در خبری که چند روز است دست بدست می شود از قول یک کارشناس در سازمان مدیریت بیان میشود که دلار تا چند سال دیگر ۲۸۵ هزار تومان می شود!  اگر تحریم ها ادامه داشته باشد!
چندین بار در دهه ها و سالهای های گذشته علی رغم تمام تبلیغات بر رشد خارق العاده علم در کشور هشدار دادم که دو چیز ما را نابود خواهد کرد؛ بی سوادی (همه امور) و نادانی در مدیریت بحران هایمان (کرونا، سیل، زلزله) و شوربختانه هر دو ۱۰۰ درصد رخ داده است. 

سال ۹۵ این یادداشت را در خصوص ضعف آموزش عالی و مدیریت بحرانها نوشتم: عامل بحران برف و تصادف مرگبار قطار چیست؟

سپس در سال ۹۶ این مقاله را نوشتم: چه چیزی یک کشور را نابود می‌کند؟   

بعد هم در سال ۹۸ دوباره تاکید کردم: چه چیزی یک کشور را نابود می‌کند؟
‏
والله خجالت آور است که با این سرعت در پی بی سوادی بدنبال آن شتابان قدم می زنیم و در حال پیش روی هستیم ؟ به زودی باید انتظار هر داستانی را داشته باشیم! هر داستانی ؟ هر کس هم گفت این طور نیست دروغگو است !  به نظر بنده عمدی برای ویرانی کشور باید در کار باشد مگر این همه اشتباه ممکن است!

حال چرا دلار و مقاله ای در این خصوص آن هم  از بنده!  در مدلسازی های پیش بینی (forcasting) تابع یا توابعی عموما تعریف می شوند و اگر در مدل شرایط مرزی یا قید و محدودیت هایی (constrains) تعریف نشود تا ابد به ازای هر عدد ورودی یک جواب حاصل می شود. مثلا در همین فرمولی که لابد این نابغه سازمان مدیریت برای رشد قیمت ارز تعریف کرده است، اگر سال ۱۸۰۰ هم وارد کنید حتما قیمتی برای نرخ دلار در آن سال مثلا ۲۸ ملیارد تومان ؟ خواهد داد غافل از اینکه قید ها، صحت توابع ریاضی را کنترل می کنند نه خود توابع ! 

برای آسان سازی مطلبم، مثالی از تغییر مکان نوک یک تیر چراغ برق (غلط متداول در واقع ستون برق) در مقابل باد بزنم. اگر در مدل انتخابی برای رفتار تیر در برابر باد، شکست تیر را نبینیم برای هر سرعت بادی در مدل، یک تغیر مکانی بعنوان خروجی خواهیم داشت ؟ مثلا برای باد ۳۰۰ کیلومتر در ساعت، نوک تیر ۳/۷ متر جابجایی نشان خواهد داد که این امر در عمل ممکن نیست ! شاید در عمل بدلیل مصالح بکار رفته، در باد ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت تیر شکست خورده و روی زمین خواهد افتاد، ولیکن مدل ریاضی آنرا نمی فهمد مگر برایش تعریف شده باشد ! 

آقا یا خانم سازمان مدیریت، حال اگر قرار باشد عوامل و قید ها دیده نشود ۲۸۰ هزار تومان که سهل است هر عددی می تواند باشد بسته به تابع تعریفی شما !  در همین راستا،  ممکن است بعنوان یک قید درتابع فرضیه شما که متاسفانه آنرا هم ندیده اید ؟ روزی در مجمعی جهانی آقای ریسی با آقای بایدن به هم لبخندی بزنند ؟ قیمت آنی تغییر می یابد، در ضمن اگر قرار باشد نرخ دلار به آن شرایط حدی در کشور برسد فراموش نشود مدتها قبل از آن ! تیر چراغ برق ما سقوط (collapsed) و سیستم ناپایدار خواهد شد ؟ کلمه عبری یا ایتالیایی “Gabish” در امریکا مرسوم بود که در این مواقع می گفتند، گابیش یعنی فهمیدی! 

داد از دست بی سوادی که کشور را مدتهاست فرا گرفته و در حال ویرانی آن است بدون کوچکترین توقفی ! سالهاست در دانشگاه هستم و توان فوق العاده دانشجویان خوبمان را از نزدیک می بینم، این در حالی است که در عمل درست افرادی بکار گمارده می شوند که اصلا در محدوده دور دست هم محلی از اعِراب ندارند و جایگاهی در علم ندارند ! هر جا می روی همه دکترند حتی دانشجویی که یکجا در کشوری بی نام و نشان بصورت مکاتباتی ثبت نام کرده و خود را دکتر و لذا صاحب علم می دانند و به تبع آن تمام امور را از مسیر اصلی و اصلاح با بیسوادی خود دور و فعلا در سعی و خطا در حال تجربه کسب کردن هستند البته به هزینه کشور و مردم.  

دیروز در دانشگاهی در کشور موضوع زیر بعنوان تز دکتری مطرح و دفاع شد ؟ (تصویر زیر-بنده اسامی را لاک گرفتم) بدور از شیره انگور که هوش از سر انسان می پرد ! چند نمونه مکعبی ساخته و به آزمایشگاهی داده میشود بصورت روتین زیر فشار قرار می گیرند بدون هیچ نواوری ایی، یک منحنی رسم و صاحب سفارش، آقا یا خانم،  دکتر می شود و تصمیم گیر فردای ایران می شود ؟ 

کودکی دو ساله را دیدم که بر روی مخلوط بتنی در حال … بود نگو در حال انجام تز دکتری خود بوده است! فکری بفرمایید.

* استاد نمونه کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران و بنیانگذار مقاوم سازی و مدیریت بحران در ایران