ایران بزرگترین دارنده ذخایر نفتی و گاز جهان است و با توجه به برداشت از میادین نفت و گازی خود، تا ۱۰۰ سال دیگر می تواند تولید منابع هیدروکربوری را ادامه دهد.

با این حال ادامه روند تولید در صنعت نفت نیازمند سرمایه‌گذاری و استفاده از تجهیزات روز است. صنعت نفت ایران نیز لازم است تا برای حفظ ظرفیت تولید و همچنین افزایش برداشت، جذب سرمایه را سرعت بخشد.

در این زمینه، «محسن خجسته‌مهر» مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه برای افزایش ۵۰ درصدی ظرفیت تولید نفت و گاز در کشور نیازمند سرمایه‌گذاری ۱۶۰ میلیارد دلاری هستیم، گفت که با این سرمایه‌گذاری ظرفیت تولید نفت به ۵.۷ میلیون بشکه و ظرفیت تولید گاز به ۱.۵ میلیارد متر مکعب در روز می‌رسد.

وی البته تاکید کرد که طرح‌های مختلفی در حال اجرا است و از سال آینده تولید نفت و گاز افزایش پیدا می‌کند.

بخش نخست این گفت و گو را در ادامه می‌خوانید.

اولویت شرکت ملی نفت در سال ۱۴۰۲ کدام طرح‌ها است؟

اولویت نخست تکمیل طرح های نیمه تمام و اولویت دوم توسعه و آغاز تولید از میادین مشترک نفت و گاز است و به طرح‌هایی که اجرا می‌شود فارغ از اینکه در کدام دولت بوده نگاه ملی داریم، زیرا باید از سرمایه مردم صیانت کنیم.

در دولت گذشته ۳۲ طرح موسوم به ای پی سی و ای پی دی برای نگهداشت تولید وجود داشت که متوقف شده بود و در دولت سیزدهم به اجرای این طرح‌ها شتاب دادیم در این دولت هفت طرح ازدیاد برداشت و نگهداشت تولید به بهره‌برداری رسیده و بقیه در مرحله بهره‌برداری است.

همچنین طرح ان جی ال ۳۲۰۰ نیز در حال اجرا است که همه گازهای همراه در میادین غرب کارون به ظرفیت ۵۰۰ میلیون فوت مکعب را هدف‌گذاری کردیم که علاوه بر دستاورد زیست‌محیطی، گازهای همراه به عنوان خوراک پتروشیمی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

افزایش ۷۰ درصدی ناوگان حفاری در میدان مشترک آزادگان

در توسعه میادین نفتی نیز اولویت نخست را میدان آزادگان قرار دادیم. میدان آزادگان جزو ۱۰ میدان نفتی بزرگ جهان و بزرگترین میدان مشترک نفتی است که در دولت سیزدهم با هدف افزایش تولید نفت، ناوگان حفاری را تا ۷۰ درصد بیشتر کردیم.

علاوه بر این برای توسعه یکپارچه آزادگان شمالی و جنوبی تفاهم‌نامه‌ای با ۶ بانک بزرگ و ۶ شرکت اکتشاف و تولید ایرانی به ارزش هفت میلیارد دلار امضا شد و اکنون شرکت تشکیل شده تا در طول هفت سال تولید از آزادگان از ۲۰۰ هزار بشکه در روز به ۵۷۰ هزار بشکه برسد.

در میادین مشترک آبان و پایدار غرب که از دولت قبل طرح توسعه داشت، ناوگان حفاری را ۷۰ درصد رشد دادیم و تولید افزایش پیدا کرده است. همچنین قرارداد توسعه میادین مشرک یاران شمالی و جنوبی را تنفیذ کردیم و عملیات اجرایی آن آغاز شده است.

در ادامه می توان به تنفیذ قرارداد میدان مشترک سهراب در خوزستان، امضای قرارداد لایه نفتی پارس جنوبی، اتمام طرح افزایش برداشت از میدان نفتشهر، سرعت در اجرای پروژه نگهداشت توان تولید میدان یادآوران و افزایش تولید از میدان مشترک آزادگان در دولت سیزدهم اشاره کرد.

در حال حاضر، میادین آزادگان شمالی و جنوبی ۲۰۰ هزار بشکه تولید دارد که تولید از آزادگان جنوبی از ۸۳ هزار بشکه به ۱۱۵ هزار بشکه در روز افزایش داشته است. همچنین میادین سپهر و جفیر در فروردین ماه به بهره‌برداری می‌رسد.

شورای اقتصاد مجوزهای مختلفی برای اجرای طرح‌های نفتی داشته است. مهمترین این مصوبه‌ها کدام است و آیا این طرح‌ها به مرحله اجرا رسیده‌اند؟

قرارداد احیای چاه‌های کم‌بازده در برخی موارد به امضا رسیده و برای احیای این چاه‌ها در مجموع ۵۰۰ میلیون دلار از سوی شورای اقتصاد مصوب شده است.

سرمایه‌گذاری ۳.۶ میلیارد دلاری برای افزای تولید گاز

یک بسته افزایش تولید گاز نیز به ارزش ۳.۶ میلیارد دلار از سوی شورای اقتصاد به تصویب رسید که مربوط به اجرای طرح‌های افزایش برداشت از ۱۳ میدان گازی است که ۲ مورد آن در حال اجرا است.

در سایر موارد نیز با امضای قرارداد محرمانگی در انتظار ارائه طرح توسعه و امضای قرارداد با شرکت‌ها هستیم که با اجرای این طرح‌ها در مجموع ۱۴۲ میلیون متر مکعب به ظرفیت تولید گاز و ۱۰۰ هزار بشکه به تولید میعانات گازی اضافه می‌شود.

آخرین وضعیت همکاری ایران با شرکت‌های روسی بعد از امضای تفاهم‌نامه ۴۰ میلیارد دلاری با گازپروم چیست؟

با روس ها ۴.۵ میلیارد دلار در هفت میدان نفتی قرارداد داریم و در ادامه نیز تعدادی از میادین نفتی و گازی در این مدت وارد فاز مطالعه شده و در مواردی این مطالعات توسط شرکت‌های روسی به اتمام رسیده است.

با توجه به مخازن گسترده نفت و گاز ایران، برنامه برای افزایش ظرفیت تولید نفت با هدف تولید ثروت و بالا بردن قدرت چانه‌زنی ایران وجود دارد؟

ظرفیت‌سازی برای تولید نفت به صورت بهینه انجام می‌شود و یکی از مواردی که باید مورد توجه باشد ظرفیت‌سازی با نگاه به کمیت اقتصادی است.

داشتن ظرفیت چهار میلیون بشکه با توجه به بازار نفت ایران در آینده و برنامه‌های نگهداشت توان تولید و چشم‌اندازی که از شرایط مربوط به محیط خارجی پیش روی ایران است، یک ظرفیت بهینه و مطمئن به شمار می‌رود.

همچنین برنامه‌های بلندمدت نیز داریم و اگر ۸۹ میلیارد دلار در بخش نفت سرمایه‌گذاری کنیم ظرفیت تولید به ۵.۷ میلیون بشکه در روز می‌رسد و با سرمایه‌گذاری ۷۱ میلیارد دلاری می‌توانیم ظرفیت تولید گاز به ۱.۵ میلیارد متر مکعب گاز در روز برسانیم.

برنامه‌ای برای تامین پایدار خوراک واحدهای پتروشیمی در دولت سیزدهم وجود دارد؟

تامین پایدار خوراک بالادستی مورد نیاز واحدهای پتروشیمی مستلزم انجام سرمایه‌گذاری است و اگر سرمایه‌گذاری انجام نشود، طبیعی است که در شرایطی با کمبود خوراک مواجه باشیم.

با ابتکار وزارت نفت در دولت سیزدهم، سرمایه‌گذاری در طرح های بالادستی نفت و گاز را به شرکت‌ها و هلدینگ‌های پتروشیمی واگذار کردیم تا با توسعه این میادین علاوه بر بازگشت اصل و فرع سرمایه، اولویت برداشت خوراک با پتروشیمی‌ها باشد.

حضور پتروشیمی‌ها در فعالیت‌های بالادستی صنعت نفت

در حال حاضر با برخی از پتروشیمی‌ها تفاهم‌نامه امضا کردیم و یک قرارداد ۱.۱ میلیارد دلاری با چند شرکت پتروشیمی برای جمع‌آوری گازهای فلر منعقد شده است تا با ارسال به پالایشگاه بیدبلند و تفکیک گاز، خوراک پتروشیمی‌ها تامین شود.

سهم ساخت داخل در اجرای طرح‌ها و پروژه‌های نفتی ایران چقدر است؟

بر اساس آماری که سازندگان داخلی ارائه دادند از نظر تعداد ۸۵ درصد از کالاهای مورد نیاز صنعت نفت از ظرفیت داخلی استفاده شده است.

تجهیزات متعددی در بخش بالادستی و پایین‌دستی ساخته شده است. با توجه به اینکه فعالیت‌های اکتشافی نفت و گاز در ایران به لایه‌های عمیق‌تر رسیده، نیازمند تجهیزات ویژه‌ای هستیم که در این مورد تاج سرچاهی نفتی با فشار ۱۵ هزار پی اس آی توسط یک شرکت ایرانی ساخته شده و رشته‌های درون‌چاهی با فشار بالا نیز علاوه بر ساخت در داخل در میادین سپهر و جفیر مورد استفاده قرار گرفته است.

همچنین حدود ۱۴ قلم کالای مورد نیاز و پر تکرار را مانند ۱۰ قلم کالا برنامه‌ریزی کردیم و کار شروع شده و سازندگان می‌توانند در قالب تولید بار اول برای ساخت اقدام کنند.

طبق آماری که معاونت علمی ریاست‌جمهوری اعلام کرده، وزارت نفت رتبه نخست را در تولید بار اول در بین تمام دستگاه‌های اجرایی داشته است.

از سوی دیگر تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در صنعت نفت از ۱۵۰ شرکت به ۵۰۰ شرکت در دولت سیزدهم رسیده است.