در مکتب طب ایرانی اصل بر پیشگیری است. در این مکتب به دانشی که این مهم را بر عهده دارد علم «حفظ الصحه» می گویند که به فارسی دانش تندرستی نام دارد.اساس این دانش بر شناخت ضروریات شش گانه است.این ضروریات اموری هستند که از آغاز تولد تا پایان حیات همراه انسان هستند. به بیان دیگر زندگی کردن بدون این امور شش گانه محال است. در واقع حکما معتقد بود‌ند برای این که انسان بتواند به زندگی خود به‌طور طبیعی ادامه دهد بایستی از شش اصل ضروری پیروی کند. این شش اصل در واقع شش گروه از امور هستند که انسان‌ها از زمان تولد تا زمانی که از دنیا می‌روند به صورت مستقیم با آنها در ارتباط هستند. این اصول واسطه میان سلامتی و بیماری‌اند. به این معنا که اگر متناسب با مزاج، سن، اقلیم و شغل فرد باشند موجب بقای تندرستی وی می‌شوند و چنانچه با امور مذکور هماهنگ نباشند زمینه بیماری فرد را فراهم می‌کنند.

ا- هوا:

هوا از نظر لطافت، غلظت، حرارت، سرما، اختلاط با اجزاء زمین، اختلاط با دودها یا عاری از آنها بودن، تأثیرات متفاوتی بر بدن دارد. به عنوان مثال هوای مخلوط با مواد عفونی (هوای گندابها) موجب بیماری در بدن می‌شود برعکس هوای عاری از مواد عفونی موجب صحت می‌شود.

انسان بین تولد تا مرگ به‌طور دایم از هوا استفاده می‌کند. هوا اگر آلوده، به شدت گرم یا سرد، دارای رطوبت زیاد یا بسیار خشک، غبار آلود یا پاک باشد، یا آنکه هوا از روی مرداب یا مکان‌های بد بو، از روی سموم یا لاشه‌های مرده عبور کرده باشد و به فرد برسد؛ قطعا تندرستی وی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پس باید برای حفظ تندرستی، از هوایی استفاده کنیم که سبک، بی‌بو، عاری از آلودگی و ذراتِ گرد و غبار باشد.

هنگامی که هوا آلوده است، برای اینکه ضرر و زیان ناشی از استنشاق هوای ناپاک را به حداقل برسانیم، باید دستوراتی را رعایت کنیم که در اصطلاح پزشکی به آن علم تدابیر و مدیریت هوای ناپاک گفته می‌شود.

۲- خوردنی و آشامیدنی ها:

انسان از بدو تولد و آغاز حیات به خوردن و آشامیدن نیازمند است. خوردنی و آشامیدنی‌های متناسب با مزاج، سن، اقلیم و شغل فرد، به تندرستی وی کمک می‌کند. در حالی که عدم تناسب خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها با امور مذکور، انسان را دچار بیماری می‌کند. مثلا خوردن خرما، با وجود خواص متعددش، اگر در شهر محل رویش درخت خرما، خورده شود زیانی به فرد نمی‌رساند، اما مصرف خرما در جایی که درخت خرما در آن نمی‌روید، می‌تواند موجب مشکلاتی همچون دمل و بثورات شود.

۳- خواب و بیداری

هیچ انسانی پیدا نمی‌شود که از بدو تولد نیازمند خواب نباشد. وضعیت خواب و بیداری افراد به نسبت مزاج، سن، فصل، شغل و اقلیمی که در آن زندگی می‌کنند متفاوت است. افراد باید با آگاهی از این که ویژگی‌های خواب مناسب و معتدل برای هر فرد چیست، بتوانند برخورداری از خوابی مناسب و راحت که سلامتی و تندرستی آنان را به همراه دارد، برای خود ممکن سازند.

۴- حرکت و سکون

حرکت و سکون لازمه حیات است. انسان در طول زندگی در حال حرکت یا سکون است و نمی‌توان دایم سکون اختیار کرد و حرکت نداشت. لازم است حرکات لازم و مناسب برای تندرستی از نظر زمان، وقت، میزان، شدت و ضعف شناسایی شود. انسانی که نتواند به اندازه استراحت کند دچار بیماری می‌شود. بی‌تحرکی نیز یکی دیگر از علل ابتلا به انواع بیماری‌هاست.

۵-  احتباس و استفراغ

استفراغ به بیرون ریختن چیزهایی که برای بدن مضر و زیان‌آور است گفته می‌شود. احتباس عبارت است نگه داشتن چیزهایی که برای بدن لازم و مفید است. استفراغ و احتباس به موقع و به اندازه، با توجه به مزاج، سن، شغل و اقلیمی که در آن است؛ به تندرستی فرد کمک می کند.

۶-  اعراض نفسانی:

اعراض نفسانی (از جمله غم و شادی)، کنش و واکنش‌های نفسانی فرداند که اگر راه افراط و تفریط را طی کنند، آسیب‌رسان‌اند و زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌ها می‌شوند. چنانچه این امور در حدی بروز پیدا کنند که سبب تحریک معتدل ارواح و قوا شوند باعث تندرستی و حفظ صحت‌اند. به عنوان مثال قهقهه، حالت افراطی ابراز شادی است و لبخند حد اعتدال آن است.