سید حمیدرضا قریشی، کارشناس انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، درباره سرانه مصرف گازخانگی در کشور گفت: سرانه‌ی مصرف گاز در کشور ما نسبت به دیگر کشورها بالاتر است. در حوزه گاز واقعاً خیلی گرفتار پرمصرفی هستیم. اینکه ما دارنده ی ذخایر عظیم گاز طبیعی در جهان هستیم باعث شده است مردم و مسئولان تصور کنند به میزان بی نهایت گاز داریم. در حالی که تولید و استخراج گاز طبیعی هزینه‌های بالایی را به کشور تحمیل می‌کند.
وی درباره ناترازی عرضه و تقاضای گاز در کشور توضیح داد: مصرف گاز در کشور در حال افزایش است. این در حالی است که به تدریج فازهای مختلف میدان پارس جنوبی به سمت کاهش تولید و افت فشار حرکت می‌کنند و فقط برای نگه داشتن میزان تولید در این میادین باید مبلغ بسیار گزافی سرمایه گذاری شود.
وی اضافه کرد: به روزهایی که تولید ما کفاف مصرف را نمی‌دهد نزدیک شده ایم. لذا یا باید قطعی گاز و برق در ایام مختلف سال را شاهد باشیم و یا چاره‌ای به جز بهینه سازی مصرف نداریم. گرچه سرمایه گذاری برای افزایش تولید گاز ضروری است اما کافی نیست.
قریشی افزود: قطع گاز در زمستان و قطع برق در تابستان که گاهاً اتفاق می‌افتد نشان دهنده ی ناترازی در تولید و مصرف است. برای حل این مشکل دو راهکار پیش روی ما قرار دارد. اولین راه افزایش تولید و دومین روش مدیریت مصرف است.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه افت تولید میادین گازی در پارس جنوبی اتفاق افتاده است گفت: نگه داشتن میزان تولید در سطح فعلی یا برگرداندن تولید به سطح مطلوب هزینه‌ی بالایی دارد. این شرایط نشان می‌دهد که باید مدیریت خوبی در زمینه‌ی مصرف گاز داشته باشیم. چون تا ابد نمی‌شود به افزایش تولید فکر کنیم.
قریشی ادامه داد: حتی اگر عمر منابع انرژی محدود نباشد، تولید و استخراج گاز بسیار پرهزینه است و نمی‌توان به این امید که منابع گازی فراوانی داریم به مصرف بی رویه‌ی آن بپردازیم. گرچه سرمایه گذاری در افزایش تولید گاز ضروری است اما اولاً باید در کنار آن تنوع بخشی به سبد انرژی را مدنظر قرار دهیم (مانند توسعه تجدیدپذیرها، نیروگاه‌های زغال سنگ سوز، زباله سوز، بیوگازسوز و …) و هم بهینه سازی مصرف انرژی را جدی بگیریم.
این کارشناس انرژی ضمن اشاره به اینکه سرانه‌ی مصرف انرژی در کشور ما به طور کلی بالاست اضافه کرد: در زمینه‌ی برق شرایط بهتری داریم اما در مورد مصرف گاز وضعیت وخیم است و شدت مصرف ما نسبت به کشورهای دیگر خیلی بالاتر است. ما طی ده‌ها سال گذشته همواره عرضه‌ی فراوان انرژی داشته‌ایم و همین امر به مصرف بی رویه‌ی آن منجر شده است.
قریشی ادامه داد: از سوی دیگر، همواره نگاه سیاسی به انرژی در کشور ما وجود داشته است و دولت‌ها مسئول تأمین آن بوده اند. این دو موضوع در کنار یکدیگر باعث شده است که انرژی با قیمت ارزان در اختیار مصرف کنندگان قرار بگیرد.
وی توضیح داد: در این شرایط همه ساختارهای کشور، تجهیزات مردم و تمام ساختمان سازی ها خودش را با شرایطی وفق داده است که عرضه‌ی انرژی در آن به وفور انجام می‌شود و انرژی با قیمت پایین در دسترس است. حالا که بحران کمبود انرژی بروز کرده است به مشکل خورده ایم. زیرا ساختارهای کشور هیچکدام بر اساس مصرف بهینه ایجاد نشده اند.
این کارشناس انرژی درباره راهکار جلوگیری از هدررفت گازخانگی توضیح داد: در زمینه‌ی مدیریت مصرف گاز در ابتدا باید تلاش کنیم وضعیت مصرف در کشورمان از این بدتر نشود. در بخش خانگی باید مبحث ۱۹ مقررات ساختمان سازی در کشور حتماً اجرا شود.
قریشی ادامه داد: نکته‌ی دوم این است که باید در نهضت تولید ملی مسکن و دیگر طرح‌های کلان کشور موضوع مصرف بهینه ی انرژی و گاز مورد توجه قرار بگیرد. قرار است طی سال‌های آینده چند میلیون مسکن جدید بسازیم و در نظر گرفتن مبحث ۱۹ در ساخت آنها می‌تواند قدم بزرگی در راستای مصرف بهینه ی انرژی در کشورمان باشد. اقدام سوم این است که قیمت انرژی از جمله برق و گاز برای ساختمان‌های جدیدی که ساخته می‌شوند، واقعی سازی شود.
این کارشناس انرژی توضیح داد: بالا بردن قیمت‌ها در حال حاضر امکان پذیر نیست، اما می‌توانیم به مردم آگاهی بدهیم که در آینده ساختمان‌های جدید با هزینه‌های بالاتری برای انرژی روبرو خواهند بود. به این ترتیب، افراد می‌توانند در زمان ساختمان سازی به مسائل مربوط به مصرف بهینه انرژی توجه داشته باشند تا متحمل هزینه‌های بالای انرژی نشوند.
وی با اشاره به اینکه باید قیمت انرژی حداقل به اندازه‌ی تورم افزایش پیدا کند تا قیمت نسبی آن حفظ شود ادامه داد: برای پرمصرف‌ها که معمولاً مصرفی چند برابر الگوی مصرف دارند می‌توان تعرفه‌ی گاز را به صورت غیریارانه‌ای و آزاد اعمال کرد.
به گفته این کارشناس انرژی؛ اعمال سیاست‌های قیمتی برای پرمصرف‌ها در کوتاه مدت اثر زیادی بر کاهش مصرف ندارد اما قطعاً اقدام لازمی است. بنده تأیید می‌کنم که بر اساس آمارهای موجود پرمصرف‌های برق، گاز و بنزین در کشور از طبقات مرفه هستند.
این کارشناس انرژی خاطر نشان کرد: چون مشترکان پرمصرف درصد کمی از جامعه را تشکیل می‌دهند و افزایش قیمت انرژی ممکن است فقط هزینه‌های آنها را افزایش دهد و تغییری در الگوی مصرف شأن ایجاد نکند، اعمال سیاست‌های قیمتی به تنهایی نمی‌تواند کارساز باشد.
قریشی افزود: چون قیمت انرژی در کشورمان باید کم کم به قیمت‌های واقعی نزدیک شود، افزایش قیمت انرژی اعم از گاز، برق و بنزین برای پرمصرف‌ها مهم است. به طور کلی اعمال سیاست‌های قیمتی بر پرمصرف‌ها به تدریج زمینه را برای بهینه سازی مصرف انرژی در میان مدت و بلندمدت فراهم می‌کند. لذا گرچه آزادسازی قیمت گاز پرمصرف‌ها لازم است اما کافی نیست.
این کارشناس انرژی اضافه کرد: تأمین انرژی بخش صنعت ضرورت دارد و در سال‌های اخیر دائماً برای جلوگیری از قطع گاز و برق خانه‌ها، صنایع تحت فشار قرار گرفته اند که خلاف قانون حمایت از تولید است. با توجه به لزوم حمایت از تولید صلاح نیست که با سیاست‌های غیرهوشمند این قسمت را تحت فشار قرار دهیم.
وی با تاکید بر اینکه در این زمینه باید به صنایع بزرگ و پرمصرف توجه کنیم افزود: این بخش‌ها سودآوری خوبی برای کشور دارند و عموماً در بخش معدنی، پتروشیمی و فولادی فعال هستند. اولویت بهینه سازی با این قسمت‌ها است. صنایع بزرگ باید ملزم به نوسازی تجهیزات مصرف انرژی خود شوند. زیرا اصلاح اندکی در بخش فولاد می‌تواند انرژی را برای ده‌ها صنعت دیگر آزاد کند. البته توصیه نمی‌کنیم سیاست‌های قیمتی علیه صنایع خرد به اجرا گذاشته شود.
این کارشناس انرژی افزود: یکی از مهمترین بخش‌ها در زمینه صنعت نیروگاه‌ها هستند. در خصوص تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی قدم‌هایی خوبی در کشور برداشته شده است. در این روش، بازدهی تولید برق بالا می‌رود و بدون مصرف انرژی برق تولید می‌کنیم.
قریشی توضیح داد: تأمین مالی باید در این زمینه‌ها با قید فوریت توسط صندوق ملی توسعه و دولت انجام شود. همچنین دولت باید به تعهدات خود در مقابل شرکت‌های سرمایه گذار که در قالب قراردادهای بیع متقابل صورت گرفته است، عمل کند. رعایت این مسائل ها باعث می‌شود سرمایه گذاری در این بخش بیشتر انجام شود.
قریشی با بیان اینکه سرمایه گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر اهمیت دارد افزود: سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی باید سیاست‌های حمایتی خود را به اجرا بگذارد. البته این روش کافی نیست و برای تأمین برق کشور نیاز به توسعه‌ی برق حرارتی هم داریم.
این کارشناس انرژی توضیح داد: بخش عمومی و تجاری سهم کمتری در مصرف انرژی در کشورمان دارند. در این راستا دولت می‌تواند با سیاست‌های متمرکز، مصرف انرژی در ساختمان‌های تحت نظر خود را بهبود دهد. شهرداری تهران در این زمینه اقداماتی را انجام داده و در دستور کار دارد. تا دولت خودش اقدام جدی در این زمینه نکند نمی‌توان انتظار داشت مردم به سمت مصرف بهینه انرژی حرکت کنند.
