خروج افغانستان از بن‌بست ۲۰ ساله/ آمریکا ناظر یا فرصت‌طلب!

به گزارش پایگاه خبری تجارت گردان به نقل ازمهر  گروه طالبان و نمایندگان دولت کابل به ریاست «عبدالله عبدالله» رئیس شورای مصالحه ملی افغانستان، از دیروز شنبه مذاکره برای حل اختلاف‌های فی‌مابین را با حضور نمایندگانی از دیگر کشورها ازجمله آمریکا، در دوحه قطر آغاز کردند تا راهی بیابند برای رسیدن سریع‌تر افغانستان به ثبات و امنیت.

آغاز این مذاکرات یکی از دستاوردهای نشست لویه جرگه است چنانکه در سومین روز از برگزاری جرگه مشورتی صلح، گفتگوها به صدور قطعنامه‌ای مبنی بر رهایی ۴۰۰ زندانی مورد تائید گروه طالبان منجر شد. کابل تاکنون پنج هزار و صد زندانی طالبان را از بند رها کرده و اختلاف در باب شماری از زندانیان بود که کابل آنها را خطرناک تلقی می‌کرد.

با این حال، نشست دوحه در حالی آغاز شد که مواضع مطرح شده در آن جای تأمل دارد. در این میان، عبدالله عبدالله به نمایندگی از دولت کابل گفت: باور داریم که می‌توانیم مشکلات را از طریق مذاکره و گفتگو حل کنیم تا بحران افغانستان پس از سال‌ها جنگ تمام شود.

وی تاکید کرد: برای دست یافتن به صلح دیگر نیازی برای حضور نیروهای خارجی در افغانستان نیست و باید به این باور برسیم که ادامه جنگ ویران‌گر در افغانستان برنده نخواهد داشت.

آمریکا و ناتو تلاش دارند این مذاکرات را دستاوردی برای سیاست‌های ۲۰ سال حضورشان در افغانستان معرفی کنند در همین حال، «مایک پومپئو» وزیر خارجه آمریکا نیز مدعی شد: امروز یک روز تاریخی برای افغانستان است و آمریکا هیچگاه ۱۱ سپتامبر را فراموش نخواهد کرد و اجازه نمی‌دهد افغانستان به مکانی برای تروریسم تبدیل شود.

وزیر خارجه آمریکا که تلاش داشت اشغال ۲۰ ساله افغانستان را مفید جلوه دهد، تاکید کرد که مذاکرات باید بر اساس دستاوردهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ۲۰ سال گذشته انجام شود!

از سوی دیگر، «ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو نیز گفت افغان‌ها و جامعه جهانی صلح می‌خواهند. قربانی‌های ما در افغانستان تلف نشده‌اند، پیشرف‌هایی که امروز بدست آمده، ۲۰ سال پیش غیرقابل تصور بود.

«هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان نیز مدعی شد که کشورش آماده است تا برای پیروزی این مذاکرات کمک کند. او گفت که تنها مردم افغانستان می‌توانند درباره آینده خود تصمیم بگیرند.

دولتمردان افغانستان و طالبان در سخنانشان بر اصل رسیدن به توافق درون کشوری تاکید می‌کنند در همین حال، «وانگ ئی» وزیر خارجه چین گفت که باید خروج نیروهای خارجی از افغانستان به صورت منظم انجام شود. او گفت که چین به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات امید بسته حال آنکه ممکن است این روند با چالش روبرو باشد ولی دو طرف باید صبوری کنند.

وزیر خارجه چین همچنین تاکید کرد که مالکیت صلح باید در اختیار افغان‌ها باشد و نباید کسی خواسته‌های خودخواهانه خود را بر افغانستان تحمیل کند.

از مجموع این تحولات و مواضع مطرح شده می‌توان نتیجه گرفت که دو دیدگاه در قبال مذاکرات بین‌الافغانی وجود دارد. یک دیدگاه مبتنی بر رویکرد دولتمردان افغانستان و طالبان است که در سخنانشان بر اصل رسیدن به توافق درون کشوری تاکید کرده و حتی خروج نیروهای خارجی را خواستار شده‌اند. دیدگاه دیگر، رویکرد ناظران مذاکرات همچون آمریکا و ناتو است که تلاش دارند این مذاکرات را دستاوردی برای سیاست‌های ۲۰ سال حضورشان در افغانستان معرفی کنند.

سخنان پومپئو نشان می‌دهد که آمریکا قصد دارد همانگونه که روند سازش و خیانت امارات و بحرین را به مولفه‌ای انتخاباتی مبدل کرد، نتیجه مذاکرات بین‌الافغانی را نیز در سبد ترامپ ریخته و وانمود کند که این کارکرد سیاست‌های ترامپ است که اکنون به ثمر رسیده است.

حلقه تکمیلی این رویکرد را در سخنان ترامپ می‌توان مشاهده کرد که از کاهش نیروهای آمریکایی در افغانستان و عراق طی ماه‌های آتی سخن گفته و سعی کرد خود را مرد عمل نشان دهد.

نتیجه‌گیری؛ مذاکرات به کجا می‌رسد؟

مذاکرات از دیروز در حالی آغاز شد که یک سوال اساسی مطرح است و آن اینکه چگونه به نتیجه نهایی خواهد رسید و آیا می‌توان امید داشت که بحران افغانستان پایان یابد؟ نگاهی به مذاکرات گذشته میان طالبان و دولت مرکزی افغانستان نشان می‌دهد که تا کنون به رغم تاکید طرفین بر لزوم رسیدن به صلح، هرگز این نتیجه حاصل نشده و در نهایت افغانستان در همان بن‌بست قدیمی باقی مانده است.

نگاهی ریشه‌ای به این وضعیت یک اصل کلیدی را نشان می‌دهد و آن اینکه به رغم آنکه مذاکرات بر اساس اصل درون افغانستانی طراحی شده اما در نهایت این بازیگران خارجی بوده‌اند که برای آن تصمیم گیری کرده‌اند که عملکرد «زلمای خلیل زاد» نماینده ویژه آمریکا، سندی بر این حقیقت است. آمریکا و ناتو تلاش کرده‌اند تا این مذاکرات را مولفه‌ای برای ادامه اشغال افغانستان و بعضاً پنهان سازی ناکامی و حتی کشتارهایشان در این کشور جلوه دهند که نتیجه آن نیز شکست مذاکرات بوده است.

بر این اساس، راهکار افغانستان برای به نتیجه رسیدن مذاکرات کنونی، جلوگیری از دخالت‌های خارجی و رویکرد واقعی به مذاکرات درون افغانستانی است که قطعاً صلح را به این کشور بازخواهد گرداند. راهکاری که تحقق آن مشروط به اخراج نیروهای خارجی از افغانستان است چرا که آنها نشان داده‌اند که نه حلال مشکلات بلکه ریشه مشکلات هستند و حضورشان جز بحران نتیجه‌ای به همراه نخواهد داشت.