به گزارش تجارت گردان به نقل از ایبنا، امروزه در  کشورهای مطرح جهان بحث حاکمیت شرکتی بسیار اهمیت یافته است و هر روز دستورالعمل حاکمیت شرکتی در حال بهبود و توسعه است و کشورهای زیادی به این سمت حرکت کرده اند. یکی از مهم‌ترین اصول حاکمیت شرکتی «حسابرسی داخلی» است که در بازار سرمایه ما نیز این موضوع به شدت اهمیت یافته است.

با توجه به اهمیت این موضوع با رامین زمانی حسابدار رسمی و کارشناس رسمی دادگستری به گفتگو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

** وظیفه واحد حسابرسی داخلی و کمیته حسابرسی چیست؟

مطابق با تعریف ارائه شده در استانداردهای بین المللی کار حرفه ای حسابرسی داخلی، فعالیت مشاوره ای و اطمینان دهی مستقل و بی طرفانه به منظور ارزش افزایی و بهبود عملیات یک سازمان، حسابرسی داخلی نامیده می شود لذا باید دقت نمود که حسابرس مستقل وظیفه اعتباردهی را داراست و در مقابل حسابرس داخلی نقش اطمینان بخشی و مشاوره را در شرکت ایفا می نماید.

کمیته حسابرسی یکی از بنیادی‌ترین مفاهیمی است که در سال های اخیر و به ویژه پس از رسوایی‌های مالی شرکت‌های بزرگ از جمله انرون، وردکام و … در کانون توجه نهادهای قانون‌گذار و حرفه‌ای کشورهای توسعه یافته و بین المللی قرار گرفت. این کمیته که از ارکان راهبری شرکتی محسوب می‌شود و اعضای هیئت مدیره را در انجام وظایف عملیاتی، مالی و امانت داری در برابر سهامداران کمک می‌نماید؛ همچنین این کمیته می‌تواند موجب ارتقای سطح پاسخگویی مدیران نهادهای دولتی و بخش عمومی در برابر شهروندان و نمایندگان منتخب گردد.

**ارتباط بین واحد حسابرسی داخلی و کمیته حسابرسی چگونه است؟

همانطور که اشاره شد، کمیته حسابرسی یکی از بازوهای تصمیم ساز هیئت مدیره شرکت ها می‌باشد که در صورت هماهنگی و تعامل سازنده با یکدیگر می‌تواند نقش اثربخش و با اهمیتی را در تصمیم‌گیری‌ها و پیشبرد اهداف داشته باشند؛ این مهم زمانی محقق خواهد شد که واحد حسابرسی داخلی شرکت چابک و فعال باشد زیرا گزارش و یافته های واحد حسابرسی داخلی است که اصطلاحا” خوراک جلسات هم اندیشی و بررسی اعضای کمیته را مهیا می‌نماید و به عبارت بهتر واحد حسابرسی داخلی، کمیته حسابرسی و هیئت مدیره سه راس یک مثلث راهبر و کلیدی را تشکیل می‌دهند.

**اهمیت و جایگاه و الزام به استقرار آنها در شرکت‌ها به چه صورت است؟

مطابق با ماموریت واحد حسابرسی داخلی که افزایش و حفاظت ارزش سازمانی به کمک ارائه خدمات اطمینان دهی بی طرفانه و مبنی بر ریسک، مشاوره و آگاهی بخشی است؛ هر سازمان و شرکتی می تواند از این خدمات بهره‌مند گردد. با توجه به موضوع بند شماره ۳ دستورالعمل کنترل‌های داخلی و ماده ۸ دستورالعمل حاکمیت شرکتی ابلاغی سازمان بورس و اوراق بهادار کلیه شرکت‌های بورسی و فرابورسی موظف به ایجاد و استقرار واحد حسابرسی داخلی و تشکیل کمیته حسابرسی هستند. احساس نیاز به بهبود مستمر فرآیند فعالیت ها و ارزش آفرینی در برخی از شرکت‌های سهامی خاص نیز منجر به ایجاد واحد حسابرسی داخلی زیر نظر کمیته حسابرسی گردیده است. بنابراین با توسعه فعالیت‌های شرکت‌ها و همچنین جدایی مالکیت از مدیریت، در راستای پاسخگویی به سهامداران و ذینفعان و کسب رضایت آنها نیاز به تشکیل و فعالیت واحد حسابرسی داخلی چابک و اثربخش بسیار محسوس افزایش داشته است.

**ارزیابی شما از عملکرد کنونی واحدهای حسابرسی داخلی شرکت‌ها و همچنین کمیته‌های حسابرسی چگونه است؟

با توجه به مطالبی که در ابتدای صحبت اشاره داشتم، سابقه ایجاد و شروع به کار واحدهای حسابرسی داخلی و فعالیت کمیته های حسابرسی در ایران زیاد طولانی نیست و جای رشد و بهبود فراوان دارد، در برخی از شرکت‌های بورسی و فرابورسی که الزام به انجام چنین موضوعی است متاسفانه در حد ایجاد چارت سازمانی و استقرار واحد اقدام شده است و اصطلاحا” کار به صورت کیفی صورت نگرفته و به منظور با کیفیت نمودن فعالیت‌ها و رسیدن به مقاصد و اهداف مندرج در مقررات حاکم و انجام کامل و دقیق به رسالت ذاتی واحد حسابرسی داخلی و کمیته حسابرسی در وهله اول نیاز به درک اهمیت و جایگاه موضوع توسط اعضای هیئت مدیره و مدیران ارشد شرکت‌ها می‌باشد، در ادامه نیز انتخاب افراد متخصص و حرفه‌ای به عنوان مجریان واحدهای حسابرسی داخلی و همچنین اعضای کمیته‌های حسابرسی می‌توانند در کارآ و اثربخش بودن موضوع موثر واقع شوند.

**راهکار پیشنهادی شما برای تقویت و ارتقاء کارآیی و اثربخشی آنها ؟

چنانچه موضوع شناخت و درک مدیریت شرکت نسبت به نقش و جایگاه واحد حسابرسی داخلی و کمیته حسابرسی و انتخاب و بکارگیری افراد اصلح در آن قسمت ها به طور مناسب و با حساسیت انجام شود، می توان با اطمینان نسبی اعلام نمود که بیش از نیمی از موانع و مشکلات برطرف شده است لذا واحد حسابرسی داخلی با ارتباط سازنده و حرفه ای با کمیته حسابرسی و دیگر واحدهای سازمانی شرکت به عنوان مشاور و ارائه دهنده خدمات اطمینان بخش و همچنین کسب شناخت جامع و دقیق از فعالیت شرکت و کنترل های داخلی حاکم، به واقع می تواند به عنوان یکی از بازوهای اصلی هیئت مدیره به عنوان آگاهی دهنده و تصمیم ساز به ایفای نقش بپردازد.

البته از آموزش های تخصصی در حین فعالیت واحد حسابرسی داخلی که شامل آموزش های مرتبط با نوع فعالیت شرکت و همچنین یادگیری استانداردها و مطالب جدید مرتبط با حرفه حسابرسی نیز نباید غافل شد، که بسیار سازنده و مفید می باشد. 

**به عنوان آخرین سوال لطفاً توضیحاتی از نبایدهای واحد حسابرسی داخلی هم بفرمایید.

اگر منظور شما از نبایدهای واحد حسابرسی داخلی این باشد که چه کارهایی را واحد نباید انجام دهد، می توان به چند موضوع اشاره داشت. واحد حسابرسی داخلی در نقش ناظر بماند و از اجرا بپرهیزد، زیرا علاوه بر اینکه استقلال واحد تحت تاثیر قرار خواهد گرفت، به نوع عملکرد و زمان مورد نیاز برای انجام امور اختصاصی نیز اثر خواهد گذاشت.

واحد حسابرسی داخلی به عنوان واحد یاری رسان و دوست در شرکت شناخته شود تا بتواند نقش اصلی و رسالت ذاتی را پیاده نماید و اگرنقش و جایگاه واحد حسابرسی داخلی از جانب واحدهای سازمانی و مدیریت مورد پذیرش قرار نگیرد و  طرد شود، منزوی شده و کارآیی و اثربخشی لازم را نخواهد داشت که در این صورت یا به اصطکاک بین واحدهای سازمانی منجر خواهد شد یا عدم انجام درست وظایف واحد را در پی خواهد داشت که در هر دو صورت کیفیت گزارش و یافته ها کاهش یافته و مخاطرات آتی را برای شرکت و همچنین واحد حسابرسی داخلی و کمیته حسابرسی در بر دارد. لذا اخلاق و مدیریت رفتار در کنار سایر عواملی که در این گفتگو بیان شد به عنوان مجوعه ای از ابزارهای موفقیت واحد حسابرسی داخلی در شرکت ها می باشند.

**آقای زمانی در پایان صحبتی دارید بفرمایید

با توجه به فرهنگ‌سازی‌های صورت گرفته از دهه گذشته و همچنین تاسیس و فعالیت انجمن تخصصی مرتبط و احساس نیاز شرکت‌ها و سازمان‌ها به استقرار و فعالیت واحد حسابرسی داخلی اثربخش، آینده بسیار خوب و پرتقاضایی برای این واحد متصور هستم، لازم به یادآوری است که مدیریت ریسک و حسابرسی داخلی به عنوان واحدهای مکمل می توانند در پیشبرد اهداف سازمانی بسیار مثمرثمر باشند.