خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: دولت جدید در سال ۱۴۰۰ فعالیت‌های خود را شروع می‌کند و وزرای جدید برای انجام امور حوزه وزارتخانه خود در خانه ملت وعده‌هایی را برای کسب رأی اعتماد می‌دهند ولی پیشنهاد ما به وزیر جدید نیرو این است که قبل از آغاز فعالیت‌ها و ارائه لیست وعده‌های خود سری به خوزستان بزند و با اوضاع آب و فاضلاب در این استان آشنا شود.
خوزستان چالش‌های فراوانی دارد و دیگر نوشتن از آنها سیاه نمایی نیست چرا که در این سال‌های اخیر به مدد شبکه‌های اجتماعی، همه مردم ایران متوجه اوضاع بحرانی در این استان شده‌اند؛ استانی که ثروت‌های خدادادی بی‌شماری دارد ولی دستاورد این حجم از ثروت در این استان تاکنون برای مردم انواع چالش‌ها بوده است.
یکی از این چالش‌ها که همه با آن آشنا شده‌اند درگیری مردم با نیروی انتظامی در بخش غیزانیه اهواز در خردادماه سال ۱۳۹۹ بود. تنش آبی در بیش از ۷۰۰ روستای استان خوزستان که زندگی را به کام روستاییان این مولدان بی‌ادعای محصولات کشاورزی و دامپروری، تلخ کرده است؛ مردمی که در روستای آنها نه تنها آبی برای دام‌هایشان نیست بلکه آب آشامیدنی برای خود مردم هم وجود ندارد و آنها با سختی و مشکل آب لازم را تهیه می‌کنند.
البته دولت برای حل مشکل تأمین آب روستاهای غیزانیه اقدام‌های ضربتی انجام داد و موفق شد که مشکل تأمین آب شرب این روستاها را حل کند هر چند این وضع هنوز به شرایط ایده آل نرسیده است؛ چندی قبل نیز جشن آب‌رسانی به ۲۴ روستای خوزستان که دارای تنش آبی بودند از سوی وزارت نیرو برگزار شد.
اصولاً آب آشامیدنی در استان خوزستان همیشه مشکل‌ساز بوده است؛ چه در شهرهای استان که برای مردم آب با کیفیت و با کمیت مناسب وجود ندارد و چه در روستاها که همان آب بی‌کیفیت هم وجود ندارد و این مسئله در چندین نوبت به بروز بحران‌های اجتماعی از جمله تجمع و بستن جاده‌ها و سایر موارد منجر شده است.
خرید آب آشامیدنی
شاید تصور این مسئله سخت است که در خوزستان کسی نمی‌تواند از آب لوله‌کشی در منزلش جرعه‌ای آب بنوشد و مردم برای تهیه آب روزانه مصرفی خود متوسل به چندین روش می‌شوند که همه آنها هزینه بر هستند و هزینه‌ای بر هزینه‌های بی‌شمار زندگی در خوزستان اضافه کرده‌اند.
آنهایی که در خوزستان وضع مالی مناسب یا تقریباً مناسب دارند، مجبور هستند دستگاه‌های تصفیه آب خانگی بخرند که قیمت آنها اکنون حوالی سه میلیون تومان است و سالانه حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ تومان هم هزینه نگهداری و خرید فیلتر برای مردم به همراه دارد.
آنهایی هم که وضع مناسبی ندارند، مجبور هستند آب را به صورت بشکه‌ای از فروشندگان دوره‌گرد خریداری کنند که اغلب این دوره‌گردها از هیچ فیلتر بهداشتی عبور نمی‌کنند و هزینه خرید آب برای این مردم هم ماهی تقریباً ۱۰۰ هزار تومان است.
حالا تصویر کنید مردم روستا بخواهند آب تهیه کنند که واقعاً شرایط سخت و طاقت‌فرسا می‌شود و اغلب مجبور هستند منبع‌های آب بزرگ تهیه کنند؛ البته این مسئله مشکلات بهداشتی زیادی به همراه دارد و هزینه‌های سرسام‌آور تأمین و تهیه آب و منبع آب را هم باید در نظر گرفت.
در خوزستان کمیت آب هم مناسب نیست و همه خانه‌ها در استان مجبور هستند که از دستگاه‌های تقویت فشار آب یعنی پمپ استفاده کنند چرا که بدون این دستگاه در طول شبانه‌روز آبی وارد منزل نمی‌شود؛ این وضع در روستاها به مراتب سخت‌تر است و این در حالی است که فشار پمپ‌ها برای کشیدن آ ب باعث کشیده شدن لجن هم می‌شود؛ مثلاً در شهرستان اهواز و به گفته برخی اعضای شورای شهر پمپ آب باعث شده که لجن و فاضلاب نیز وارد شبکه آب خانگی شود.
فردی که قرار است وزیر نیروی دولت آینده شود باید بداند که مردم در استانی مثل خوزستان با این مصائب برای تأمین آب مواجه هستند و باید برای حل این مسائل راهکار و برنامه داشته باشد نه اینکه گرفتار لابی‌های قدرتمند شود و اولویت وزارت خود را به انتقال آب از سرشاخه‌های کارون به سایر استان‌ها قرار دهد و مردم خوزستان را که نیاز آنها به این آب اولی تر و سزاوارتر است، در پَسِ زد و بندها فراموش کند.
در کنار رود ولی تشنه
در خوزستان، غیزانیه‌های بی‌شماری وجود دارد؛ از روستاهای آبادان که در کنار دو رودخانه اروند و بهمن‌شیر، روزگاری شیرین‌ترین آب ممکن را مصرف می‌کردند اما اکنون آبی ندارند تا روستاهای بخش دهدز در ایذه که در کنار دو سد بسیار بزرگ، تشنه و بی‌آب رها شده‌اند و یا حتی همین اهواز به‌عنوان مرکز استان که به اعتراف مسئولان استانی، آب‌رسانی به روستاهایش مورد بی‌توجهی محض قرارگرفته‌اند؛ همه و همه زمینه‌های بروز یک غیزانیه جدید را دارند.
قطعاً نمی‌توان منکر شد که محدودیت و نبود اعتبار کافی، سد راه آب‌رسانی به روستاهای خوزستان به شمار می‌رود ولی سوءمدیریت‌ها بدون لحظه‌ای درنگ، نقش اول این حوادث، مشکلات و بی آبی‌ها را دارد؛ آری، واقعیت این است که مسئولانی در خوزستان بر مسند می‌نشینند که اغلب محصول لابی‌های پشت پرده هستند تا تخصص و دانش کافی برای حل مشکلات استان به همین دلیل است که خیلی‌ها در خوزستان عقیده دارند که حل مشکلات در استان خوزستان نه از راه تخصیص اعتبار بلکه از راه اصلاح مدیریت‌های فعلی می‌گذرد؛ مدیرانی که برای حفظ موقعیت و جایگاه خود دست به هر کاری می‌زنند، حتی به قیمت قربانی کردن آینده یک روستا.
تناقض در رفتار وزارت نیرو
هم اکنون یکی از متناقض‌ترین رفتارها در خوزستان در حوزه وزارت نیرو است؛ این وزارت برای طرح‌های انتقال آب از سرچشمه‌های رودخانه کارون که همواره اعلام شده که مخاطرات زیست محیطی بی‌شماری را برای خوزستان و استان چهار محال و بختیاری دارد، اعتبارات هنگفتی را اختصاص می‌دهد ولی آب جاری در رودخانه‌ها را به علت نبود اعتبار که هزینه آن به مراتب کمتر از طرح‌های انتقال آب است، نمی‌تواند به روستاها و شهرهای دارای تنش آبی خوزستان برساند. این مسئله برای مردم خوزستان دغدغه‌ای لاینحل شده است که چگونه این رفتارهای متناقض زندگی آنها را به بازی گرفته است.
برای پروژه چند هزار میلیارد تومانی انتقال آب پول هست ولی برای آب شرب ۷۰۲ روستا در استان خوزستان با پنج رودخانه بزرگ اعتباری نیست که این نشان می‌دهد عدالت در عمل اجرایی نشده است.
پراکندگی روستاها در خوزستان باعث شده منابع آبی، تقسیم و کار آب‌رسانی اندکی سخت و با هزینه بالاتری انجام شود و وقتی قرار باشد به روستاهای زیادی آب‌رسانی شود، نیاز به هزینه بیشتری است که ازاین‌رو سرانه آب‌رسانی به ازای هر نفر گران‌تر می‌شود.
پراکندگی روستاها
پراکندگی روستاها در خوزستان اگرچه هزینه‌های خدمات‌رسانی را بالا برده است اما به‌تبع آن شاهد تولید بیشتر و ایجاد ثروت بیشتری در خوزستان هستیم؛ برای مثال تولید کشاورزی در خوزستان با سایر استان‌های کشور قابل‌مقایسه نیست.
به گفته استاندار سابق خوزستان، مسئولان باید تلاش خود را بیشتر کنند و برای اقناع مسئولان کشوری و به‌منظور دریافت منابع مالی بیشتر اقدام کنند تا بتوانیم عقب‌ماندگی‌ها را در خوزستان جبران کنیم. اینکه ۷۰۰ روستا در خوزستان دچار تنش آبی باشد، حساس و نگران‌کننده است؛ باید برای حل مسائل این روستاها تلاش کنیم و شرایط آب‌رسانی به این مناطق را بهبود بخشیم.
برنامه آب‌رسانی
معاون بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، در خصوص شاخص‌های آب‌رسانی به روستاهای تحت پوشش شرکت آبفا، بیان می‌کند: روستاهای بالای ۲۰ خانوار و روستاهای با عدم بهره‌مندی از آب شرب و بهداشتی ازجمله شاخص‌های مذکور است.
«افشین محمدی» با اشاره به اینکه دو هزار و ۹۲۷ روستا تحت پوشش آب‌رسانی شرکت هستند، ادامه می‌دهد: ۱۹۳ روستای بالای ۲۰ خانوار تحت پوشش نیستند و با تانکر آب‌رسانی می‌شوند و یا بعضاً خودکفا هستند.
وی عنوان می‌کند: ۱۳۰ روستا در برنامه‌ریزی برای احداث شبکه آب‌رسانی هستند.
معاون بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب خوزستان می‌گوید: روستاهای فاقد شبکه آب‌رسانی بیشتر در شهرستان‌های ایذه، باغملک، مسجدسلیمان، دزفول، اندیکا و لالی هستند.
وی با بیان اینکه در بخش غیزانیه هنوز نزدیک به ۱۹ روستا تنش آبی دارند، می‌افزاید: در بخش اسماعیلیه اهواز، روستاهایی در حمیدیه، کارون و باوی هم برخی نقاط دچار تنش آبی هستند؛ همچنین گزارش‌هایی از ایذه و اندیکا وجود دارد که در این شهرستان‌ها نیز مشکل آب‌رسانی به روستاها وجود دارد و با وجود پیگیری‌های انجام شده اقدامی یا صورت نگرفته و یا اینکه ناقص انجام شده است.
معضل بهداشت آب روستایی
اما این در حالی است که این روزها در سایه بی‌توجهی‌ها، همان روستاهایی که به آنها آب‌رسانی می‌شود نیز در معرض خطر هستند و بر اساس اعلام مسئولان بهداشتی، تردیدهایی در خصوص سالم بودن آب روستاها وجود دارد.
برای نمونه دبیر شورای سلامت شهرستان اهواز با اشاره به کیفیت پایین آب شرب در اهواز و پاسخگو نبودن آبفا، ضمن ابراز گلایه شدید از عملکرد شرکت آبفا در رسیدگی به مشکلات شبکه توزیع آب روستایی، اظهار می‌کند: ادغام شرکت آبفار با آبفا، چیزی جز اسفبار شدن وضعیت آب روستایی نداشت و شبکه آب روستایی در سال‌های گذشته به‌رغم همه کاستی‌ها از وضعیت کنونی بهتر بود؛ لذا آبفا باید بپذیرد که در حال حاضر رسیدگی به شبکه توزیع روستایی نیز بر عهده این شرکت است.
مهران احمدی بلوطکی می‌افزاید: در حال حاضر تأسیسات روستایی اوضاع خوبی ندارند و خرابی دستگاه‌های کلرزنی و نبود ماده ضدعفونی‌کننده (پرکلرین) در تأسیسات بیداد می‌کند؛ همچنین مواردی همچون کلر صفر در شبکه توزیعی، کمبود پرکلرین در تأسیسات، شکستگی‌های لوله آب‌رسانی در شبکه توزیع، افت فشار و قطعی مکرر، کدورت بالاتر از حد استاندارد، فرسودگی و قدیمی بودن تأسیسات و خطوط آب‌رسانی از مشکلات موجود است.
دبیر شورای سلامت شهرستان اهواز ضمن بیان این موضوع که حفظ کلر باقیمانده در میانگین مناسب در شبکه آب توزیعی از ضروریات است و نبود کلر در تأسیسات و عدم کلرزنی آب و عدم پایدار بودن کلر باقیمانده در آب امری پذیرفتنی نیست، خطاب به مسئولان و متولیان امر می‌گوید: حتماً باید بحران و طغیان بیماری‌ها رخ دهد تا چاره‌اندیشی صورت پذیرد؟!
وی اظهار می‌کند: از راه‌های پیشگیری و مقابله با بیماری کرونا، شست‌وشوی مرتب دست‌هاست و یقیناً در دسترس بودن آب سالم برای مردم امری ضروری و انکارناپذیر است که در این راستا بهداشت نمی‌تواند به سادگی از کنار آبی گذر کند که هنوز فاقد کلر و پرکلرین است.
به گزارش خبرنگار مهر، بر این اساس از وزیر نیروی دولت آینده دعوت می‌شود که قبل از برنامه ریزی، سفری به استان خوزستان داشته باشد و از نزدیک با چالش‌های آبی استان خوزستان آشنا شود، ظرفیت‌ها را ببیند و کاستی‌ها را از نزدیک مشاهده کند تا در برنامه ریزی ها نگاه کاربردی‌تری اعمال شود.