محمد صادق جوکار، مدیر مؤسسه مطالعات انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در رابطه با ابعاد مختلف انعقاد قرارداد سوآپ سه‌جانبه گازی گفت: مهمترین مزیت تبدیل شدن کشور به هاب انرژی منطقه را می‌توان ابعاد فرااقتصادی آن دانست. در واقع وقتی کشور در وضعیت تأمین و عبور انرژی منطقه دیگری قرار می‌گیرد، تأمین امنیت شما تبدیل می‌شود به دغدغه بقیه کشورها.
وی افزود: به طور مثال این آثار در مرابطات انرژی اوکراین و روسیه دیده شد. وقتی روسیه به اوکراین و سایر کشورهای اروپایی گاز صادر می‌کند، سایر کشورها نسبت به امنیت این کشور دغدغه‌مند می‌شوند. در کنار این بحث، منافع مالی و حق انتقالی است که از این طریق نصیب کشور می‌شود نیز حائز اهمیت است.
جوکار با اشاره به قرارداد اخیر سوآپ گازی میان سه کشور ترکمنستان، ایران و اذربایجان گفت: یک ویژگی مثبت این قرارداد این است که سوآپ هست و ترانزیت نیست. در سوآپ شما نیازی به زیرساخت جدیدی ندارید و با همین شبکه سراسری گازرسانی کشور می‌شود سوآپ را انجام داد. اما ترانزیت نیاز به خط انتقال گاز دارد و زمان‌بر و هزینه‌بر است.
مدیر مؤسسه مطالعات انرژی ادامه داد: همین ویژگی باعث می‌شود توانایی ایران برای سوآپ به کشورهای مختلف نیز اثبات شود و متناسب با وضعیت عرضه و تقاضای منطقه، شکل‌های مختلفی از سوآپ را بتوانیم در دستور کار داشته باشیم.
وی با تأکید کرد: اولویت ما به طور قطع حفظ سهم گاز کشور از بازارهای منطقه است، اما اگر در شرایطی این امر امکان‌پذیر نبود یا بیش از ظرفیت صادراتی خودمان تقاضا وجود داشت، می‌شود از مزیت شبکه گازی خودمان بهره ببریم و سوآپ کنیم. به طور مثال سوآپ گاز از ترکمنستان به پاکستان و یا از سوآپ نفت از نکا به جاسک از جمله فرصت‌های پیش‌روی کشور برای گسترش ژئوپلتیک انتقال منطقه است.
جوکار در پاسخ به تأثیر این قرارداد بر صادرات گاز کشور به منطقه نخجوان گفت: با اطمینان عرض می‌کنم که قرارداد اخیر هیچ تأثیری بر صادرات گاز کشور به نخجوان ندارد زیرا آن تحت یک قرارداد و ضوابط دیگری است. البته لازم به ذکر است که رئیس جمهور ترکیه نقشه‌ای هم برای ربودن دست ایران از نخجوان با خط انتقالی که در حال تکمیل شدن است دارد و باید برای آن هم تدبیری شود ولی این موضوع ربطی به قرارداد اخیر ندارد.
جوکار در پایان تأکید کرد: قرارداد سوآپ اخیر مقدمه‌ای برای احیای رابطه استراتژیک ایران و ترکمنستان است و به این منظور ۷-۸ گام دیگر باقی مانده است. در حال حاضر نمی‌توان گفت با ابعاد فعلی قرارداد سوآپ امنیت انرژی مناطق شمالی و شمال شرقی تأمین می‌شود ولی در آینده و با افزایش واردات گاز از این کشور می‌توان این چشم‌انداز را مدنظر قرار داد.
