به گزارش خبرنگار مهر، بازار بزرگ منطقه آسیا و افزایش سرانه مصرف فراورده‌های شیمیایی کشورهای آن موجب شده است طی سال‌های اخیر در این قاره و به خصوص در منطقه خاورمیانه پروژه‌های پتروپالایشی متعدد و بزرگی تعریف شود. به گفته مرکز تحقیقاتی وود مکنزی، بیش از نیمی از ظرفیت پتروپالایشی که از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۷ میلادی به جریان می‌افتد در آسیا اضافه می‌شود و ۷۰ تا ۸۰ درصد از آنها روی تولید مواد شیمیایی و پلاستیک متمرکز می‌شوند.
این طرح‌ها با رویکرد تکمیل زنجیره ارزش مواد پتروشیمی و تولید محصولات با ارزش انتهایی مانند انواع پلیمرها، چسب‌ها، مواد دارویی، کودهای شیمیایی، لاستیک‌ها و … از فراورده‌های نفتی پایه اولفینی و آروماتیکی هستند. کشورهایی از جمله عربستان، چین، کویت، هند، عمان، امارات و ترکیه سرمایه‌گذاری‌های مهمی را در این حوزه انجام داده‌اند. در این گزارش یکی از طرح‌های پتروپالایشی کشور ترکیه که خود وارد کننده نفت خام است معرفی می‌شود.
کشور ترکیه با جمعیتی حدود ۸۰ میلیون نفر از حیث ذخایر نفت و گازی به ترتیب در رده ۵۰ و ۸۰ قرار گرفته است که نشان دهنده کمبود منابع نفت و گاز در این کشور است. بخش عمده‌ای از نیازهای این کشور به نفت، گاز و میعانات گازی است که از مسیر واردات تأمین می‌کند. بر اساس آخرین گزارش‌ها، میزان تولید نفت خام این کشور حدود ۵۰ هزار بشکه در روز است که تقریباً ۷ درصد از مصرف داخلی این کشور را جوابگو است و بقیه آن از مسیر واردات تأمین می‌شود. میزان مصرف فرآورده‌های نفتی این کشور حدود ۸۶۰ هزار بشکه در روز گزارش شده است.
شکل زیر ظرفیت پالایشی کشور ترکیه طی سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۹ میلادی را نشان می‌دهد. با توجه به شکل مشخص است این کشور به دنبال افزایش ظرفیت پالایشی خود به منظور تأمین نیازهای فراورده‌های سوختی و مواد اولیه پتروشیمیایی خود به دنبال افزایش ظرفیت پالایشی خود است.

شکل ۱: ظرفیت روزانه پالایشگاه‌های نفتی ترکیه بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۹ (منبع Statista ۲۰۲۰)
به گزارش خبرنگار مهر، از جمله طرح‌های این کشور برای کاهش نیاز وارداتی خود به فراورده‌های پایین‌دستی نفت مجتمع پتروپالایشی آدانا است. این طرح با ظرفیت ۲۱۲ هزار بشکه در روز (۱۰ میلیون تن در سال) با هدف کاهش وابستگی به واردات انرژی و فراورده‌های پالایشی و پتروشیمیایی و تکمیل زنجیره ارزش مواد پتروشیمیایی برای احداث برنامه‌ریزی شده‌است. این پروژه در حال حاضر در مرحله مطالعات امکان سنجی است. دوره ساخت این پروژه با توجه به توقف برخی فعالیت‌ها با شیوع ویروس کرونا حدود ۶ سال پیش‌بینی شده است. براورد شده است این طرح طی دوره ساخت حدود ۱۰ هزار نفر و در دوره بهره‌برداری حدود ۵ هزار نفر اشتغالزایی ایجاد کند.
برای ساخت این مجتمع پتروپالایشی در فاز نخست یک زمین ۱۰۰۰ هکتاری را در شهر جیهان واقع در جنوب ترکیه به این پروژه اختصاص داده‌است که به‌عنوان مرکزی برای محصولات پتروشیمی شناخته می‌شود. هدف این است که با بهره‌برداری از این مجتمع پتروپالایشی سالانه حدود ۱.۵ میلیارد دلار به تراز تجاری ترکیه کمک شود و ۱۳ میلیارد دلار واردات سالانه پتروشیمی این کشور را کاهش دهد. نفت خام خوراک این مجتمع پتروپالایشی به‌وسیله خط لوله از روسیه تأمین می‌شود.
تأمین سرمایه این پروژه ۱۰ میلیارد دلار براورد شده است. شرکت مدیریت صندوق دارایی ترکیه درصدد تأمین مالی این پروژه است. صندوق دارایی ترکیه قصد دارد از طریق سرمایه گذاری در پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها به کاهش دائمی کسری تجارت خارجی در این زمینه کمک کند. نکته قابل توجه این طرح امکان مشارکت بخش‌های خصوصی برای تأمین مالی این پروژه است. به گفته سرمایه‌گذاران آن انتظار می‌رود این پروژه یکی از سرمایه گذاری‌هایی باشد که به عنوان نمونه در جهان از نظر فناوری پیشرفته و روش‌های نوآورانه تولید باشد. از این‌رو انتظار می‌رود با توجه به جذابیت‌های آن سرمایه‌های خرد و خصوصی هم از تأمین مالی این پروژه استقبال کنند.