به گزارش خبرنگار مهر، سیاست‌های نادرست دولت در حوزه خرید تضمینی محصولات استراتژیک و تخلفات گسترده در اجرای قانون خرید تضمینی طی سالهای اخیر خسارات جبران ناپذیری به تولید محصولات استراتژیک وارد کرده که یکی از این محصولات چغندر قند بوده است.
نیاز کشور به شکر حدود ۲.۲ میلیون است که به گفته مسئولان وزارت جهاد کشاورزی در سال ۹۶ حدود ۲ میلیون تن شکر در کشور تولید شد که در این بخش به مرز خودکفایی رسیدیم با این حال برخی اشتباهات منجر به از دست رفتن این دستاورد مهم شد.
قیمت پایین چغندر قند در سال ٩٧ موجب شد کشاورزان از کشت این محصول استراتژیک خودداری کنند و به جای آن صیفی جات از جمله گوجه فرنگی بکارند که حجم گسترده تولید گوجه در سال گذشته موجب شده این محصول روی دست کشاورزان بماند و دولت مجبور به خرید حمایتی و توافقی این محصول شود.
در این زمینه دی‌ماه سال ٩٧، علیرضا یزدانی، مجری وقت طرح چغندر قند وزارت جهاد کشاورزی گفته بود: قیمت خرید تضمینی چغندر قند بهاره ۳ هزار و ۴۰۳ ریال و چغندر قند پاییزه ۳ هزار و ۳۳۸ ریال تصویب و اعلام شده است در حالی که پیشنهاد ما حدود ۳۲ درصد افزایش نسبت به سال ۹۶ بوده که براین اساس باید قیمت به بالای ۴۰۰ تومان می‌رسید.
وی اضافه کرده بود: در صورتی که پیشنهاد ما مورد پذیرش قرار می‌گرفت، روند افزایش نرخ خرید تضمینی با توجه به رشد هزینه‌های تولید روندی منطقی بود ضمن اینکه باید حتماً در نرخ شکر تجدیدنظر انجام شود تا تولیدکنندگان رغبت تولید داشته باشند.
یزدانی با بیان اینکه از اسفندماه کشت چغندرقند در مناطق مختلف کشور شروع می‌شود، تاکید کرده بود: هر اتفاقی قرار است رخ دهد باید قبل از این زمان باشد تا کشاورز بتواند برای کشت تصمیم بگیرد.
پیگیری‌ها و اعتراضات موجب شد دولت در تیرماه ۹۸ قیمت این محصول را تغییر دهد، اتفاقی که البته بسیار دیرهنگام بود و به عبارتی نوشداروی پس از مرگ. این اقدام منجر به کاهش شدید سطح زیرکشت چغندر قند در کشور شد.
برای سال زراعی پیش رو، این خطای سیاست گذار مجدداً تکرار شده است. قیمت خرید تضمینی گندم به اذعان همگان ناعادلانه اسد؛ دولتمردان برای توجیه اقدام خود درباره عدم افزایش منطقی قیمت خرید تضمینی گندم، کمبود بودجه و قیمت نان برای مصرف کننده را بهانه می‌کنند، در حالی که درباره چغندر قند دولت هیچ دخالتی در خرید ندارد و خرید آن توسط کارخانجات انجام می‌شود همچنین کارشناسان سرکوب قیمت محصولات تولیدی را به دلیل کنترل قیمت فراورده‌های نهایی، غیرمنطقی می‌دانند و عنوان می‌کنند این سیاست در نهایت منجر به از دست رفتن تولید داخل و وابستگی شدید به واردات خواهد شد.
اولتیماتوم به وزرای کشاورزی و صمت
در همین زمینه بهمن دانایی، دبیر انجمن قند و شکر در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن انتقاد از سیاست‌های دولت در تعیین نرخ خرید تضمینی چغندر قند، گفت: متأسفانه قیمت ۸۴۰ تومان برای هر کیلوگرم چغندر که از سوی دولت تعیین شده مورد رضایت کشاورزان نیست.
وی با بیان اینکه این قیمت پایین است و کشاورزان را به کشت ترغیب نمی‌کند، افزود: بنده در نامه‌های مختلفی که به معاون اول رئیس جمهور، رئیس سازمان برنامه و بودجه، وزیر جهاد کشاورزی و وزیر صمت نوشته‌ام درباره این مساله اولتیماتوم داده‌ام.
این فعال بخش خصوصی تصریح کرد: نکته بسیار مهم این است که اگر چغندر قند کشت نشود، تناسب کشت بر هم می‌خورد و محصولات رقیب یعنی سیب زمینی، گوجه فرنگی و پیاز به جای آن کشت می‌شود و سالهای گذشته و حتی تابستان امسال شاهد بودیم که این امر چقدر برای کشاورزان و خود دولت هزینه به بار آورد چرا که دولت ناچار شد محصولات کشاورزان را از آنان به صورت توافقی خریداری و در محل کشت دفن کند!
واردات شکر همین الان برای دولت ۱۲ هزار تومان تمام می‌شود!
دانایی تاکید کرد: از سوی دیگر بحث وابستگی به واردات شکر مطرح است که همین الان اگر دولت بخواهد شکر وارد کند کیلویی ۱۲ هزار تومان تمام می‌شود که این قیمت در حال حاضر حدود دو برابر قیمت تولید داخلی است ضمن اینکه در شرایط فعلی که با بحث محدودیت ارزی مواجه هستیم صرف ارز برای واردات محصولی مانند شکر که توان تولید آن را در داخل داریم، منطقی به نظر نمی‌رسد.
وی با بیان اینکه بنده در سال ۹۷ نیز همین اولتیماتوم را حتی به شخص رئیس جمهور نیز داده بودم، اضافه کرد: متأسفانه در آن سال بی اعتنایی به هشدارها موجب کاهش شدید تولید و عقبگرد جدی در طرح خوداتکایی شکر شد.
این فعال بخش خصوصی تصریح کرد: در صورت بی توجهی به هشدارهای فعلی، در سالجاری نیز شاهد همین اتفاق خواهیم بود.
دانایی با بیان اینکه انتظار ما این بود که قیمت خرید تضمینی چغندر قند حداقل ۱۱۰۰ تا ۱,۲۰۰ تومان تعیین و ابلاغ شود، افزود: ۵۰ هزار نفر کشاورز در تولید چغندر قند مشغول به فعالیت هستند و زنجیره تولید چغندر تا قند و شکر بسیار قدرتمند است و باعث اشتغال دهها هزار نفری برای مردم مناطق محل استقرار کارخانه‌هاست اما متأسفانه عده‌ای با کوته نظری و تنگ نظری در حال آسیب زدن به این زنجیره هستند. وی ادامه داد که چنانچه قیمت چغندر به حدود ۱,۲۰۰ تومان برسد باز هم قیمت شکر تولیدی از آن کمتر از نرخ شکر وارداتی خواهد شد.
وی با اشاره به افزایش قیمت نهاده‌های تولید از جمله کودها و سموم شیمیایی و همچنین بذر گفت: قبلاً واردات بذر با ارز ۴۲۰۰ تومانی انجام می‌شد و کشاورزان برای هرهکتار زمین یک میلیون بذر مصرف می‌کردند الان واردات این نهاده با ارز نیمایی انجام می‌شود و کشاورزان برای هر هکتار زمین باید ۵ میلیون بذر مصرف کنند. به عبارتی هزینه بذر برای کشاورزان ۵ برابر شده است. وی افزود که قیمت سرسام‌آور انواع کود و سم هم که جای خود دارد.
در چغندر که لازم نیست دولت بودجه‌ای داشته باشد. تنها به بهانه اینکه قیمت شکر را برای مصرف کنندگان نمی‌خواهد افزایش دهد قیمت خرید تضمینی را افزایش نمی‌دهد و تولید را سرکوب می‌کند و این در حالی است که شکر ۱۲ هزار تومانی وارداتی جایگزین می‌شود و دولت به خواسته خود برای ارزان نگه‌داشتن شکر نمی‌رسد
دانایی با بیان اینکه چغندر قند تنها محصولی است که دولت آن را از کشاورزان خریداری نمی‌کند، گفت: هر چه چغندر قند کشت می‌شود کارخانجات قند آن را از کشاورزان خریداری می‌کنند. سال ۹۶ در کشور حدود ۸ میلیون و ۷۰ هزارتن چغندر قند تولید شد که همه آن را کارخانجات خریدند همچنین در سال ۹۷ نیز ۷ میلیون و ۱۷۰ هزارتن چغندر کشت شد که آن را هم کارخانجات خریدند و حتی یک عدد چغندر روی زمین نماند.
با تنگ نظری به تولید آسیب می‌زنند
این فعال بخش خصوصی افزود: وقتی پول محصول را هم دولت نمی‌دهد و بخش خصوصی مسئول خرید آن است چرا عده‌ای با تنگ نظری و عدم تعیین قیمت مناسب به تولید آسیب می‌زنند؟
دانایی با بیان اینکه در بحث گندم دولت اعلام می‌کند که بودجه برای خرید ندارد و به همین دلیل قیمت را نمی‌تواند بالا ببرد، گفت: در چغندر که لازم نیست دولت بودجه‌ای داشته باشد. تنها به بهانه اینکه قیمت شکر را برای مصرف کنندگان نمی‌خواهد افزایش دهد قیمت خرید تضمینی را افزایش نمی‌دهد و تولید را سرکوب می‌کند و این در حالی است که شکر ۱۲ هزار تومانی وارداتی جایگزین می‌شود و دولت به خواسته خود برای ارزان نگه‌داشتن شکر نمی‌رسد.
وی با اشاره به افزایش چشمگیر قیمت کالاهای اساسی در سبد مصرفی خانوار، افزود: آیا اهمیت شکر در سبد مصرفی خانوار از گوشت و مرغ بیشتر است که دولت به بهانه حمایت از مصرف کنندگان، تولید را به چالش می‌اندازد؟
دانایی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه میزان تولید چغندر قند در سالجاری در خوشبینانه ترین حالت به حدود ۴.۵ میلیون تن می‌رسد، گفت: اگر دولت قیمت را اصلاح کند با رشد خوبی در تولید مواجه خواهیم شد اما به وضعیت سال ۹۶ برنخواهیم گشت و برای رسیدن به رکورد آن زمان حداقل ۳ سال زمان لازم است تا عقب گرد ما جبران شود.
وی با بیان اینکه از بهمن ماه کشاورزان با کارخانجات قند قرارداد منعقد می‌کنند، افزود: دولت باید هر چه سریع‌تر قیمت چغندر قند را اصلاح کند چرا که این امر بسیار در تصمیم کشاورزان تأثیرگذار است و به اعتقاد بنده حداکثر تا اول آذر ماه باید این اتفاق رخ دهد.