تهدیدات زیست محیطی خاک

 به گزارش پایگاه خبری تجارت گردان به نقل از بانک مسکن-هیبنا، تهدیدات زیست محیطی شامل دو بخش فرسایش و آلودگی خاک می شود. فرسایش خاک شامل انتقال خاک توسط عواملی نظیر آب و باد است، که این عمل منجر به از دست رفتن خاک ، آب و عناصر غذایی موجود در خاک می شود. بر اساس برآوردهای انجام شده، فرسایش خاک کشور در سال ۱۳۵۵ معادل یک میلیارد تن بوده که ۱۰ سال بعد به ۱٫۵ میلیارد تن و در سال ۱۳۷۵ به ۲٫۵ میلیارد تن افزایش یافته است. در حال حاضر، میزان فرسایش خاک در ایران، حدود ۱۶٫۷ تن در هکتار است که با شاخص جهانی ۵ تا ۶ تن در هکتار، فاصله بسیار زیادی دارد. خسارت ناشی از فرسایش و تخریب خاک به صورت مختلف سالانه در حدود ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال برآورد شده است. هزینه فرسایش در ایران معادل ۱۴ درصد درآمد ناخالص ملی است. ایران یکی از هفت کشور آسیایی است که بیشترین میزان هدر خاک را دارد. ۷۵ درصد خاک های جهان بر اثر فرسایش آبی، ۸۳ درصد بر اثر فرسایش بادی، ۹۰ درصد بر اثر تخریب شیمیایی و ۶۰ درصد بر اثر تخریب فیزیکی در کشورهای در حال توسعه تلف می گردند.

آلودگی خاک ناشی از توسعه ناپایدار فعالیت های صنعتی، شهری، معدنی و کشاورزی از عوامل عمده تخریب خاک به شمار می رود. آلودگی خاک یک مشکل جدی و روزافزون است. سالانه مقدار زیادی از آلاینده ها در اثر فعالیت انسان از قبیل فعالیت های صنعتی، ترافیک، فعالیت های کشاورزی وارد خاک می شود. ادامه این روند و انباشت فلزات سنگین در خاک، به خصوص در زمین های کشاورزی موجب پایین آمدن کیفیت خاک و تهدید امنیت غذایی خواهد شد. در اثر گسترش آلودگی و تخریب خاک، بیابان زایی در زمین های خشک و نیمه خشک که کشور نیز جزو آن ها محسوب می شود، به وقوع می پیوندد که یکی از پیامدهای هدررفت خاک به شمار می رود. ایران یکی از هفت کشور آسیایی است که بیشترین میزان هدررفت خاک را دارد. ۲۰ درصد کاهش قابلیت تولید محصول نیز یکی دیگر از پیامدهای اتلاف منابع خاک در کشور به شمار می آید. سرعت رشد جمعیت جهان با نسبت ۱٫۸ درصد در هر سال و متعاقب آن ناآگاهی و عدم مدیریت مناسب با توجه به توزیع نامتعادل منابع خاک در کره زمین، تلاش انسان به منظور دستیابی به انواع مواد غذایی و محصولات کشاورزی، محدودیت موجود در منابع خاک و سرانه زمین و این تخریب و هدررفت را تشدید کرده است. در چند سال اخیر، جنبه های تغییر کیفی و آلوده شدن منابع خاک بسیار افزایش یافته است، استفاده وسیع از کودها و آفت کش ها از یک سو و رهاسازی گسترده پساب فاضلاب های شهری که خود به شدت به انواع مواد شیمیایی مضر از جمله مواد شوینده ها و املاح مربوط به فلزات سنگین آغشته هستند، فعالیت های بسیار گسترده صنعتی و کشاورزی که با تولید پسماند و پساب های حاوی مواد نفتی و هیدورکربنی، فلزات سنگین و انواع آلاینده ها همراه است، زمینه های تهدید منابع خاک را گسترده تر کرده است. در نتیجه، این مواد آثار نامطلوب و سمی بر محیط زیست و حیات جانوری و گیاهی استفاده کننده از محیط برجا می گذارد.