پس از انجام این پروژه بسیار مهم مصطفی حقانی رئیس راهبری و تعمیرات جرثقیل‌های سقفی و ترانسفرکارهای ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم فولاد مبارکه، مصطفی صادق‌زاده کارشناس تعمیرات مکانیک جرثقیل‌های سقفی و ترانسفر کارهای فولادسازی ، مسعود زمانی‌مقدم کارشناس تعمیرات برق جرثقیل‌های فولادسازی و حمیدرضا شاکری، سرپرست تعمیرات جرثقیل‌ها و ترانسفرکارهای فولادسازی ضمن پاسخ‌گویی به سؤالات خبرنگار فولاد، دلایل تعویض این جرثقیل و چگونگی ساخت داخل و مزایای حاصل از اجرای این پروژه را چنین بیان کردند:

به‌عنوان نخستین سؤال، دلیل جایگزینی این جرثقیل را توضیح دهید.
پاسخ: مصطفی حقانی رئیس راهبری و تعمیرات جرثقیل‌های سقفی و ترانسفرکارهای ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم
با توجه به گزارش واحد بازرسی فنی در خصوص وجود ترک بر روی پل‌های اصلی جرثقیل ۱۱۰ تن شماره ۱۸ فولادسازی و عدم امکان حمل پاتیل به‌وسیله این جرثقیل، طی بررسی‌ها و مشاوره با مراکز و مراجع ذی‌صلاح داخل و خارج سازمان، دمونتاژ هرچه سریع‌تر جرثقیل به‌منظور باز کردن مسیر دیگر جرثقیل‌های موجود بر روی لاین سرویس پاتیل در دستور کار قرار گرفت.

این جرثقیل‌ها در واحد فولادسازی چه وظیفه‌ای بر عهده دارند؟
وظیفه اصلی جرثقیل‌های خط سرویس پاتیل برداشتن پاتیل‌های برگشتی از ماشین‌های ریخته‌گری از روی ترانسفرکار و تخلیه ته پاتیل، انجام سرویس‌های موردنیاز بر روی تجهیزات پاتیل، ریختن ماسه مجرای پاتیل و گذاشتن بر روی ترانسفرکارهای مذاب و ارسال برای کوره به‌منظور تخلیه مجدد است که در صورت توقف هرکدام از چهار جرثقیل موجود بر روی این خط، ارسال پاتیل برای کوره‌های قوس تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

برای اجرای عملیات دمونتاژ جرثقیل معیوب و مونتاژ جرثقیل جایگزین چه اقداماتی انجام شد؟

در اولین اقدام، برنامه‌ریزی لازم جهت دمونتاژ جرثقیل توسط کارشناسان و کارکنان واحد از طریق تهیه برنامه زمان‌بندی، تهیه لیفتینگ پلان، تدارک مکانیسم‌های لازم و… با گروه‌های کاری مرتبط صورت پذیرفت و با سرعت عملی مثال‌زدنی، طی یک هفته کاری، جرثقیل با پیش‌فرض مونتاژ مجدد، دمونتاژ و شرایط برای فعالیت دیگر کرین‌های این خط میسر گردید.

در اقدام بعدی، جلسات و مذاکرات برای نحوه جایگزینی و مونتاژ جرثقیل پس از انجام اصلاحات موردنیاز، با حضور مدیران، رؤسا، کارشناسان و مدیران عامل شرکت‌های پیمانکاری مرتبط برگزار شد و مقرر گردید با استفاده از توان شرکت‌های داخلی، نسبت به ساخت پل‌های اصلی و فرعی، همچنین پس از انجام بهینه‌سازی بر روی ترولی‌ها و کلگی‌های جرثقیل، نسبت به مونتاژ آن اقدام گردد.

 با توجه به پروژه‌های تعویض کابین و سیستم‌های کنترل سرعت جرثقیل که در قرارداد بود، مقرر شد هم‌زمان این دو فعالیت نیز با تهیه ملزوماتی از قبیل اتاق برق و کابین، طی فرایند بهینه‌سازی و تعویض پل‌ها، با تهیه قطعات و تجهیزات موردنیاز برنامه‌ریزی و اجرا گردد.

پس از ارسال نقشه‌ها برای شرکت پیمانکاری جرثقیل پولاد که در زمینه ساخت جرثقیل فعالیت دارد و برگزاری جلسات و هماهنگی‌های لازم، ساخت پل‌ها دو روز قبل از پایان دمونتاژ جرثقیل در تاریخ ۲۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۱ شروع گردید و پس از دمونتاژ جرثقیل، کلگی‌ها و موتورهای پل جهت مونتاژ بر روی قطعات در حال ساخت به شرکت جرثقیل پولاد ارسال شد. نهایتاً با انجام یک فعالیت مستمر شبانه‌روزی ساخت پل‌ها تا پایان اسفندماه به پایان رسید و در تاریخ ۲۶ اسفند قطعات ساخته‌شده تحویل کارگاه رنگ و سندبلاست گردید.

به‌دلیل شرایط ترافیکی جاده‌ها در ایام نوروز و عدم امکان حمل بار ترافیکی، حمل پل‌ها تا تاریخ ۱۶ فروردین میسر نگردید و نهایتاً قطعات و پل‌های جرثقیل پس از رفع محدودیت‌های ترافیکی در تاریخ ۲۰ فروردین به فولاد مبارکه انتقال یافت.

به‌موازات ساخت پل‌ها فعالیت اصلاح ترولی‌ها، داکت کابین، مونتاژ اتاق برق و… در داخل فولاد مبارکه توسط کارکنان واحد و پیمانکار محلی برنامه‌ریزی و اجرا گردید.

پس از تهیه برنامه زمان‌بندی، مونتاژ جرثقیل از تاریخ ۲۳ فروردین شروع و طی مدت ۱۵ روز استراکچر، تجهیزات مکانیک، اتاق برق، کابین و کابل‌کشی‌های مربوطه انجام و شرایط برای راه‌اندازی جرثقیل فراهم گردید که به‌دلیل عدم ترخیص سیستم‌های هواساز اتاق برق و کابین، فعالیت راه‌اندازی جرثقیل با تأخیر مواجه شد. با ترخیص هواسازها از گمرک در تاریخ ۲۰ اردیبهشت و نصب بر روی جرثقیل، تست‌های نهایی جهت راه‌اندازی انجام و نهایتاً در تاریخ ۲۴ اردیبهشت جرثقیل جهت بهره‌برداری تحویل تولید گردید.

در جریان اجرای این پروژه چه نکاتی حائز اهمیت بودند؟

برخی از مهم‌ترین نکات عبارتند از: دمونتاژ جرثقیل ۱۱۰ تن ۴ پل با ۲ ترولی توسط کارکنان واحد و پیمانکار محلی (شرکت بهسازان) طی یک هفته کاری به صورتی که امکان نصب و مونتاژ مجدد وجود داشته باشد؛ طراحی مجدد، بهینه‌سازی و ساخت پل‌ها توسط پیمانکار جرثقیل‌ساز داخلی، بدون استفاده و یا همکاری پیمانکار خارجی طی یک ماه کاری؛ مونتاژ جرثقیل طی ۱۵ روز کاری؛ ایجاد نشدن توقف در تولید از بابت کمبود جرثقیل ۱۸ با تمهیداتی که توسط واحدهای جرثقیل سقفی، متالورژی ثانویه، کوره‌های قوس، نسوز، کوردیناتوری و هماهنگی جرثقیل سقفی و… اتخاذ گردید؛ انجام فعالیت دمونتاژ، مونتاژ، نصب و راه‌اندازی در زمانی که ناحیه فولادسازی در حال عبور از رکوردهای تولید ماهانه بود و این امر فعالیت نصب و راه‌اندازی و هماهنگی‌های مربوطه را بسیار دشوار، زمان‌بر و سخت ساخته بود.

اجرای این پروژه صرفه‌جویی اقتصادی هم دربر داشت؟
بله. جهت ساخت، نصب و راه‌اندازی یک جرثقیل ۱۱۰ تن با مشخصات جرثقیل ۱۸ در شرایط کنونی حداقل ۶ میلیون یورو طبق استعلام از شرکت‌های خارجی باید هزینه شود، اما برای انجام این پروژه حدود یک‌میلیون یورو هزینه شد.

در جریان عملیات دمونتاژ چه اقداماتی انجام شد؟
پاسخ: مصطفی صادق‌زاده، کارشناس تعمیرات مکانیک جرثقیل‌های سقفی و ترانسفر کارهای فولادسازی
پس از شروع پروژه با برگزاری جلسات متعدد در خصوص تعیین محل و بارچارت دمونتاژ جرثقیل، جانمایی قطعات دمونتاژ انجام گرفت و فعالیت‌ها فهرست شد. در این راستا با تشکیل تیم‌های متخصص برق و مکانیک و ایرکاندیشن و ابزار دقیق و …، پروژه را در سلسله‌مراتب مختلف جهت پیگیری جزءبه‌جزء فعالیت‌ها برنامه‌ریزی نمودیم. پس از آن با تهیه مکانیسم‌های لازم کلیه قطعات به‌صورت کلی دمونتاژ شدند که این فعالیت‌ها به این شرح است: با توقف کرین در بین دو مدول و ترمیم نقاطی که احتمال شکست و یا حادثه در حین دمونتاژ برای آن‌ها مترتب بود کار آغاز شد. سپس با جداسازی تراورس و هوک بلوک و متعلقات آن وزن ترولی‌ها کاهش یافت و در ادامه با دمونتاژ قسمتی از سقف و جانمایی موبیل ۳۶۰ تنی اقدام به دمونتاژ کلیه قطعات از قبیل ترولی فرعی، ترولی اصلی، پلتفرم‌های مختلف کرین، کابین و ساپورت آن، پل‌های اصلی و فرعی و نهایتاً قطعات اتصال پل‌ها به همدیگر نمودیم. سپس کلیه تجهیزات اصلی دمونتاژ شده در موقعیت‌های از پیش برنامه‌ریزی و تعیین‌شده جانمایی گردید تا قطعات مکانیکال و الکتریکال از روی آن‌ها باز شود. پس از باز کردن کلیه قطعات، آن دسته از آن‌ها که نیاز به تعمیر داشتند به تعمیرگاه مرکزی جهت تعمیر ارسال شدند و آن دسته از قطعاتی که نیاز به تعمیر نداشته‌اند و قرار بر استفاده مجدد بود، تمیزکاری و جهت سندبلاست و رنگ به تعمیرگاه ارسال گردید. در ادامه سازه و قطعاتی که مستعمل شده بودند جهت انتقال به انبار ضایعات آماده‌سازی، انبار و برشکاری شدند و محوطه خدمات شهری در اختیار واحد مربوطه قرار گرفت.

در حوزه برق جرثقیل چه اقداماتی انجام شد؟
پاسخ: مسعود زمانی مقدم، کارشناس تعمیرات برق جرثقیل‌های فولادسازی
با توجه به اینکه در زمان دمونتاژ جرثقیل مشخص نبود که از سیستم قدیمی جرثقیل استفاده می‌شود و یا سیستم جدید، لازم بود دمونتاژ به‌گونه‌ای صورت گیرد که امکان نصب و راه‌اندازی مجدد سیستم قدیم وجود داشته باشد که با تهیه بارچارت و تهیه نقشه ترمینالی ابتدا تمامی سرسیم‌ها و کابل‌ها لیبل‌گذاری و سپس به‌صورت سالم از تابلوها جدا شد و تمامی کابل‌ها، تابلوهای برق، باکس‌های مقاومت راه‌انداز موتورها و سینی کابل‌ها در محل‌های از پیش تعریف‌شده در انبار محلی قرار داده شد.

 از ابتدای اسفندماه ۱۴۰۱ که مدیریت ناحیه فولادسازی فعالیت تعویض سیستم راه‌انداز جرثقیل و درایو کردن آن را تأیید و حمایت کرد، کارشناسان برق واحد تعمیرات جرثقیل‌ها شروع به طراحی نقشه‌های برق جرثقیل کردند و هم‌زمان دستور ساخت پل‌ها و اتاق برق به شرکت جرثقیل پولاد صادر گردید. همچنین با عنایت به اینکه مقرر گردید تأمین کلیه قطعات ازجمله درایو، موتور، رله، کنتاکتور و… از طریق سیستم تأمین گردد، لازم بود تمامی متریال‌کدهای موردنیاز از سیستم استخراج شود. ازآنجاکه ساخت یک اتاق برق جدید حداقل یک ماه زمان نیاز داشت و با توجه به فرصت محدود، به‌ناچار اتاق برق ساخته‌شده موجود در کارگاه جرثقیل پولاد که از نظر ابعادی کوچک‌تر از ابعاد موردنیاز این پروژه بود انتخاب شد و نهایتاً با هم‌فکری زیاد و تغییرهای مکرر در چیدمان قطعات، توانستیم با یک جانمایی مناسب تمامی تجهیزات را در اتاق برق مذکور جانمایی کنیم.

فعالیت‌هایی که در راستای طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی توسط تیم تعمیرات جرثقیل‌های واحد فولادسازی انجام شده به‌اختصار به شرح ذیل است:

۱-محاسبه و طراحی سیستم برق جرثقیل و ترسیم و استخراج نقشه‌های برق که با استفاده از تجارب قبلی به‌گونه‌ای طراحی گردید که عیب‌یابی و رفع آن توسط کارکنان تعمیرات به‌سرعت انجام‌پذیر باشد؛

۲-شناسایی قطعات موردنیاز (موتور، درایو، رله، کنتاکتور، برد الکترونیکی و…) و استخراج آن‌ها از سیستم قطعات یدکی و جایگزین کردن قطعات مناسب به‌جای قطعات پیش‌بینی‌شده در طراحی با توجه به موجودی سیستم؛

۳-پیگیری جهت تأمین کسری قطعات از طریق سیستم خرید اضطراری؛

۴-تعویض تمامی کابل‌های روی هر دو ترولی و همچنین کابل‌های فستون به دلیل از بین رفتن عایق آن‌ها در اثر حرارت زیاد ناشی از موقعیت فعالیت جرثقیل؛

۵-نصب قطعات داخل اتاق برق شامل درایو، کنتاکتور و رله‌ها؛

۶-سیم‌کشی و کابل‌کشی تمامی تجهیزات داخل اتاق برق و انجام تغییرات لازم با توجه به محدودیت فضا؛

۷-نصب قطعات در داخل کابین و سیم‌کشی و کابل‌کشی آن با توجه به تعویض لیورها؛

۸-بازسازی کامل تابلولاین به دلیل تغییرات اساسی انجام‌شده در مدارات جهت افزایش ایمنی و سهولت در تعمیرات؛

۹-برنامه‌نویسی PLC و HMI به‌گونه‌ای که اپراتور جرثقیل و پرسنل تعمیرات علت عیوب را مشاهده و به‌راحتی قادر به رفع آن باشند؛

۱۰-تست کلیه مکانیسم‌های حرکتی و راه‌اندازی جرثقیل.

خوشبختانه پس از راه‌اندازی، جرثقیل بدون هیچ‌گونه توقفی در حال کار بوده است؛ ضمن اینکه اپراتورهای جرثقیل از تمامی مکانیسم‌های حرکتی و سیستم راه‌انداز آن اعلام رضایت کامل کرده‌اند.

اجرای این عملیات حین فرایند تولید چه ویژگی هایی دربرداشت؟
پاسخ: حمیدرضا شاکری، سرپرست تعمیرات جرثقیل‌ها و ترانسفرکارهای فولادسازی
مونتاژ جرثقیل ۱۸ در محل قدیم خود به‌دلیل شرایط حداکثری تولید در فروردین و اردیبهشت و همچنین ایجاد سد حرکتی برای دیگر جرثقیل‌ها در بین دو مدول فولادسازی ممکن نبود؛ بنابراین تصمیم بر آن شد که جرثقیل در ابتدای سالن از سمت ستون شماره ۱ نصب گردد. بر همین اساس پیش از شروع فعالیت نصب، با بررسی محل و تهیه برنامه باربرداری (lifting plan)، کلیه پیش‌بینی‌های لازم ازجمله باز کردن سقف سالن در فاصله ستون شماره ۱ تا ۲، حذف تداخلات در سطح صفر متری، هماهنگی با واحد حمل‌ونقل جهت تهیه مکانیسم‌ها و … انجام پذیرفت.

پس از ورود پل‌های جرثقیل به شرکت فولاد مبارکه، مونتاژ کلیه تجهیزات الکتریکی و مکانیکی بر روی ترولی‌ها، الاینمنت موتورها و گیربکس‌ها، آماده‌سازی اتاق برق، کابین اپراتوری، راه‌پله‌ها، راهروها و هندریل‌ها، فعالیت نصب تجهیزات از تاریخ ۲۳/۱/۱۴۰۲ آغاز گردید. نصب سازه جرثقیل شامل دو end tie، 4 عدد پل، ۲ عدد ترولی، سازه کابین و اتاق برق به‌دلیل محدودیت شدید فضای استقرار جرثقیل‌های موبایل ۶ روز به طول انجامید و پس از آن فعالیت سینی‌کاری و کابل‌کشی بر روی جرثقیل آغاز شد. با تلاش شبانه‌روزی پرسنل درگیر در این فعالیت، برق جرثقیل در تاریخ ۷/۲/۱۴۰۲ وصل و امکان کنترل مدارها، برنامه plc و کنترل حرکت مکانیسم‌ها فراهم آمد. با اطمینان از صحت عملکرد مکانیسم‌ها، کنترل کلیه تجهیزات الکتریکال و مکانیکال، شرایط برای نصب سیم‌بکسل‌ها و شاهین قلاب اصلی و قلاب ۴۰ تن جرثقیل مهیا شد که این فعالیت نیز طی ۲ روز انجام گرفت و نهایتاً پس از ترخیص ایرکاندیشن‌ها از گمرک و نصب آن‌ها، جرثقیل در تاریخ ۲۴/۲/۱۴۰۲ پس از انجام تست‌های استاتیک و دینامیک در خط تولید قرار گرفت.

در پایان یادآور می‌شود که دمونتاژ، طراحی، ساخت، تأمین تجهیزات، مونتاژ و راه‌اندازی این جرثقیل در کمتر از ۳ ماه انجام پذیرفت که به‌جرئت می‌توان گفت در نوع خود در دنیا بی‌نظیر بوده و نمونه بارز تبدیل یک تهدید به فرصت به حساب می‌آید. این مهم انجام‌شدنی نبود مگر با تلاش و تعهد و غیرت کلیه همکاران در واحد تعمیرات جرثقیل‌های فولادسازی، شرکت بهسازان صنایع خاورمیانه، شرکت جرثقیل پولاد و کلیه عزیزانی که به هر نحو ممکن ما را در به سرانجام رساندن این مسئولیت سنگین یاری رساندند.

مصطفی حقانی رئیس راهبری و تعمیرات جرثقیل‌های سقفی و ترانسفرکارهای ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم فولاد مبارکه در خاتمه گفت: از زحمات و تلاش‌های بی‌وقفه کلیه همکارانم اعم از امانی و پیمانکار در واحد راهبری، تعمیرات و نگهداری جرثقیل‌های سقفی و ترانسفرکارهای فولادسازی، بازرسی فنی، حمل‌ونقل، متالورژی ثانویه، نسوز، دفتر فنی تولید و تعمیرات ناحیه، تعمیرگاه و تعمیرات مرکزی، ایمنی فنی مرکز و ناحیه و شرکت جرثقیل پولاد به‌عنوان شرکت سازنده که بیشترین نقش را در ساخت پل‌ها، نصب و راه‌اندازی جرثقیل ایفا کرد و همچنین از حمایت معاونت بهره‌برداری، خرید و مدیران ناحیه که در این ماراتن صدروزه و به ثمر نشستن این پروژه ارزشمند ما را یاری رساندند، صمیمانه تشکر می‌کنم.