تجارت‌گردان – یحیی آل اسحاق؛ رئیس اتاق مشترک بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و عراق در گفتگو با ایبِنا، اظهار کرد: دیپلماسی اقتصادی امروزه یکی از راهبردها، سیاست‌ها و بخش‌های مهم تاثیرگذار در مهندسی حکمرانی در دنیاست. حکمرانی و مهندسی دنیا به معنی اداره امور در جهان است که نقشی کلیدی در سرنوشت بشریت دارد و حوزه اقتصادی آن یکی از مهم‌ترین حوزه‌های حکمرانی است.

وی با اشاره به اینکه در برخی مواقع مسائل سیاسی و نظامی اولویت اول حکمرانی را دارد، اما در اکثر شرایط که وضعیت حال حاضر کشور ما نیز شامل آن می‌شود، مسائل اقتصادی محوریت اصلی حکمرانی را درکشور دارد، افزود: اولویت به این معنی که در جنگ اقتصادی که از اصلی‌ترین نوع جنگ‌هاست، باید سیاست‌ها و راهبرد‌های اقتصادی چه در حوزه تهدید‌ها و چه در رابطه با فرصت‌ها و تاثیرگذاری‌ها در نظر گرفته شود؛ بنابراین موضوعی که در رابطه با آن بحث می‌کنیم یک موضوع مهم جهانی است که در رابطه با مهندسی و حکمرانی جهانی تحت عنوان دیپلماسی اقتصادی بیان می‌شود.

آل اسحاق با تاکید بر اینکه دیپلماسی اقتصادی یعنی هنر استفاده کردن از ابزار‌های اقتصادی در جهت اهداف سیاسی و بالعکس، چگونگی استفاده از ابزار‌های سیاسی در جهت اهداف اقتصادی، گفت: همانطور که در تعریف بیان شد دیپلماسی اقتصادی مفهومی دو طرفه است و کشور‌هایی در جهان موفق هستند که در دیپلماسی اقتصادی صاحب نام و عمل برای مدیریت هستند.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق با بیان اینکه کشور ایران نیز یکی از کشور‌هایی است که ظرفیت، جایگاه و توان دیپلماسی اقتصادی را داراست، افزود:، اما متاسفانه در طول ادوار گذشته موضوع دیپلماسی اقتصادی خیلی در اولویت‌های نظام تصمیم‌گیری کشورمان نبوده است. البته مدتی است که خوشبختانه در وزارت امورخارجه موضوع دیپلماسی اقتصادی جایگاه مهمی پیدا کرده است، ولی هنوز جایگاه اساسی مدنظر را در نظام تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی پیدا نکرده است.

وی اظهار کرد: این موضوع بقدری مهم است که امروزه در برخی کشور‌های دنیا وزارت امورخارجه ترکیبی از وزارت بازرگانی و وزارت امور خارجه با عنوان وزارت امور خارجه و بازرگانی خارج است. در این دوره مجلس، یکی از پیشنهاداتی که در رابطه با تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح شد که آقای قالیباف نیز آن را مطرح کرد، تفکیک بازرگانی خارجی و متصل شدن آن به وزارت امور خارجه بود که بنظر بنده پیشنهاد بسیار خوبی است.

آل اسحاق با اشاره به اینکه وضعیت ایران در حال حاضر و جایگاه ما در راهبرد‌های جهانی دیپلماسی اقتصادی به دو وجه تقسیم می‌شود، تصریح کرد: یک وجه آن شرایط کشور در منطقه است و وجه دیگر آن نیز ارتباط‌های دوجانبه و چندجانبه با کشور‌های دیگر است. خوشبختانه در حال حاضر چیزی که در بیان و تا حدودی در تصمیم‌های دولت سیزدهم دیده می‌شود، اهمیت دادن به دیپلماسی اقتصادی است.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه تلاش دولت سیزدهم بر اهمیت دادن به دیپلماسی اقتصادی است، افزود: البته که هنوز دیپلماسی اقتصادی با جایگاه اصلی که باید در آن باشد فاصله دارد و دلیل آن نیز این است که روابط بین‌الملل و بازرگانی بین‌الملل هنوز جزو اولویت‌های نظام تصمیم‌گیری کشور نیست و وقتی در نظام تصمیم‌گیری بخواهیم بخشی را فدای بخشی دیگر کنیم، اولین بخشی که برای فدا کردن آن با بخش دیگر انتخاب می‌شود، بخش‌های اقتصادی است. این مسئله آفتی است که هزینه‌های زیادی ایجاد کرده است چرا که ایجاد روابط اقتصادی با کشور‌های دیگر زمان‌بر است و باید در آن هماهنگی بین قواعد، قوانین، روابط و مسائل دیگر فراهم باشد.

رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق با تاکید بر اینکه رابطه مستقیمی بین سیاست‌های تجاری، راهبرد‌های تجاری، امنیت و توسعه کشور‌ها وجود دارد، گفت: این مسئله در محدوده منطقه به صورت شدیدتر و در حوزه جهان به صورت خفیف‌تری مشاهده می‌شود. یعنی اگر بخواهیم به امنیت کشور هم فکر کنیم و تهدید‌ها و فرصت‌ها را درنظر بگیریم، بخش عمده‌ای از آن به راهبرد‌های تجاری کشور بازمی‌گردد. برای مثال در رابطه با ارتباط کشورمان با کشور همسایه عراق، اگر رابطه اقتصادی مناسب و همراه با رشدی با کشور عراق داشته باشیم، این مسئله در امنیت و توسعه کشور ما نیز موثر خواهد بود چرا که امنیت عراق در امنیت ما نیز موثر است.

وی افزود: در رابطه با مثال عراق با توجه به موقعیت عراق و ایران در منطقه و هاب منطقه بودن ایران در موقعیت ژئوپولیتیک آن، شرایط ایران به گونه‌ای است که در حال حاضر با ۱۵ کشور به طور مستقیم و با ۳ کشور نیز به طور غیرمستقیم در ارتباط هستیم و این در حالی است که بیش از ۴۰۰ میلیون نفر بازار کشور ما را تشکیل می‌دهند و سابقه طولانی و تاریخی در حوزه روابط تجاری داریم. حجم مبادلات این ۱۵ کشور به گونه‌ای است که سالانه ۱۲۰۰ میلیارد دلار با یکدیگر و با دیگر کشور‌های دنیا مبادلات دارند.

آل اسحاق در پایان اظهار کرد: بر اساس همین سطح از تکنولوژی و تولیداتی که در حال حاضر وجود دارد، کشور ایران می‌تواند در قالب واردات و صادرات، بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلار از این مبادلات را تشکیل بدهد در حالی که در حال حاضر این رقم ۳۰ میلیارد دلار، یعنی یک دهم است. به دلیل استراتژی و راهبرد ناقصی که در دیپلماسی اقتصادی کشور وجود دارد نمی‌توانیم از این فرصت استفاده کنیم. تمام نیاز ارزی کشور ما در سال برای تجارت بین ۵۰ تا ۶۰ میلیارد دلار است در حالی در این حوزه مشکل داریم که می‌توانیم از فرصت ۳۰۰ میلیارد دلاری هدر رفته خود استفاده کنیم و تمام این‌ها در نتیجه مناسب نبودن دیپلماسی تجاری و اقتصادی است.