امروزه کیفیت آب مناسب به دلیل وجود آلودگی‌های طبیعی و مصنوعی، همواره رو به کاهش بوده است. در نتیجه افزایش تقاضا برای آب با کیفیت مناسب، توجیه اقتصادی لازم را برای ایجاد روش‌های مدرن و ارزان قیمت برای تصفیه آب و پساب صنعتی فراهم کرده است.

استفاده از پساب تصفیه شده در کشاورزی و صنعت، مزایای زیادی دارد. از جمله؛ فراهم کردن یک منبع آب ارزان و دایمی، کاهش هزینه‌های تصفیه، آزادسازی بخشی از منابع آب با کیفیت خوب برای سایر مصارف و کاهش اثرات زیست محیطی دفع پساب به منابع آبی.

استفاده از پساب تصفیه شده درکشاورزی و صنعت، یکی از قدیمی‌ترین روش‌های استفاده مجدد از پساب است. بخش کشاورزی و فضای سبز با توجه به مصرف بالای آب، بزرگ‌ترین پتانسیل را برای استفاده مجدد پساب تصفیه شده دارند. برای مثال، از فاضلاب شهری با جمعیت یک میلیون نفر، بعد از تصفیه، می‌توان برای آبیاری ۱۵۰۰ تا ۳۵۰۰ هکتار زمین استفاده کرد.

کشور ما، در زمره کشورهای خشک و نیمه خشک جهان قرار دارد. بنابراین توجه به تصفیه آب و پساب صنعتی اهمیت ویژه‌ای دارد.

بعضی از کارخانه‌ها و شرکت‌های صنعتی در ایران هم از روش تصفیه آب و پساب صنعتی برای کنترل و صرفه‌جویی در مصرف آب استفاده می‌کنند. از جمله گروه وطن‌زرین که در بعضی از کارخانه‌های خود از این روش استفاده می‌کند.

تصفیه پساب صنعتی

تصفیه پساب صنعتی همان مکانیسم‌ها و فرآیندهای مورد استفاده برای تصفیه آب‌هایی‌ست که از طریق فعالیت‌های صنعتی یا تجاری انسانی آلوده شده‌اند و پس از تصفیه دوباره مورد استفاده قرار می‌گیرند. اکثر صنایع مقداری زباله مرطوب تولید می‌کنند، با اینکه روندها و فرآیندهایی که در جهان توسعه یافته امروز مورد استفاده قرار می‌گیرند با هدف به حداقل رساندن چنین تولیداتی و یا بازیافت این زباله‌ها در فرآیند تولید هستند، با این حال، بسیاری از صنایع، وابسته به فرآیندهایی هستند که پساب تولید می‌کنند.

منابع فاضلاب صنعتی

ضایعات کشاورزی

صنایع لبنی

صنعت خمیر و کاغذ

صنعت آهن و فولاد

معادن و معادن

صنایع غذایی

صنایع شیمیایی آلی پیچیده

صنعت هسته‌ای

تصفیه آب

بسیاری از صنایع نیاز به تصفیه آب برای به دست آوردن آب با کیفیت بسیار بالا برای اهداف خود دارند. تصفیه آب، لجن‌های آلی و معدنی را از طریق فیلتر کردن و رسوب‌گذاری تولید می‌کند. تبادل یونی با استفاده از رزین‌های طبیعی یا مصنوعی، یون‌های کلسیم، منیزیم و کربنات را از آب حذف می‌کند و آن‌ها را با یون‌های هیدروژن و هیدروکسیل جایگزین می‌کند. بازسازی ستون‌های تبادل یونی با اسیدها و قلیایی‌های قوی، پسابی غنی از یون‌های سختی ایجاد می‌کند که به‌راحتی به بیرون رسوب می‌کنند، مخصوصا وقتی که با پساب‌های دیگر مخلوط می‌شوند.

تصفیه پساب صنعتی

 انواع مختلف آلودگی پساب به استراتژی‌های مختلفی برای حذف آلودگی و تصفیه نیاز دارد.

حذف مواد جامد

اکثر جامدات را می‌توان با استفاده از تکنیک‌های ته نشینی ساده، حذف کرد. اما جامدات بسیار ریز و جامداتی با چگالی نزدیک به چگالی آب، مشکلاتی را ایجاد می‌کنند. در چنین مواردی ممکن است نیاز به فیلتراسیون یا اولترافیلتراسیون (فراپالایش) باشد. همچنین، می‌توان از لخته‌سازی با استفاده از نمک‌های آلوم یا افزودن پلی‌الکترولیت‌ها استفاده کرد.

حذف روغن و گریس

بسیاری از روغن‌ها را می‌توان از سطوح آب با دستگاه‌های اسکیمر، جدا کرد.

حذف مواد آلی زیست تخریب پذیر

مواد آلی زیست تخریب پذیر با منشاء گیاهی یا حیوانی معمولاً با استفاده از فرآیندهای متداول تصفیه پساب مانند لجن فعال یا فیلتر چکنده قابل تصفیه هستند. اگر پساب بیش از حد با آب شستشو، رقیق شود و یا غلظت بالایی داشته باشد، ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. وجود مواد پاک کننده، ضدعفونی کننده‌ها، آفت کش‌ها یا آنتی بیوتیک‌ها نیز می‌تواند تأثیرات بدی بر فرآیندهای تصفیه داشته باشد.

حذف سایر مواد آلی

تصفیه مواد آلی مصنوعی از جمله حلال‌ها، رنگ‌ها، داروها، آفت‌کش‌ها، محصولات کک‌ و غیره می‌تواند بسیار دشوار باشد. روش‌های تصفیه این مواد معمولا بستگی به ماده‌ای دارد که قرار است حذف شود. روش‌هایی مانند فرآیند اکسیداسیون پیشرفته، تقطیر، جذب سطحی، انجماد شیشه‌ای، سوزاندن، تثبیت شیمیایی یا دفع زباله برای این مواد مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از مواد مانند برخی مواد شوینده ممکن است قابلیت تخریب بیولوژیکی داشته باشند، در چنین مواردی می‌توان از یک روش اصلاح شده تصفیه پساب استفاده کرد.

حذف اسیدها و مواد قلیایی‌ها

 اسیدها و مواد قلیایی‌ها معمولاً می‌توانند تحت شرایط کنترل شده خنثی شوند. این خنثی‌سازی معمولا رسوبی تولید می‌کند که نیاز است به ‌عنوان پسماند جامد از آب حذف شود و ممکن است سمی هم باشد. در بعضی موارد هم ممکن است گازهایی ایجاد شوند که نیاز به تصفیه دارند. بنابراین پس از خنثی‌سازی اسیدها و قلیایی‌ها، معمولاً بعضی از اشکال دیگر تصفیه هم مورد نیاز است.

حذف مواد سمی

مواد سمی از جمله بسیاری از مواد آلی، فلزات (مانند روی، نقره، کادمیوم، تالیم و غیره) اسیدها، قلیایی‌ها، عناصر غیرفلزی (مانند آرسنیک یا سلنیوم) معمولاً در برابر فرآیندهای بیولوژیکی مقاوم هستند مگر اینکه خیلی رقیق شوند. فلزات اغلب می توانند با تغییر pH یا با استفاده از سایر مواد شیمیایی رسوب داده شوند. با این حال، بسیاری از آن‌ها به حذف یا کاهش مقاوم هستند و ممکن است به تغلیظ، با کمک دفن زباله یا بازیافت نیاز داشته باشند. مواد آلی محلول را می‌توان با فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته در داخل پساب سوزاند.