صنعت فولاد در شرایط فعلی یکی از شاخص‌های اصلی توسعه‌ یافتگی کشورها تلقی می‌شود و تاثیرمهم این صنعت، بر فرآیند توسعه فرهنگی، سطح دانش و فن آوری، اشتغال‌زایی، پژوهش، آموزش و…. بطور کلی در سازندگی، بازسازی و توسعه کشور در سطوح منطقه ای و جهانی غیرقابل انکار است. به اعتقاد دانشمندان و متخصصین این حوزه، یکی از ارکان اصلی رشد اقتصادی و پیشرفت، ایجاد ساختارهای توسعه پایدار است که معدن و صنایع معدنی بویژه فولاد یکی از مهم‌ترین ساختارها به شمار می‌رود. بنابراین هر اقدامی مفید و هدفمند در این زمینه، منتج به نتیجه خواهد بود. در همین ارتباط هرساله رویداد ها و همایش های گوناگون (با موضوعات مختلف) در این حوزه برگزار می گردد اما بسیاری از مشکلات(چه در حوزه مدیریتی و چه تأمین منابع و مواد اولیه- زنجیره تولید- و….) همچنان پابرجاست!!. سمپوزیوم فولاد نیز از جمله این رویدادهاست که هرساله با هدف رشد، ارتقا، توسعه تکنولوژی، فناوری، آموزش، پژوهش و نشر اطلاعات در زمینه‌های تخصصی آهن و فولاد به عنوان یک رویداد مهم علمی از مهر ماه سال ۱۳۷۵ تا کنون در حال برگزاریست. هم اکنون نیز در آستانه برگزاری بیــست و ششمین این همایش در تاریخ ۱ الی ۳ آبان ماه ۱۴۰۳ تحت عنوان سمپوزیوم فولاد ۴۰۳ در مرکز همایش‌های بین‌المللی کیش هستیم. آنچه که در این زمینه باید به آن توجه شود و در این مختصر به آن پرداخته شده، نقد و تحلیل کوتاه  از برگزاری سمپوزیوم فولاد و ارائه چند راهکار می باشد!

• نقش “مادر، صنعت فولاد کشور” در شکل گیری انجمن ها، همایش‌ها و  سمپوزیوم فولاد.

ذوب آهن اصفهان به عنوان یک دانشگاه بزرگ و “مادر، صنعت فولاد ایران”علاوه بر نقش های کلیدی و مهم در رشد و توسعه صنعت فولاد کشور و تولید مقاطع فولادی در طی  بیش از نیم قرن گذشته، ارتباط و تعامل سازنده ای نیز با دانشگاه های مرتبط داشته و خود نیز به عنوان یک دانشگاه بزرگ و در واقع “ایرانی کوچک به بزرگی ایران”، نیروها و متخصصین قابل توجهی(بیش از ۱۲۰ هزار نفر) را تربیت نموده است. نقش مهم این “مادر، صنعت” در شکل گیری انجمن ها و همایش علمی و تخصصی در طی عمر با برکت خود از دیگر دستاوردهای این مجتمع بزرگ صنعتی است. همکاری در راه اندازی انجمن تولید کنندگان فولاد ایران ( شهریور ماه سال ۱۳۸۰)، همکاری با دانشگاه صنعتی اصفهان در شکل گیری و راه اندازی انجمن آهن و فولاد ایران( آذر ماه سال ۱۳۷۹) و برگزاری سمپوزیوم فولاد( مهرماه ۱۳۷۵) و تشکیل شورای عالی تحقیقات (در سال ۱۳۸۱)، از دیگر افتخارات تاریخ ساز ذوب آهن بزرگ و میراث گرانبهای صنعت فولاد کشور  است.

• سمپوزیوم فولاد و چند سوال!

انجام و برگزاری هر رویدادی اهدافی را به دنبال دارد و انتظار می رود که سمپوزیوم فولاد نیز به عنوان یک رویداد مهم در صنعت فولاد، اهدافی را دنبال نماید. این همایش و رویداد مهم که هر ساله توسط انجمن آهن و فولاد ایران و با همکاری و حمایت سایر صنایع برگزار می گردد، صرف نظر از هزینه های سنگین و جاری آن(بویژه در کیش)، در واقع یک دورهمی جمعی از صنعت فولاد است که با حضور تعدادی از کارشناسان و مدیران این صنعت  برگزار و در هر دوره آن نیز، با ارائه سخنرانی، مقالات و یا میزگردهای تخصصی… مباحث و موضوعاتی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. اما تاکنون این رویداد، مورد تحلیل و نقد قرار نگرفته است‌. در این زمینه نکات و سوال هایی قابل طرح و تامل است:

–  تا چه حد مباحث مطرح شده در طی ۲۵ سال و دوره های گذشته تا کنون ،جنبه عملیاتی و کاربردی داشته و  توانسته راهکارهای عملیاتی و تجربی را در صنعت فولاد کشور ساری و جاری سازد و یا باعث حل مشکلات صنعت فولاد شده باشد؟!

– ملاک ها و مدل های علمی و استاندارد در انتخاب مدیران و کارشناسان برتر بویژه “انتخاب مرد فولاد سال”در حوزه صنعت فولاد چیست؟ آیا ملاک انتخاب “مرد فولاد سال” فقط با نظر خواهی در بین شرکت کنندگان  همایش و یا با استعلام از سازمان مربوطه، می تواند ارزش علمی و حقیقی داشته باشد؟!

– با توجه به برگزاری این همایش در کیش(طی سال‌های اخیر) آن هم با هزینه های سنگین جانبی،آیا امکان  حضور برای فعالان و علاقه مندان و یا دانشجویان در این رویداد، میسر است؟!

–  در طی ۲۵ دوره برگزاری سمپوزیوم فولاد، جایگاه میراث گرانبهای صنعت فولاد و منابع و مفاخر ارزشمند نیروی انسانی و تکریم آنها (که بسیاری از آنان مظلومانه و در سکوت تنهایی، در دل خاک آرام گرفتند)، کجاست؟!

– آیا تا کنون خروجی این گونه همایش ها با همایش های مشابه آن در سطح دنیا و یا شرکت های فولادی مهم مورد بررسی و قضاوت قرار گرفته است؟!

–  تا کنون چه اقدامات و جلسات اثر بخش و پیگیری‌هایی با مراکز اجرایی دولتی و خصوصی و یا قانون گذاری جهت اجرای طرح های علمی و یا رفع مشکلات و تنگناهای صنعت فولاد دنبال شده است؟!

–  این همایش در طی سال‌های گذشته، تا چه حد توانسته است بستر های لازم ارتباط و تعامل بین دانشگاه و صنعت را فراهم سازد؟!

– برای توانمندسازی مدیران صنعت فولاد و دوره های تخصصی و آموزشی چه اقداماتی صورت گرفته است؟!

البته در این زمینه ها سخن بسیار است!….

•   اثر بخش بودن، بسیار مهمتر از برگزاریست!

گرچه برگزاری اینگونه همایش ها برای صنعت فولاد کشور می تواند ارزشمند باشد، اما اثر بخش بودن آن بسیار حائز اهمیت است. در این ارتباط به چند مورد اشاره می شود:

– مشاوره و کمک با ارائه برنامه و راهکارهای علمی و رفع چالشها برای دولت مردان و قانون گذاران.

– تحلیل و ارائه راهکارهای عملیاتی در خصوص تأمین زنجیره فولاد(معدن و فولاد و صنایع وابسته).- ارائه طرح و برنامه در خصوص اصلاح و هدفمند کردن تصمیمات کلان دولت در حوزه فولاد، تامین مواد اولیه مورد نیاز و تسهیل فروش محصولات.

–  کمک به بروزرسانی واحدهای فولادی و استفاده از تکنولوژی های جدید توسط دولت و بخش خصوصی‌.

– برنامه ریزی و ارائه طرح های مناسب جهت خروج از بحران منابع انسانی در شرکت های بزرگ و کوچک فولادی

– کمک برای تربیت نیروی انسانی بویژه آموزشهای مدیریت ناب و اخلاق محور در جهت شایسته سالاری و حذف مدیران ناکارآمد و غیر متخصص.

-توجه ویژه به سنجش و ارزیابی علمی و کاربردی براساس مدل  استاندار علمی.

– توجه ویژه به نقش هوش مصنوعی

 و صنایع دانش بنیان.

– بهره گیری از علم و تجربیات جهانی در حوزه صنعت فولاد و انتقال آن به دانشجویان و متخصصین.

– توجه به ارائه طرح های کاربردی جدید با توجه به بحران آب با بهره گیری از ظرفیت های دانشگاهی و صنایع دانش بنیان.

– توجه ویژه به گنجینه بزرگ میراث فرهنگی صنعت فولاد و منابع انسانی در این حوزه‌.

– توجه به حوزه برندسازی و بروز نمودن اطلاعات روز جهانی در حوزه فولاد.

– فعال نمودن کارگروه های تخصصی در طول سال.

–  نظر سنجی و ارزشیابی دقیق از برگزاری همایش ها بویژه موضوع اثربخش بودن آن در بین متخصصین و دانشجویان مرتبط .

– تا چه حد به اهداف انجمن آهن و فولاد ایران و سمپوزیوم عمل شده است!

–  تبیین عملکردی همایش بویژه شفافیت مالی  و …