کسری بودجه و مشکلات بازار داخلی باعث افزایش تدوین قوانین پیچیده و متناقض از سوی دولت شده که منجر به فشار به تولیدکنندگان شده یا فعالیتهای آنها را با اختلال جدی مواجه کرده که با توجه به این موضوع پیش بینی می‌شود در آینده ای نه چندان دور با کاهش فعالیت بخش خصوصی، به ویژه شرکتهای پالایشگاهی و تولیدکنندگان مشتقات نفتی افت درآمد صادراتی هم اتفاق بیفتد. در همین زمینه با ابوالفضل غلامی عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفت، گاز و پتروشیمی ایران گفتگو کرده ایم.

در حال حاضر به دلیل قوانین تحمیلی و ناکارآمد دولت، از میان ۳۵۰ واحد روانکار کشور، کمتر از ۱۰ واحد فعال هستند، البته فعالیت آنها نیز توام با ضرر است و تنها به منظور حفظ مشتریان سابق ادامه دارد

غلامی با اشاره به اینکه در حال حاضر به دلیل قوانین تحمیلی و ناکارآمد دولت، از میان ۳۵۰ واحد روانکار کشور، کمتر از ۱۰ واحد فعال هستند، گفت: البته فعالیت آنها نیز توام با ضرر است و تنها به منظور حفظ مشتریان سابق ادامه دارد. از سوی دیگر، حدود ۱۸۰ کارخانه قیر در کشور وجود دارد که حجم زیادی از ارز کشور را تامین می کنند، اما کمتر از سه مورد از آنها فعال است، از اینرو امروز برای ۵ هزار تن مواد اولیه عرضه شده در بورس خریداری وجود ندارد. از این رو، راهکار اصلی این مساله حذف دخالت وزارت صمت، بانک مرکزی و یکسری ارگان های دولتی در قیمت گذاری و وضع مقررات دست و پاگیری است.

او افزود: طی چند ماه گذشته قوانین زیادی علیه تولیدکنندگان وضع شده که برای هیچ یک از آن در عمل امکان اجرا وجود ندارد. برای نمونه، از کارخانه های روغن درخواست شده تا از تامین کنندگان فاکتور رسمی بگیرند، در حالی که این موضوع در عمل پتانسیل اجرایی ندارد.

صنایع پتروشــیمی در حال خام فروشی

عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفت، گاز و پتروشیمی ایران با بیان اینکه اگر دو سه ماه اخیر را کنار بگذاریم، بعد از تعطیلات با توقف فعالیت کارخانه های خصوصی روبه رو شدیم تصریح کرد: در صورت عدم رسیدگی به مشکلات آنها شاهد فاجعه ای بزرگ و از دست رفتن ذخایر ارزی کشور خواهیم بود، چراکه بخش زیادی از نیاز آن ها توسط همین شرکت ها تامین می‌شود. در مقطع کنونی به نظر نمی‌رسد که وضعیت خوبی در انتظار این صنعت باشد. متاسفانه دست دولت در جیب تولیدکنندگان بخش خصوصی است و این موضوع در بلند مدت فاجعه ای به بار خواهد آورد که شاید خود او هم از آن بی خبر باشد.

او افزود: سال ۱۴۰۱ تا حدی برای هلدینگ ها صنعتی سال سختی بود، اما به هر حال به نظر می رسد، خیلی بهتر از سال ۱۴۰۲ بود. زیرا امسال متاسفانه با مشکلات زیادی در سال جاری روبه‌رو هستند که نمونه آن فرآیند بسیار طولانی‌مدت بارگیری و حمل بار است.

او با تاکید بر اینکه کل صنایع پتروشــیمی در حال خام فروشی هســتند، گفت: اگر در طول روز با صادرات بیش از ۲۰۰ هزار تن روغن و پارافین مواجه باشــیم، به ازای آن حتی ۱۰ تن روغن تولید شده صادر نمی شود. متاسفانه روزانه ۵۵ هزار تن و به طور کل ۹۹ درصد این محصولات به صورت خام صادر می‌شود و درست مشابه انحصار شرکت های خودروسازی ایران خودرو و سایپا، شرکتهای پالایشگاهی دولتی اجازه فعالیت به بخش خصوصی نمی دهند.

ایران به رغم اینکه در چهارراه مهم ارتباطی دنیا قرار گرفته، از ظرفیت آن برای صادرات پتروشیمی استفاده نمی کند، در حالی که پل ارتباطی با کشورهای آفریقایی و آسیای شرقی وجود دارد و آنها از طریق لجستیک زمینی به کشورهای اروپایی وصل می شوند

او با بیان اینکه در ایران شاید تنها حدود ۱۰ شرکت پتروشیمی و پالایشگاهی توان رجیستر شدن دارند، گفت: در حال حاضر همکاری با پالایشگاههای خارجی مانند عراقی، سوریه، امارات، هند و کشورهای عربی اطراف کشور امارات که اهمیت بالایی برای شرکتهای پتروشیمی و پالایشگاهی کشور دارند، توسط پتروسازان وجود دارد. همچنین پل ارتباطی بین اروپا و آسیای شرقی ایجاد شده است. علاوه بر این، اقدامات دیگری نیز در بخش لجستیک، جابه جایی مالی و حمل و نقل به منظور کمک به هم نوعان و باز کردن راههای ارتباطی با شرکتهای دیگر در دست انجام دارد که به رشد صادرات در شرایط تحریمی و کمرنگ کردن محدودیتهای فعلی کمک می‌کند.

هدف اصلی پتروسـاران انرژی، ایجاد پل ارتباطی بین اروپا، آفریقای جنوبی و آسیای شرقی و به عبارتی ایجاد یک شاه راه در حوزه پتروشیمی و پالایشگاهی درست مانند اقدام کشور امارات است. در این مسیر کشور روسیه هم حضور خواهد داشت. متاسفانه ایران به رغم اینکه در چهارراه مهم ارتباطی دنیا قرار گرفته، از ظرفیت آن استفاده نمی کند، در حالی که هلدینگ پتروساران انرژی در صدد احیای این شاه راه و پل ارتباطی با کشورهای آفریقایی و آسیای شرقی است تا آنها را از طریق لجستیک زمینی به کشورهای اروپایی وصل کند. بی توجهی به این بخش هم اکنون موجب شده کشوری مانند عربستان، روغن باکیفیت ایران را پس از خرید با نام خود و با قیمتی بسیار بالاتر به کشورهای دیگر عرضه کند، در حالی که این محصول با ارزش باید با نام ایران عرضه گردد. هرچند تحریم هم در این زمینه نقش داشته، اما عامل اصلی این موضوع به فعالیت کم اقتصادی کشور و کاهش فعالیت بخش خصوصی بازمی‌گردد. درصددیم با توسعه هلدینگ پتروسازان انرژی، دفاتری را در سایر کشورها ایجاد کرده و بازاریابی دقیقی برای آن داشته باشیم، بدین معنی که اگر باری به کشورهای لهستان، یونان و… صادر شد، آن را بدون هیچگونه چالشی تحویل گرفته و با قیمت خوب به کشورهای اروپایی توزیع کنند.

بسیاری از پالایشگاهها هم انحصاری شده است

او با تاکید بر اینکه قطعا تحریم ها برای همه افراد آزاردهنده است، گفت: با توجه به شرایطی که ایجاد شده و وجود واسطه های تجاری، در بحث تبادلات مالی کمتر شرکتی با مشکل مواجه است، اما موضوع مهم در این خصوص، کاربلد بودن فرد واسطه گر و استفاده از اسناد کاربردی است. متاسفانه مسئولان از نظر اقتصادی تا حد بسیار زیادی کم کاری کرده، در حالی که بسیاری از پالایشگاهها هم انحصاری شده است. برای مثال، این پالایشگاه ها در اختیار دو یا سه فردی است که اول از همه در خارج از کشور و کشور آمریکا سکونت دارند و عمدتا قیمت گازوئیل و محصول مورد نظر را به گونه ای تعیین می کنند که امکان فعالیت برای افراد دیگر در بازار آزاد وجود نداشته باشد. فعالان اقتصادی کشور ما به شدت تضعیف شده و همین موضوع، عامل اساسی مشکلات کنونی است.

تاثیر شرایط اقتصادی کنونی بر فعالیت پتروشیمی

غلامی تاکید کرد: از یک طرف قیمت خوراک به شدت بالا است و از سوی دیگر، اگر قرار به رعایت قانون برگشت ارزی باشد، شرکت ها باید ۱۵ میلیون تن ضرر بدهند. در این وضعیت اکثر شرکت های پتروشـیمی و پالایشگاهی دست نگه داشته و منتظر تعیین و تکلیف قیمت ارز هستند. در این راستا افزایش قیمت ارز مساله اصلی نیست، بلکه چالش اصلی به قوانین متعدد دولت بازمیگردد. به دلیل عدم نظارت‌های کارشناسی، قوانینی که در سال جاری وضع شده، با قوانین سال قبل مغایر است. با تداوم سیاستهای دولت، نه تنها شرکت های خصوصی، بلکه شرکت های خصولتی نیز تحت فشار خواهند بود. همانطور که در حال حاضر کارخانه های قیر امکان ادامه فعالیت تولیدی نداشته، به پالایشگاه های هیدروکربن هیچگونه خوراکی داده نمی‌شود و حدود ۳ ماه است که پالایشگاههای هیدروکربن در وضعیت بلاتکلیفی به سر می‌برند.

پالایشگاههای روغنی و پارافینی هم به دلیل قانون ناکارآمد برگشت ارزی سال جدید، تمایلی به صادرات بار ندارند. دولت در احتساب ارقام دلخواه به هیچ‌یک از چالش ها، هزینه ها و مسائل تولیدکنندگان نمی‌ اندیشد و همین موجب تعطیلی و توقف کار بسیاری از کارخانه ها شده است.

منبع خبر: بازار