشد یا خیر، اما یک چیز مشخص و معلوم است و آن اینکه روابط بین الملل اصول و قواعدی دارد که در بر دارنده یافته ها و تحقیقات طولانی و دامنه دار دانشمندان و متخصصان این رشته در طول حداقل ۳۵۰‪۰ سال گذشته است که کنش ها و واکنش های دولت ها و سازمان های بین المللی را در همه عرصه های گوناگون سیاسی، اقتصادی، تجاری، نظامی، فرهنگی و تاریخی میان کشورها و واحدهای سیاسی بررسی می کند.

بر این اساس اگر کشور و نظام و سازمانی بخواهد در عرصه بین الملل جایی برای خود دست و پا کند و با کمترین هزینه و از کوتاه ترین مسیر به منافع و مصالح خود و ذینفعانش دسترسی داشته باشد، باید تا آنجا که می تواند این قواعد را بداند و مراعات کند و از وجود متخصصان عرصه روابط بین الملل بهره بگیرد، در غیر این صورت با مشکلات و چالش های بسیاری مواجه خواهد شد.

از این رو به نظر می رسد که اگر تصمیم گیران و متولیان نظام به جای روش ها و سیاست های فعلی، یک سیاست خارجی توسعه محور در پیش بگیرند و بر اساس اصول و قواعد حاکم بر روابط بین الملل با سایر کشورها و ملت ها مناسبات دوستانه بیشتری برقرار کنند، به طور حتم بسیاری از مشکلات فعلی بر طرف و زمینه های توسعه واقعی کشور فراهم خواهد شد. درست است که باید به امکانات و داشته های داخلی خود متکی باشیم، اما تعامل واقع بینانه و سازنده با جهان خارج نیز به همان نسبت کارگشا و تاثیرگذار خواهد بود