اینچه‌برون؛ دروازه ایران به راه ابریشم و اوراسیا

منطقه آزاد تجاری اینچه‌برون با قرارگرفتن در شمال‌شرقی ایران، نقطه اتصال کشور به این دو فرصت جهانی است. با اینکه اینچه‌برون با قرارگرفتن در مجاورت یا مسیر کریدورهای مهم بین‌المللی، میان مناطق آزاد جایگاه خاصی در این زمینه دارد، اما صرف واقع شدن در این موقعیت جغرافیایی به تنهایی نمی‌تواند باعث بالفعل شدن این مزیت‌های بالقوه شود. اینچه‌برون امروز بیشتر یک منطقه جغرافیایی است که به طور طبیعی در مسیر راه ابریشم قرار گرفته، یا به طور طبیعی راه ورود ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا است. این مزیت جغرافیایی در صورتی به یک ظرفیت اقتصادی و تجاری با جایگاه بین‌المللی تبدیل خواهد شد که تدابیر ویژه‌ای برای ارتقای آن اندیشیده شود. به‌تازگی گمرک منطقه آزاد تجاری اینچه‌برون افتتاح شد. این اتفاق گامی به پیش است، اما به معنای رسیدن به مقصد نیست.

اینچه‌برون ظرفیت آن را دارد که ترانزیت و لجستیک در آن به طور ویژه دنبال شود. ترانزیت و لجستیک به این معنی که می‌توان با تدابیر، سیاست‌ها و سیاستگذاری‌ها اینچه‌برون را به نقطه مرکزی زنجیره ارزش و تأمین، تولید و توزیع کالا در این منطقه از جهان تبدیل کرد.

لازمه این امر و ضرورت‌های دستیابی به این جایگاه، دو رویکرد یا دو اقدام ویژه است؛ اولین اقدام به حکمرانی باز‌می‌گردد. در حوزه حکمرانی، دیپلماسی اقتصادی به طور ویژه نیازمند کار جدی است. همچنین بخش‌های مختلف نظام حکمرانی، اعم از دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد، مجلس شورای اسلامی و نمایندگان محترم و بخش‌های مختلف دولت باید در یک همکاری بلندمدت، دست به دست هم دهند تا مزیت‌های قانونی مفید و جذاب برای این منطقه ایجاد شود. هدف از ایجاد این مزیت‌ها، ترغیب و تشویق سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی برای فعالیت و حضور در این منطقه است. دومین رویکرد به فعالان اقتصادی یا بخش خصوصی ایران بازمی‌گردد که باید نگاهی صادرات‌محور و تولیداتی با هدف صادرات و حضور در بازارهای شرق جهان را در دستورکار خود قرار دهند.

حذف زوائد بوروکراسی، جذاب‌کردن فعالیت در منطقه آزاد اینچه‌برون، تعریف مزیت‌های قانونی و ایجاد ظرفیت‌های زیرساختی، کاری است که بخش دولتی به‌ویژه سازمان مربوطه با همکاری دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد باید دنبال کند که قطعاً دنبال خواهد کرد. اما این رویکرد یا تلاش، بدون نگاه جهانی و صادرات‌محور سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی کامیاب نخواهد بود. به طور خلاصه، دروازه ایران به شرق جهان، یعنی به راه ابریشم و بازار بزرگ اتحادیه اقتصادی اوراسیا، اکنون در اختیار ماست. این دروازه منطقه آزاد اینچه‌برون است. ظرفیت و فرصت کار ملی و تاریخی مهیاست. اما برای بهره‌مندی حداکثری از این ظرفیت و فرصت باید از تجربه‌های گذشته درس گرفت، اقتضائات امروز ایران و جهان را شناخت و برپایه چشم‌اندازهای کلان پیش رو مسیر حرکت را ترسیم کرد. این یعنی، همه بخش‌هایی که با منطقه آزاد اینچه‌برون مرتبط هستند اعم از مسئولان، تصمیم‌سازان، قانونگذاران و فعالان اقتصادی، باید به این منطقه نگاهی ملی با افقی بین‌المللی داشته باشند.