به گزارش پایگاه خبری تجارت گردان به نقل از پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، کارگاه مشورتی پروژه «شهرنشینی و سازگاری با تغییر اقلیم در منطقه دریای خزر» به ریاست محمد شکرچی‌‌زاده رئیس مرکز تحقیقات راه، ‌ مسکن و شهرسازی در محل مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برگزار شد.

به دنبال ایجاد طرح فرامرزی «شهرنشینی و سازگاری با تغییر اقلیم در منطقه دریای خزر» از سوی برنامه اسکان بشر ملل متحد (UN-Habitat) و برنامه محیط‌زیست ملل متحد (UNEP) با همکاری وزارت امور خارجه، وزارت راه و شهرسازی و سازمان حفاظت محیط زیست، کارگاه مشورتی این پروژه با هدف مشخص نمودن حدود طرح، دستگاه‌های همکار و نحوه همکاری هر یک از دستگاه‌ها با حضور جمع کثیری از نمایندگان سازمان‌ها و نهادهای دست‌اندرکار برگزار شد.

غزال راهب رئیس حوزه پژوهشی معماری و شهرسازی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در ابتدا و در تشریح محورهای برگزاری این نشست گفت: اسکان بشر ملل متحد در ایران(UN-Habitat) با همکاری کشور آذربایجان پروژه‌ای را در حوزه مسائل دریای خزر در دستور کار خود قرار داده است. با توجه به همکاری مرکز تحقیقات و هبیتات، در جلسات مشترک فی‌مابین این موضوع مطرح شد که این پروژه بتواند در ایران و در هماهنگی با سازمان‌های مسئول شکل و قوام بگیرد و طرح مسئله داشته باشیم. در این جلسه این فرصت را فراهم کرده‌ایم تا در خصو این پروژه و جزئیات مربوط به آن، دیدگاه‌ها و نظرات سازمان‌ها و نهادهای مرتبط را جویا شویم و مسیر آن را به نحوی مطلوب پیش ببریم.

فرزین فردانش مدیر طرح و برنامه بازتاب و عضو هیات علمی دانشگاه نیز در بخش دیگری از کارگاه مشورتی پروژه «شهرنشینی و سازگاری با تغییر اقلیم در منطقه دریای خزر»   با اشاره به فرصت‌های بسیار ارزنده برای فعالیت در چنین پروژه‌هایی گفت: با وجود تمامی مشکلاتی که در حال حاضر در کشور وجود دارد اما همچنان علاقه و پتانسیل برای انجام همکاری‌های بین‌المللی و فرامرزی وجود دارد و می‌توان با توان کارشناسی خوب و در شرایطی مطلوب چنین پروژه‌هایی را در سطح بین‌المللی پیش برد.

وی ادامه داد: در نگاه اول به این پروژه باید به این نکته اشاره کرد که یکی از مهمترین معضلات ساکنین حاشیه دریای خزر، موضوع تغییر اقلیم است که نه تنها در این بخش بلکه در سطح کشور نیز ایجاد شده است. از جمله آن می‌توان به تغییر سطح آب دریای خزر اشاره کرد که این روند در سال‌های آتی سبب شور شدن آب این دریاچه خواهد شد. به همین ترتیب ممکن است سیل‌ها و خشکسالی‌های بیشتری را نیز داشته باشیم. در کنار اینها، افزایش شهرنشینی نیز موضوعی است که خودش منجر به مسائل عدیده‌ای می‌شود که با آنها دست به گریبان هستیم مثل هجوم گردشگران در ایام تعطیل به مناطق شمالی و ساحلی و در ادامه معضل انباشت زباله‌ها پس از پایان تعطیلات. کاهش تنوع زیستی، افزایش بیابان‌زایی، کاهش اراضی کشاورزی، بحث آب و… و. نیز همگی معضلاتی است که در مورد حاشیه دریای خزر وجود دارد.

فردانش افزود: همگی اینها موضوعاتی است که منجر به تعریف پروژه‌ای شد تا به صورت جامع و عملیاتی به این موضوع وارد شود. در این پروژه ۳ مرحله مدنظر است. اول بحث منطقه‌ای که و اینکه تمامی کشورهای منطقه درگیر این موضوع باشند و در مراحل بعدی، سطح ملی و سطح محلی را در پیش رو داریم.

این عضو هیات علمی دانشگاه ادامه داد: در این پروژه دو کشور ایران و آذربایجان حضور دارند با تاکید بر اینکه بیشترین مشکل شهرنشینی در حاشیه خلیج فارس نیز در این دو کشور دیده می‌شود. در بحث منابع مالی نیز ایران به عنوان کشور اول در نظر گرفته شده است و سپس کشور آذربایجان. همچنین در ایران دفتر هبیتات دستگاه مجری اصلی خواهد بود به این صورت که دفتر هبیتات در مرکز تحقیقات و دفتر محیط‌زیست ملل متحد با هم همکاری‌های لازم در این خصوص را خواهند داشت. قطعا حرکت در مسیر این پروژه و دستیابی به تمامی اهداف تعیین شده، همکاری و مشارکت بسیاری از سازمان‌ها را می‌طلبد و تنها حضور وزارت راه و شهرسازی و سازمان محیط‌زیست نمی‌تواند کافی باشد. قطعا جلب مشارکت نهادها و سازمان‌های مسئول در کشور یکی از مهمترین محاسن این پروژه به شمار می‌رود.

فردانش در بخش دیگری از سخنان خود با طرح سه سوال اساسی چالش‌های پیش روی این پروژه در دریای خزر چه چیزهایی خواهد بود؟، بهره‌وران و دست‌اندرکاران این طرح چه کسانی هستند و چه نقشی باید ایفا کنند؟ و دستاوردهای مورد انتظار از این پروژه چیست؟، از حاضران در جلسه خواست تا دیدگاه‌ها و پیشنهادات خود را در خصوص هر یک از موارد طرح کنند.

محمد شکرچی زاده رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز پیش از طرح دیدگاه‌های حاضران در این کارگاه در سخنانی گفت: مرکز تحقیقات علاوه بر موضوعات مرتبط با ساختمان و حمل و نقل و تدوین آیین‌نامه‌ها و ضوابط و انتشار نتایج و دستاوردها، مسائلی نظیر موضوعات توسعه‌ای در خلیج‌فارس و سواحل دیگر را هم در دستور کار خود دارد.

وی ادامه داد: دریای خزر بزرگترین دریاچه روی سطح کره زمین است و نعمتی است که استفاده مستمر از آن مستلزم مدیریت و نگاه توسعه‌ پایدار است. عارضه عدم توجه به توسعه پایدار که در بسیاری از عرصه‌های کشور خود را نشان داده در اینجا باید به صورت جدی مورد توجه باشد. خوشبختانه این پروژه فرصت مناسبی را برای تعاملات بیشتر بین‌المللی فراهم نموده است تا بتوانیم برخی از مسائل منطقه‌ای و محلی‌مان را حل کنیم. در همین رابطه قطعا مطالعات بسیاری در سطح منطقه‌ای، محلی و ملی و جهانی انجام شده است که باید از آنها به نحو مناسبی استفاده کنیم.

وی همچنین بر تدوین یک سند ملی یا راهبردی در پایان کار این پروژه تاکید کرد.

در بخش ارائه دیدگاه‌ها، حاضران در جلسه به نمایندگی از سازمان میراث فرهنگی، وزارت کشور، سازمان هواشناسی، سازمان حفاظت محیط ‌زیست، سازمان زمین‌شناسی، معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت امور خارجه، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه شهید بهشتی و سازمان مدیریت بحران کشور نظرات خود را در خصوص سئوالات طرح شده ارائه کردند.

تقابل نوع معماری و سبک زیست با معماری و سبک زندگی جدید، به وجود آمدن بحران امنیتی در خصوص تقابل جوامع محلی با گردشگران در حاشیه دریای خزر، عدم مدیریت مهاجرت‌ها به حاشیه دریای خزر به عنوان زمینه‌ساز نابودی میراث طبیعی، فشار مضاعف بر منابع طبیعی در حاشیه دریای خزر، قانونگذاری در جهت مدیریت مهاجرت‌ها، توجه به نحوه شهرسازی به گونه‌ای که با تغییر اقلیم‌ها در آینده سازگاری داشته باشد، شناسایی عوامل ایجاد تغییر اقلیم و تلاش در جهت کاهش آن و مقابله با عوامل کاهش دهنده آب دریای خزر و خشکسالی‌های پیامد آن از جمله محورها و چالش‌هایی بود که در این بخش ارائه شد.

از دیگر دیدگاه‌های مطرح شده در این کارگاه می‌توان به تعیین نحوه مشارکت ذینفعان، تولید اطلاعات، جمع‌آوری داده‌های موجود در کشور و تحلیل دقیق داده‌ها به منظور بهره‌برداری لازم، تهیه و تدوین الگوریتم‌ها و دستورالعمل‌ها، تهیه الگوی زیستی سازگار، توجه ویژه به بحث زمین‌لغزش‌ها که علل ایجاد آن، نفوذ آب شور دریا به سفره‌های آب زیرزمینی و تبعات ناشی از آن، توجه به محدودیت‌های قانونی در بحث توسعه، بنیانگذاری سیستم MRV در کشور به عنوان یکی از نتایج کسب شده از پروژه، پرداختن به موضوع تغییر کاربری اراضی جنگلداری و دخل و تصرف‌ها در آن، توجه ویژه به موضوع گستردگی بالای جمعیتی در منطقه، پراکندگی عوامل متعدد تاثیرگذار در اقلیم دریای خزر و توجه به بحث مدیریت محلی اشاره کرد.

به گزارش مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، در بخش پایانی نشست، راهب رئیس حوزه پژوهشی معماری و شهرسازی نیز در بحث چالش‌های پیش روی این پروژه خاطرنشان ساخت: در این خصوص انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران و ایجاد شهرک‌های گردشگری به منظور جلوگیری از دست‌اندازها به زمین های کشاورزی در حاشیه دریای خزر دو موضوعی است که نباید از تاثیرات آن در آینده غافل شد.

در پایان و در جمع‌بندی نهایی، شکرچی‌زاده رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و فردانش مدیر طرح و برنامه بازتاب، مقرر شد تا تمامی شرکت‌کنندگان و غایبین در جلسه با مرور دوباره دیدگاه‌های طرح شده در جلسه، نظرات تکمیلی خود را ارائه نمایند و از فرصت بسیار خوب فراهم شده بهره لازم برده شود.