دکتر مهراندخت عابدینی- کارشناس برنامه درمان ناباروری وزارت بهداشت در گفت‌وگو با ایسنا، ‌درباره خدماتی که از سوی وزارت بهداشت برای درمان ناباروری ارائه می‌شود، گفت: دولت با سه الگوی مختلف به زوج‌های نابارور کمک می‌کند؛ یکی از این الگوها بسته حمایت از زوج‌های نابارور بود که از سال ۱۳۹۴ تدوین و ارائه شد. به دانشگاه‌های علوم پزشکی گفته شد که مراکز درمان ناباروری منطقه خود را دعوت به قرارداد کنند و به عبارتی دانشگاه از مراکز خدمات درمان ناباروری خرید خدمت می‌کرد و زوج‌ها در مرکز ناباروری خدمت دریافت می‌کردند و درصدی از هزینه‌ها در قالب این بسته حمایتی به مراکز پرداخت می‌شد. همچنین اطلاعات مراجعین و نوع خدمت دریافتی در سامانه وزارت بهداشت ثبت و با تامین اعتبارات، هزینه‌کرد مراکز طرف قرارداد پرداخت می‌شد.

خدمات درمان ناباروری کدامند؟

وی ادامه داد: به طور کلی خدمات درمان ناباروری شامل ویزیت، پاراکلینیک، دارو و لوازم مصرفی و اقدامات تشخیصی و درمانی برای زوجین مبتلا به ناباروری اولیه و ثانویه که توسط بیمه های پایه در سامانه آنها نشان‌دار شده‌اند، است. در عین حال هر سال هم خدماتی را به بسته خدمتی تعریف شده، اضافه کردیم. به عنوان مثال اگر در سال اول اعلام کرده بودیم که ۸۰ درصد هزینه دو سیکل IVF را تحت پوشش قرار می‌دهیم، سال بعد این میزان را افزایش داده یا خدمات دیگری را به آن اضافه کردیم. به طوری که در حال حاضر بُعد و عمق حمایتی را در این بسته ارتقاء دادیم. در سال ۱۳۹۹ سه سیکل IVF، سه سیکل IUI، سه سیکل انتقال با جنین فریز، عمل میکروتسه و تسه برای مردان، یک آزمایش AMH، خدمات فریز و ذوب را تحت پوشش ۹۰ درصدی وزارت بهداشت قرار دادیم و سهم مردم ۱۰ درصد هزینه‌های داخل مرکز را می‌پرداختند. سقف و میزان پوشش حمایتی در کلیه مراکز خصوصی و دولتی ۹۰ درصد مبلغ خدمت در بخش دولتی بود.

وجود ۴۰ مرکز درمان ناباروری دولتی در کشور

برنامه توسعه‌ای در “درمان ناباروری” در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت

عابدینی گفت: همزمان با این اقدام مراکز درمان ناباروری دولتی در حال توسعه است تا دسترسی جغرافیایی مردم را فراهم کنیم. پیش از آغاز این طرح در سال ۹۴ تنها ۱۷ مرکز درمان ناباروری دولتی در کشور داشتیم و اکنون حدود ۴۰ مرکز درمان ناباروری دولتی داریم و برای برخورداری همه استان‌ها از خدمات دولتی، این تعداد به ۴۵ مرکز تا سال ۱۴۰۲ در حال افزایش است. بنابراین قرار است پنج مرکز دیگر به این مراکز اضافه شود.  همچنین در برنامه توسعه‌ای مصوب در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مقرر شده تا کلیه دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور که مرکز ناباروری ندارند یک مرکز درمان ناباروری هر چند با خدمات محدودتر راه‌اندازی کنند. در این مراکز حداقل ۸۵ درصد از زوج های نابارور خدمات درمانی مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند.

“پوشش بیمه‌ای” خدمات درمان ناباروری

کارشناس برنامه درمان ناباروری وزارت بهداشت در ادامه صحبت‌هایش در زمینه پوشش بیمه خدمات درمان ناباروری، گفت: طبق ماده ۴۳ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت پوشش بیمه‌ای خدمات ناباروری به عنوان یکی از مهمترین برنامه‌های وزارت بهداشت مطرح و زیر ساخت‌های ارائه خدمات و قرارداد با بیمه‌های پایه در مراکز ناباروری دولتی فراهم شد.

عابدینی با بیان اینکه پوشش بیمه‌ای خدمات درمان ناباروری از سال‌های گذشته مورد تقاضای وزارت بهداشت بود، گفت: با حمایت‌هایی که دولت در زمینه تزریق اعتبارات به بیمه سلامت انجام داد، از سوی هیات وزیران در اواخر مرداد ماه ۱۴۰۰ مصوب شد که خدمات درمان ناباروری از ابتدای سال ۱۴۰۰ پوشش بیمه‌ای داشته باشد و اگر هم مراکز هنوز آمادگی ارائه خدمت را ندارند، یا از طریق طرح حمایت مالی و یا از طریق خسارت درمان، حمایت‌های مالی برای هزینه‌کرد خود دریافت کنند.

وی گفت: بر این اساس در حال حاضر پوشش بیمه‌ای خدمات درمان ناباروری، جایگزین بسته حمایت از زوج‌های نابارور شده است؛ به‌جای اینکه وزارت بهداشت اعتبار لازم را تخصیص دهد، بیمه‌ها این اقدام را انجام می‌دهند. تعداد اقلام و میزان پوشش هم همان پوشش ۹۰ درصدی است. از مزایای پوشش بیمه‌ای نیز برقراری بیمه در مراکز عمومی غیردولتی (جهاد دانشگاهی) و خصوصی با پوشش متناسب با هزینه‌های مراکز عمومی غیر دولتی است.

کدام خدمات درمان ناباروری تحت پوشش بیمه‌اند؟

عابدینی ادامه داد: در حال حاضر خدمات مشمول برای هر زوج در سال، بسته به نیاز و نوع ناباروری آنها، شامل روش‌های کمک باروری ICSI  یا IVF، انتقال جنین،  تلقیح داخل رحمی (IUI)، سونوگرافی‌های واژینال یا ابدومینال طبق بسته خدمات که در مرکز ناباروری طرف قرارداد انجام می‌شود، داروهای درمان ناباروری با پوشش ۹۰ درصدی، جراحی‌های درمان ناباروری مردان، داروهای درمان ناباروری مردان،  آزمایش PESA,TESE، بخشی از آزمایشات ژنتیکی در افراد مبتلا به آزواسپرمی طبق استانداردهای وزارت بهداشت، تحت پوشش بیمه قرار دارند.

نکاتی درباره پذیرش زوج‌های نابارور و دریافت خدمات بیمه‌ای درمانی

کارشناس برنامه درمان ناباروری وزارت بهداشت با اشاره به چند نکته مهم در پذیرش زوج‌های نابارور برای دریافت خدمات بیمه‌ای در درمان ناباروری، گفت: همه مراکز مایل به ارائه خدمات با پوشش بیمه‌ای نیستند. بنابراین برای بهره‌مندی از این خدمات لازم است در ابتدای مراجعه مددجویان، وضعیت قرارداد مرکز با بیمه‌ها را سوال کنند. همچنین لازم است مددجو در سامانه بیمه، نشان‌دار شود. دارندگان بیمه تامین اجتماعی با معرفی‌نامه از دفاتر بیمه تامین اجتماعی و دارندگان بیمه سلامت مستقیما در مراکز طرف قرارداد توسط متخصص اورولوژی و فلوشیپ نازایی نشان‌دار می‌شوند. نشان‌دار شدن به این معنی است که بیمه ۹۰ درصد نسخ دارویی، آزمایش‌ها و اقدامات درمانی افراد نشان‌دار شده را تقبل کرده و بنابراین مددجویان این خدمات را با پوشش بیمه‌ای ۹۰ درصدی دریافت می‌کنند.

عابدینی با بیان اینکه در عین حال سقف پوشش بیمه‌ای تعرفه بخش دولتی، خیریه یا عمومی غیر دولتی است و اگر زوج‌ها به مراکز خصوصی طرف قرارداد مراجعه کنند، مابه‌التفاوت تعرفه خصوصی و غیر دولتی بر عهده بیمار است، گفت: در حال حاضر هم خدمات مربوط به اهدا و داروهای مکمل در پوشش بیمه قرار ندارند. همچنین داروهای وارداتی که مشابه داخلی دارند، معادل تولید داخل در پوشش بیمه بوده و مابه التفاوت آن بر عهده بیمار است. در حالی که داروهای وارداتی که مشابه داخلی ندارند، تحت پوشش بیمه قرار دارند.  

توصیه به فرزندآوری زیر ۳۰ سالگی و کاهش فاصله بین ازدواج و فرزندآوری

وی تاکید کرد: توصیه ما به عنوان متولی درمان ناباروری در وزارت بهداشت، این است که افراد در سن زیر ۳۰ سال برای بارداری اقدام کنند و بعد از ازدواج باروری را خیلی به تعویق نیندازند. سن یکی از مولفه‌های مهم در ابتلا به ناباروری است. افراد نباید تصور کنند که هر زمان که برای بچه‌دار شدن اقدام کنند، امکان بارداری وجود دارد. موفقیت در بارداری، در درجه اول بستگی به سلامت جسمی زوج دارد و پس از ازدواج تا زمانیکه از قدرت باروری‌شان مطمئن نشده‌اند، بارداری را به تعویق نیندازند. چه بسا بسیاری از خانم‌ها یا آقایان کم بارور هستند و اطلاعی از این موضوع  ندارند.

عابدینی ادامه داد:. همچنین زوج‌ها بین فرزندان‌شان هم خیلی فاصله نیندازند. زیرا با افزایش سن و افزایش احتمال ابتلا به عفونت‌ها، باروری با مشکل مواجه خواهد شد. در سنین زیر ۳۵ سال، مکاتب بین‌المللی هم حداکثر فاصله بین فرزند اول و دوم را از دیدگاه پرورشی و روانشناختی ۴۸ ماه توصیه کرده‌اند. حال اگر سن بالای ۳۵ سال باشد، این فاصله به یک سال کاهش می‌یابد.

جزییات وام قرض‌الحسنه ۴ درصدی برای زوج‌های نابارور

عابدینی در ادامه صحبت‌هایش به اقدام دیگری که برای حمایت از زوج‌های نابارور در نظر گرفته شده، اشاره و اظهار کرد: از شهریور سال ۱۳۹۹، بر اساس تبصره ۱۶ قانون بودجه، وزارت بهداشت و بانک مرکزی، مکلف شدند دستورالعمل تسهیلات اعطایی را تدوین کرده و از اعتبارات توزیع شده به بانک‌ها در خصوص اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه به زوج‌های نابارور اقدام کنند.

وی تاکید کرد: البته شرایط پرداخت وام در قالب ضوابط بانک‌ها است. طبق این طرح تسهیلات درمان ناباروری به سه گروه از زوج‌هایی که خواستار درمان ناباروری هستند، تعلق می‌گیرد؛ زوج‌هایی که به خدمات اهدا نیاز دارند، زوج‌هایی که لازم است از داروهای درمانی که وارداتی بوده و  تحت پوشش بیمه قرار ندارند، استفاده کنند و زوج‌هایی با حاملگی‌های پرخطر و پرهزینه که به درمان‌های IVF  و ICSI نیاز دارند.

 کارشناس برنامه درمان ناباروری وزارت بهداشت گفت: متقاضیان با دریافت معرفی‌نامه از مرکز ناباروری تحت درمان که به یکی از موارد فوق اشاره دارد، به دانشگاه علوم پزشکی محل سکونت مراجعه کرده و اقدامات اداری برایشان انجام می‌شود. واجدین شرایط وام، باید بیمه پایه داشته باشند. سایر شرایط از قبیل شرط سن کمتر از ۴۵ سال، تابعیت ایرانی و شرایط بانک را اعم از ضامن و … دارا باشند. تاکید می‌کنم که حتی اگر خدمات درمانی‌ را در شهر دیگری دریافت می‌کنند، با گرفتن معرفی‌نامه از آن مرکز درمان ناباروری، تقاضای وام به معاونت درمان دانشگاه محل سکونت باید ارائه شود.

عابدینی درباره شرایط دریافت وام از سوی زوج‌های نابارور، تاکید کرد: میزان کلی اعتبارات برای اعطای وام مشخص بوده و هر زوج فقط یکبار می‌تواند از این وام استفاده کند. وظیفه معرفی متقاضی به بانک عامل در سقف کلی سهمیه‌ استان و سقف فردی تسهیلات برای متقاضی بر عهده کارشناسان ما در معاونت درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی است. بازپرداخت اقساط تسهیلات حداکثر ۶۰ ماه (۵ سال) و با نرخ کارمزد ۴ درصد در سال است.

وی افزود: در عین حال در اعطای این تسهیلات نیازی به اخذ پیش فاکتور بیمارستان یا تجهیزات از متقاضی نیست و بانک‌های عامل مکلف به رعایت سایر قوانین و مقررات مربوطه بانکی در اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه هستند. معرفی افراد متقاضی به بانک عامل نیز بر اساس لیست انتظار بوده و انجام امور دریافت وام طبق شرایط بانک عامل است. باید توجه کرد که افراد بعد از دریافت هر خدمت در سامانه‌های مربوطه بیمه‌ها و وام وزارت بهداشت ثبت می‌شوند.