به گزارش خبرنگار ایرنا، مسعود تجریشی روز سه شنبه در نشست خبری آنلاین افزود: رفع گرد و غبار همواره یکی از دغدغه های دولت و سازمان حفاظت محیط زیست بوده و بر این اساس در سال ۱۳۹۷ ساختاری جدیدی با عنوان «ستاد ملی مقابله با گرد و غبار» در سازمان شکل گرفت که البته معتقدم باید گفت «ستاد ملی مدیریت گرد و غبار» چون تاکنون توانسته این بخش را تا حد بسیار خوبی مدیریت کند.

وی ادامه داد: این ستاد ابتدا اقدام به شناسایی کانون های گرد و غبار داخلی و خارجی کرد که بر این اساس مشخص شد حدود ۳۵ میلیون هکتار کانون داخلی در کشور وجود دارد که از این میزان دو میلیون هکتار در شرایط بحرانی قرار دارد.

تجریشی افزود: بر این اساس با تزریق اعتبار از سوی دولت، برنامه عمل و اقدام برای مقابله با گرد و غبار اولویت بندی و اعتبار مورد نیاز با توجه به شرایط بحرانی استان ها تقسیم شد و اجرای این پروژه همچنان ادامه دارد.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: با توجه به شرایط اقتصادی کشور، طوری برنامه ریزی کردیم که اجرای این پروژه ها زیاد به اعتبار دولت وابسته نباشد، بر این اساس طرحی را بر مبنای اقتصاد مقاومتی مطرح کردیم که مورد تصویب هم قرار گرفت مبنی بر اینکه طرح ها باید دانش بنیان باشند و زیاد به پول وابسته نباشند.

۲ میلیون هکتار کانون گرد و غباری بحرانی در کشور 

وی ادامه داد: بر این اساس در راستای این طرح در حال کار بر روی یک پهنه ۵۰۰ هکتاری هستیم که در اجرای آن سازمان محیط زیست همکاری فکری می دهد و نهادهای داخلی و خارجی هم از جنبه های مختلف اعم از مالی و اجرایی کمک می کنند، در واقع می خواهیم ببنیم که مدیریت دو میلیون هکتار کانون گرد و غبار بحرانی با مشارکت مردم چگونه پیش می رود.

تجریشی اظهار داشت: مطالعات نشان داد که ۴۰ درصد کانون های بحرانی گرد و غبار را تالاب های خشک شده تشکیل می دهد که برای مدیریت این بخش قرار است جلسه ای با وزارت نیرو داشته باشیم تا نیاز آبی کانون های بحرانی مشخص شود و وزارت نیرو هم متعهد به تامین آن شود.

وی درباره اینکه با توجه به کمبود منابع آبی امسال اگر وزارت نیرو زیربار نرود سازمان چه کار می تواند انجام دهد، گفت: در این زمینه قانون بالادستی داریم مانند قانون حفاظت از تالاب های کشور که وزارت نیرو را موظف به اجرای تعهد خود می کند، بنابراین بر اساس این قانون رییس سازمان حفاظت محیط زیست از وزارت نیرو خواست تا حقابه کانون های مشخص شده گرد و غبار را تامین کند، البته ممکن است این کار امسال جواب ندهد اما رد پای آن گذاشته می شود.

تجریشی ادامه داد: یکی از اولویت های ما تالاب صالحیه در نزدیک تهران است که با صندوق ملی محیط زیست صحبت کردیم و قرار شد با همکاری این صندوق و استانداری و نهادهای مرتبط آبهای سرگردان اطراف این تالاب مدیریت و به تالاب سرازیر شود تا حداقل کمترین حقابه هم که شده به تالاب برسد و صندوق هفته پیش قبول کرد منابع مورد نیاز این کار را از صندوق تامین کند.

وی اظهار داشت: همچنین ۳۵۰ میلیون هکتار کانون خارجی گرد و غبار را شناسایی کردیم و بعد از اولویت بندی، علت ها را شناسایی کردیم، بر این اساس سال گذشته هماهنگی هایی با سازمان های خارجی مرتبط انجام دادیم، وزارت امور خارجه هم در این زمینه فعالیت گسترده دیپلماسی خود را از سال ۹۸ و ۹۹ آغاز کرد و در راستای این فعالیت ها سازمان ملل موظف شد فعالیت ها در زمینه مدیریت گرد و غبار را گزارش دهد در واقع به این سمت حرکت کردیم که کشورهای همسایه در مدیریت گرد و  غبار همکاری کنند.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست افزود: قرار بود دی سال گذشته نشستی با کشورهای منطقه، سه کشور اروپایی و برخی سازمان های بین المللی مرتبط با گرد و غبار در ایران داشته باشیم، هماهننگ هم شده بود اما بنا به دلایلی وزارت امور خارجه برگزاری آن را لغو و اکنون در حال پیگیری هستیم تا این نشست را دوباره فعال کنیم.

تجریشی گفت: در راستای مدیریت گرد و غبار تفاهم نامه های دو و سه جانبه زیادی با کشورهایی از جمله عراق و سوریه داریم که بر اساس این تفاهم نامه ها موظف کردیم این برنامه ها به یک برنامه ریزی منطقه ای تبدیل شود که در این راستا هفته گذشته با سازمان ملل به توافقات خوبی رسیدیم و وزارت خارجه هم همکاری خوبی در این زمینه دارد.

وی اظهار داشت: از آنجا که گرد و غبار یک مساله دائمی است کاری کردیم تا کارگروه مقابله با گرد و غبار دائمی شود که بر این اساس آیین نامه های آن به تصویب کارگروه تخصصی رسید و بعد در کارگروه دولت تصویب شد و بعد از آن این کارگروه دائمی شد یعنی در دولت بعدی هم می تواند به فعالیت خود ادامه دهد.

مالچ غیر نفتی جایگزین مالچ نفتی می‌شود 

تجریشی درباره مالچ پاشی کانون های گرد و غبار گفت: شاید حدود ۵۰ سال است که در کشور کار مالچ پاشی انجام می دهیم و به افتخار هم می کنیم، تا اینکه سه سال پیش مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که باید از مالچ های دوستدار محیط زیست استفاده شود تا کمترین آسیب به محیط زیست وارد شود.

وی افزود: بعد از آن مالچ های غیر نفتی را شناسایی کردیم، در سال ۱۳۹۷ نزدیک به ۹۰ متقاضی اعلام کردند که مالچ های غیرنفتی با کیفیت دارند که قیمت ها از سه میلیون تا ۷۰ میلیون در هکتار متغییر بود، آنها را ارزیابی کردیم و بعد از بررسی های علمی و کارشناسی در پایان سال ۱۳۹۸ به سه مالچ غیر نفتی رسیدیم بعد از آن در سال ۱۳۹۹ با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هماهنگ کردیم و قرار شد در منطقه ای در یزد در چند پهنه که حاد است به صورت پایلوت اجرا شود که آخرین ارزیابی حدود سه ماه پیش انجام شد که نشان داد تست های مکانی را طی کرده و در تلاشیم تا اولین مالچ غیر نفتی وارد چرخه مصرف شود، قیمت این مالچ هم زیاد نیست و به آب هم نیاز ندارد.

تجریشی گفت: قرار بود که سال گذشته سه هزار هکتار از کانون های بحرانی گرد و غبار که به زیرساخت ها آسیب وارد می کردند و هیچ گونه گیاهی و جانوری هم در آنها زیست نمی کرد، مالچ پاشی نفتی انجام شود اما به علت هزینه بر بودن انجام نشد، با توجه به اهمیت موضوع پالایشگاه ها هم اعلام کردند که خط تولید خود را به سمتی می برند که مالچ های دوستدار محیط زیست تولید کنند.

چالش های محیط زیستی بدقلق است

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: همواره با این مشکل مواجه هستیم زمانی که جایی مشکلی در رابطه با محیط زیست پیش می آید همه سازمان حفاظت محیط زیست را مقصر می دانند و می گویند چرا ورود نمی کند، در حالی که قوانین بالادستی وظایف همه دستگاه ها در زمینه حفظ محیط زیست را تعیین کرده و در برخی جاها حتی قانون به سازمان اجازه ورود نمی دهد.

وی افزود: در سال ۱۳۹۷ مسوولیت کارگروه مقاومتی به سازمان محیط زیست واگذار شد که بر اساس آن مقرر شد تا پروژه هایی را در قالب اقتصاد مقاومتی به دولت پیشنهاد دهد، نشست های متعددی در این زمینه برگزار شد و جمع بندی این نشست ها به سندی مثلا در زمینه کم آبی، فرونشست زمین، پسماند، هوا و تالاب تبدیل شد، کارگروه هایی در این زمینه شکل گرفت و از آنها خواستیم تا گزارشی از وضعیت موجود حوزه های تحت پوشش خود تهیه کنند و بعد از آن برای بهبود وضعیت پیشنهادات تخصصی ارائه دهند، وقتی این گزارش ها جمع بندی شد متوجه شدیم که چالش های محیط زیستی فراتر از ان چیزی است می توانیم تصور کنیم چون همه بخش های محیط زیست به هم وابسته است و هر تاثیری در یک نقطه بر نقطه دیگری در مکانی دیگر تاثیر می گذارد.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: همه این چالش ها می تواند توسعه و آینده کشور را تحت تاثیر قرار دهد، بنابراین اگر درست مدیریت نشوند می توانند ما را از رسیدن به اهدافمان دور کنند چون بنا به گفته امروزی ها چالش های محیط زیست بدقلق است.

وی گفت: خود انسان این چالش ها را ایجاد کرده، بنابراین با برنامه ریزی می تواند بخش زیادی آنها را رفع کند. همچنین تجربیات خوبی در زمینه همه چالش های محیط زیستی در دنیا وجود دارد پس می توان آنها را تا حد زیادی برطرف کرد.

پایش صنایع در استان ها آنلاین می‌شود 

تجریشی افزود: در این میان پایش نقش مهمی دارد، مثلا اگر ندانیم که تراز منابع آبی کشور چقدر است یا آلودگی هوا از کجا نشات می گیرد، بطور قطع نمی توانیم راه حل درستی برای رفع آنها پیدا کنیم که پایش این کمبود را جبران می کند.

وی تاکید کرد: با توجه به اهمیت موضوع از سال ۱۳۹۸ کار پایش صنایع را آغاز کردیم، نتایج خوبی به دست آوردیم اما راه طولانی هم در پیش داریم، باید برای مسائل راهکار داشته باشیم و برنامه ریزی کنیم نمی توانیم تا آخر بگوییم چون آب نداریم و تالاب ها خشک هستند پس گرد و غبار داریم، نباید فقط مرثیه بخوانیم، بنابراین برای همه مشکلات  برنامه ریزی کردیم که در راستای حل آنها سازمان محیط زیست بخشی از روند اجرا است.

تجریشی گفت: یکی از مهتمرین مسائلی که داشتیم پراکندگی پسماندها در جاده ها است، ۳۰ میلیون تن پسماندهای صنعتی و خطرناک داریم که متولی ساماندهی آنها همان تولید کنندگان آنها هستند و سازمان محیط زیست نیز کار نظارت بر اجرا را انجام می دهد، بررسی ها نشان داد که مکان های دفن مهندسی پسماند کم داریم در واقع اکنون ۶ مرکز مشخص شده که در حال بررسی موضوع هستیم.

وی افزود: با توجه به اهمیت پایش، سامانه پایش را طراحی کردیم و ۱۰۰ هزار کد مشترک از بیمارستان ها تا صنایع در آن ثبت شد، بنابراین اکنون هر صنعتی در این سامانه هویت دارد، سیاست ما این است که در آینده این پایش را به صورت آنلاین در استان ها هم داشته باشیم.

تجریشی ادامه داد: در این مسیر از ظرفیت دانشگاه ها استفاده کردیم و با ۱۲ دانشگاه بزرگ کشور قرار داد همکاری منعقد کردیم تا آلایندگی صنایع برطرف شود.

کاهش زمان رسیدگی به گزارش‌های ارزیابی زیست محیطی پروژه ها 

وی گفت: حدود ۳۵ درصد از عوارض آلایندگی صنایع وارد صندوق ملی محیط زیست شد که مبلغی حدود ۹۰۰ میلیارد تومان بود، با استفاده از این اعتبار صندوق با نظر سازمان محیط زیست به صنایع آلاینده کمک مالی می کند تا آلایندگی خود را رفع کنند.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست درباره آلودگی هوا گفت: آلودگی هوا به ویژه در کلانشهرها یکی از معضلات اصلی سازمان محیط زیست است که در سال ۱۳۹۷ با همکاری دانشگاه های بزرگ کشور برای ۹ شهر برنامه مشارکتی تهیه کردیم و به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و سازمان برنامه و بودجه باید اعتبارات مورد نیاز آن را تامین کند.

وی درباره گزارش های ارزیابی زیست محیطی توضیح داد: در این حوزه مهمترین چالشی که داشتیم طولانی بودن بررسی گزارش های ارزیابی زیست محیطی پروژه ها بود که زمانی که جواب دادن به این گزارش ها طولانی می شود مجری کار را شروع می کرد که توانستیم زمان آن را کم کنیم به طوری که سال گذشته میانگین پاسخگویی ما به این گزارش ها چهار ماه بود.

تجریشی تاکید کرد: در واقع سعی کردیم روی خط قرمز محیط زیست حرکت کنیم و بهانه ای به دست دستگاه های اجرایی ندهیم .

آخرین وضعیت لایحه قانون آب

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه درباره آخرین وضعیت لایحه قانون آب در کشور اظهار داشت: انفال بودن یا نبودن آب پاشنه آشیل این موضوع محسوب می‌شود، در واقع یکی از دغدغه‌های ما در این قانون این بود که آیا آب انفال است یا می‌تواند مالکیت خصوصی داشته باشد؟ از این‌رو جلساتی در این زمینه برگزار شد و دستگاه‌های ذی‌ربط اعلام کردند که اگر این مسئله را حل نکنیم، شورای نگهبان به آن واکنش نشان خواهد داد البته پاسخ ما این بود که شورای نگهبان با مخالف شرع مخالفت می‌کند، به همین دلیل خواستیم که از حکم اجتهاد در این زمینه استفاده کنیم.

وی افزود: در نهایت با وزارت نیرو به این نتیجه رسیدیم که آب را جزو انفال حساب نکنیم چرا که در نهایت مجدد وزارت نیرو مالکیت آب را خواهد داشت، به‌هرحال نمی‌دانیم که چرا همکاران در وزارت نیرو تشخیص دادند که لایحه موجود را به همین صورتی که وجود دارد، سریع‌تر برای بررسی به دولت بفرستند.

تجریشی گفت: در حال‌ حاضر لایحه قانون آب درحال بررسی در کمیته‌های تخصصی است و معتقدم تا زمانی‌که دوگانگی انفال بودن یا نبودن آب مشخص نشود، مسائل زیادی را این قانون خواهد داشت. به‌ هرحال بعید می‌دانم که در مهلت باقی مانده بتوانیم این موضوع را حل کنیم.

صدور مجوز زیست محیطی برای ۵۴ پروژه بزرگ

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه این نشست با بیان اینکه طی سال گذشته ۱۰۳ طرح و پروژه عمرانی، زیربنایی و بزرگ کشور در سازمان حفاظت محیط زیست در ۴۳ کمیته بررسی شدند، گفت: در نهایت از این تعداد برای ۵۴ پروژه مجوز زیست محیطی صادر شد. ۶۲۶ پروژه نیز از ادارات محیط زیست استانی استعلام کرده بودند.

حقابه دریاچه ارومیه داده نشد

تجریشی در بخش دیگری از این نشست درباره آخرین وضعیت دریاچه ارومیه توضیح داد: درحال‌ حاضر وضعیت دریاچه ارومیه نسبت به سال ۹۲ بهتر است اما متاسفانه طی امسال نگرانی از کم آبی سبب شد که وزارت نیرو حق‌آبه دریاچه را پرداخت نکند.

به گفته وی، بر اساس اطلاعات موجود درحالی حق‌آبه دریاچه پرداخت نشده که طی امسال ۲.۵ برابر آب بیشتری برای کشاورزی رهاسازی شده است. با این حال طی امسال ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب از تصفیه‌خانه‌ها به دریاچه ارومیه خواهد رسید. ۳۶ کیلومتر تونل انتقال آب نیز برای دریاچه ارومیه درنظر گرفته شده است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: از سویی دیگر طی زمستان سال گذشته ۴۵۰ میلیارد تومان بودجه برای احیای دریاچه ارومیه پرداخت شد و به‌نوعی می‌توان گفت که طی سال ۱۳۹۹ پروژه‌های سازه‌ای این دریاچه به اتمام رسید.

حذف بودجه محیط زیست از عوارض آلایندگی در سال ۱۴۰۰

تجریشی با بیان اینکه تاکنون با استفاده از بودجه‌ای که در اختیار صندوق محیط زیست از بخش عوارض آلایندگی قرار گرفته، اقدامات خوبی برای رفع آلایندگی صنایع انجام شده، تصریح کرد: بودجه این صندوق از عوارض آلایندگی برای سال ۱۴۰۰ حذف شده و همه عوارض آلایندگی طی امسال به شهرداری‌ها تخصیص می‌یابد.