با وجود اهمیت طلای سفید در توسعه صنعت نساجی، تولید و کشت این محصول از فعالیت های بسیار مهم در جهان به شمار می‌رود که طی سال های اخیر عوامل متعددی سد راه توسعه پنبه بوده است.

علی رغم اهمیت تولید پنبه به عنوان یکی از سیاست های اقتصاد مقاومتی در حوزه محصولات کشاورزی، اما طی سال های اخیر موضوعات مختلفی همچون قاچاق پوشاک، واردات بی رویه نخ، سنتی بودن کشت، پایین بودن قیمت خرید تضمینی و بسیاری دیگر از عوامل مانع ناکامی طرح خوداتکایی تولید این محصول استراتژیک شد.

بسیاری از مسئولان بر این باورند که در سالیان نه چندان دور ایران نه تنها قادر به تامین‌ پنبه مورد نیاز صنعت نساجی داخلی بود، بلکه مازاد تولید خود را به بازارهای هدف صادر می کرد که متاسفانه واردات بی رویه پنبه در دهه ۸۰ دستاورد خودکفایی پنبه را بر باد داد و کار را به جایی رساند که سالیانه ۶۰ تا ۷۰ هزارتن پنبه مورد نیاز صنعت نساجی از طریق واردات تامین‌می شود.

حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم‌ تا از آخرین علل شکست دستاورد خودکفایی پنبه و راهکارهای مناسب برای دستیابی مجدد به این سیاست مهم با خبر شویم:

نیاز سالیانه ۱۴۰ هزارتنی پنبه مورد نیاز صنعت نساجی/ خودکفایی مجدد تولید پنبه با واردات بذور جدید شدنی است

محمد حسین کاویانی مدیر عامل صندوق پنبه  با اشاره به اینکه سالیانه ۱۴۰ هزار تن پنبه مورد نیاز صنایع نساجی است، اظهار کرد: امسال پیش بینی می شود که ۶۰ تا ۶۵ هزار تن پنبه مورد نیاز صنایع نساجی در داخل تولید و مابقی از طریق واردات تامین شود.

وی افزود: بنابر آمار ۱۰ ماهه گمرک حدود ۷۰ هزار تن پنبه وارد کشور شده است که با احتساب ۲۰ هزار تن پنبه در کارخانه های پنبه پاک کنی، صنعت نساجی کمبودی نخواهند داشت.

کاویانی ادامه داد: با توجه به بذور مناسب وارداتی، اگر کشاورزان در هر هکتار بتوانند حداقل ۴ تن محصول برداشت کنند، زراعت پنبه مقرون به صرفه و رقابت پذید با سایر زراعت هاست.

این مقام مسئول ادامه داد: سال آینده پیش بینی می شود که سطح زیر کشت پنبه نسبت به امسال حداقل ۱۰ درصد رشد یابد.

وی با اشاره به اینکه خوداتکایی تولید پنبه دست یافتنی است، بیان کرد: با وجود سابقه تولید ۳۵۰ هزار تن پنبه تصفیه شده و واردات بذور جدید این امکان وجود دارد که در صورت تولید ۳ تا ۴ تن در هکتار به خودکفایی مجدد در تولید طلای سفید دست یافت.

مدیر عامل صندوق پنبه دست یابی به خودکفایی مجدد در تولید طلای سفید را تنها در گروی حمایت همه جانبه مسئولان دولت دانست و گفت: با وجود ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار هکتار سطح زیر کشت و تولید ۴ تن در هکتار رقمی حدود ۴۰۰ تن پنبه از مزارع برداشت می شود که از این میزان ۱۵۰ هزار تن پنبه تصفیه شده تولید می شود که این‌ میزان جوابگوی نیاز داخل است.

به گفته وی، اگر دولت همانند سایر دانه های روغنی اقدام به خرید تضمینی تخم پنبه از کشاورزان کند، این حمایت در ارتقای درآمد کشاورزان، افزایش عملکرد در واحد سطح و کاهش قیمت پنبه تصفیه شده تاثیر بسزایی دارد.

این‌ مقام‌ مسئول درباره تاثیر قاچاق پوشاک و واردات بی رویه پنبه بر از بین رفتن خوداتکایی تولید طلای سفید اظهار کرد: در جلسه ای که با مدیر کل صنایع نساجی داشتیم، نگرانی های خود پیرامون واردات بی رویه نخ را مطرح کردیم که ایشان مدعی بودند مجوز واردات بی حد و حصر را ندادند که با این وجود جای این سوال مطرح است آیا امکان واردات ۲۰۰ کانتینر نخ از طریق قاچاق وجود دارد؟

مدیر عامل صندوق پنبه افزود: با وجود بهره بالای تسهیلات بانکی، قاچاق، واردات بی رویه نخ و پنبه قیمت تمام شده تولید داخل بالا می رود که با این وجود امکان دستیابی مجدد به خودکفایی در داخل وجود ندارد، از این رو مسئولان امر همانند سایر کشورها باید امتیازات حمایتی برای تولیدکنندگان در نظر بگیرند تا با وجود حجم بالای قاچاق‌ پوشاک و نخ، آسیبی به تولید داخل وارد نشود.

اعلام قیمت تضمینی مناسب راه حلی برای دستیابی به خودکفایی پنبه/واردات پنبه مقرون به صرفه نیست

محمد شفیع ملک زاده رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به عوامل موثر در نابودی خودکفایی تولید پنبه در داخل اظهار کرد: سیاست نادرست دولت در تعیین قیمت تضمینی پنبه، قاچاق پوشاک و واردات بی رویه منجر به نابودی تولید طلای سفید شد، این در حالی است که تا چند سال گذشته به ۱۰۰ کشور دنیا پنبه صادر می کردیم.

وی افزود: در حال حاضر بیش از ۶۰ درصد پنبه مورد نیاز از طریق واردات تامین می شود که بدین ترتیب اکثر صنایع نساجی در تعطیلی و نیمه تعطیلی به سر می برند.

ملک زاده با بیان اینکه در گذشته مقدار زیادی‌ پنبه در استان های مازندران، تهران و فارس کشت می شد، گفت: این در حالی است که هم اکنون کشت پنبه به شهرستان داراب استان فارس محدود شده که این امر بیانگر کاهش سطح زیر کشت و تولید پنبه نسبت به سال های گذشته است.

رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی سنتی بودن کشت و کار پنبه را عامل اصلی از دست دادن‌ خودکفایی تولید طلای سفید برشمرد و گفت: در گذشته که ۱۰ هزار هکتار پنبه تنها در استان مازندران کشت می شد، اما هم اکنون به سبب نامناسب بودن قیمت خرید تضمینی و کاهش استفاده از ماشین آلات کشاورزی و تولید توسط نیروی انسانی به کشت دیگر محصولات اختصاص دادند چرا که دیگر قادر به متحمل شدن زیان نبودند.

این مقام مسئول افزود: اگر مسئولان امر به دنبال دست یابی مجدد به خودکفایی و افزایش سطح زیر کشت پنبه هستند، بدون تردید باید قیمت گذاری مناسبی در خصوص نرخ خرید تضمینی پنبه انجام دهند تا دیگر نیازی به واردات نداشته باشیم.

کاویانی با اشاره به اینکه واردات پنبه مقرون به صرفه نیست، بیان کرد: با وجود بالا بودن قیمت پنبه، تولیدکنندگان پارچه و لباس، پنبه را خالص در تهیه لباس استفاده نمی کنند که این موضوع در کاهش کیفیت تولید تاثیر بسزایی دارد.

رئیس نظام صنفی کشاورزی و ‌منابع طبیعی گفت: اگر صد درصد پنبه مورد نیاز کشور در داخل تولید و در اختیار صنعت نساجی قرار گیرد، دیگر شاهد کاهش کیفیت تولید البسه به سبب استفاده از مواد پلاستیکی نیستیم.

اجرای الگوی کشت راه حلی مناسب برای دستیابی به خودکفایی مجدد پنبه/پایین بودن قیمت تضمینی پنبه جانی دوباره به قاچاق پوشاک داد

علی خان محمدی مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی ، با اشاره به علل ناکامی در تولید طلای سفید اظهار کرد: تا زمانی که در یک کشور الگوی کشت و کشت قراردادی اجرا نشود، مشکلات متعدد همچون قاچاق را خواهیم داشت چرا که به سبب ریسک سرمایه گذاری، فعالان اقتصادی حاضر به سرمایه گذاری در بخش تولید نیستند.

وی افزود: بی توجهی مسئولان به اجرای الگوی کشت و عدم صرفه اقتصادی تولید موجب شده تا کشاورزان به سمت و سوی کشت دیگر محصولات روند.

خان محمدی نهادینه شدن الگوی کشت را عامل مهم برای دستیابی مجدد به خودکفایی پنبه برشمرد و گفت: با اجرای الگوی کشت و تولید مناسب پنبه در داخل دیگر مصرف کنندگان و تولیدکنندگان دغدغه خاطری ندارند، اما تا زمانی که این امنیت خاطر ایجاد نشود، قاچاق ادامه خواهد یافت.

مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی درباره تاثیر قاچاق پوشاک در کاهش تولید پنبه بیان کرد: نرخ پایین خرید تضمینی زمینه را برای قاچاق پوشاک ایجاد می کند که عدم رقابت پذیری و به صرفه نبودن کشت شاهد قاچاق پوشاک و تامین نیاز کشور از طرق دیگر هستیم.

خان محمدی در پایان تصریح کرد: در حال حاضر برخی کارخانه های نساجی به دلیل عدم رقابت پذیری ناشی از نبود زنجیره تولید پایدار در تعطیلی و نیمه تعطیلی به سر می برند.

دولت در سال پایانی خدمتش، فکری به حال ارزش طلای سفید کند

لازم به ذکر است که سال های گذشته ایران صادرکننده پنبه بود و حال با برگشتن روی حمایت دولتی، وارد کننده این کالای ارزشمند که طلای سفید نام گرفته شده است، این ضعف عمیق تنها ریشه کشاورزی را زخمی نکرده است و بلکه به صنایع نساجی و افزایش نرخ پوشاک و تولید نهایی نیز آسیب جدی وارد کرده است. چه بسا انتظار می رود دولت دوازدهم در سال پایانی خدمت، فکری به حال سطح زیر کشت و میزان تولید این محصول با ارزش کند.