یکی از ملزومات تحقق توسعه صنعتی تامین پایدار، باکیفیت و به صرفه ملزومات و نهاده‌های تولید است و در این بین، کاتالیست‌ها یکی از نهاده‌های استراتژیک تولید بخش صنعت در جهان تلقی می‌شوند. به جرات می‌توان گفت صنایع مختلف، توسعه و امکان تولید محصولات جدید و متنوع خود را مرهون کاتالیست‌ها هستند؛ موادی که به عنوان واسطه‌های صنعتی و کنترل‌کننده‌های سطح انرژی مورد نیاز فرایندها در صنایع تبدیلی اهمیت بسیاری دارند.

در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد فرایندهای تولید محصولات صنعتی در صنایع مختلف نظیر فولاد، نفت، پتروشیمی، شیمیایی و … بر پایه واکنش‌های کاتالیستی انجام می‌شود که این مسئله وابستگی فعالیت‌های صنعتی را به وجود کاتالیست‌ها نشان می‌دهد. در واقع نقش تعیین‌کننده کاتالیزورها در رشد کمی و کیفی تولید و جایگاه آن‌ها در صنعت، آن‌ را به سنگ‌‎بنای جامعه مدرن تبدیل کرده است. شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان یکی از برجسته‌ترین شرکت‌های دانش‌بنیان کشور محسوب می‌شود که با توجه به توسعه صنایع تبدیلی و دشواری‌های تامین کاتالیست به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی پا به عرصه تولید نهاد.

این شرکت که از زیرمجموعه‌های هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات «ومعادن» به شمار می‌آید،  طی ۱۳ سال فعالیت خود در صنعت کاتالیست کشور، علاوه بر تامین نیاز داخلی، موفق به صادرات محصولات تولیدی نیز شده است که این امر از توان و تخصص بالای آن در تولید محصولات باکیفیت حکایت دارد. در واقع شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان با توجه به عملکرد بی‌نظیر خود در تولید کاتالیست و انجام تحقیقات پژوهشی و توسعه‌ای مستمر و ارائه سبد محصول متنوع‌تر، علاوه بر تامین بازار داخلی، توانسته است نقشی پررنگ و موثر در توسعه صادرات کشور ایفا کند. در همین راستا، گفت‌وگویی را با محمدحسین مولوی‌ زاده، مدیرعامل شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان صورت گرفته که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:

روند تولید کاتالیست‌های جدید در شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان به چه صورت است و طرح‌های توسعه‌ای این شرکت در چه وضعیتی قرار دارند؟

روند تولید کاتالیست‌های جدید در شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان با سرمایه‌گذاری و حمایت‌های فنی و مالی گسترده‌ای انجام می‌شود. مجموعه ما با افتتاح خطوط تولید نسل جدید کاتالیست‌های صنایع فولاد و پتروشیمی و نیترات نیکل با ظرفیت سالانه دو هزار تن که حدود ۳۰ درصد نیاز بازار در صنایع فولاد و ۱۰ درصد نیاز صنایع پتروشیمی را تامین می‌کند، توانسته است گام مهمی در تامین نیازهای داخلی و کاهش وابستگی به واردات بردارد. در همین راستا، احداث بزرگ‌ترین و مجهزترین آزمایشگاه کاتالیست و عناصر نادر خاکی در کشور و تولید ۱۳ نوع کاتالیست مورد نیاز صنایع فولاد، نفت، گاز و پتروشیمی و… در برنامه‌های توسعه‌ای شرکت قرار دارد که با سرمایه‌گذاری بیش از ۱۰ هزار میلیارد ریالی هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات با نماد بورسی «ومعادن» در حال اجرا است.

میزان سرمایه‌گذاری انجام‌ شده جهت احداث کارخانه‌های تولید انواع کاتالیست در ایران با سایر کشورهای جهان را چگونه ارزیابی می‌کنید و آیا امکان صادرات کاتالیست‌های تولیدی به بازارهای بین‌المللی وجود دارد؟

با توجه به سهم تولید کاتالیست مورد نیاز کشور و نسبت نیازهای جهانی، می‌توان چنین برآورد کرد که کشور ما در این مسیر قرار گرفته است. در حال حاضر ارزش بازار کاتالیست در جهان ۴۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود که از این میزان، ۷۰۰ میلیون دلار مربوط به ایران است. با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری در زمینه تولید کاتالیست در کشور با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و تحریم‌ها چالشی مهم بوده است، شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان با حمایت‌های مالی و تکنولوژیک هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات توانسته است به سطح قابل‌توجهی از تولید برسد. در چنین شرایطی، بی‌شک امکان صادرات کاتالیست‌های تولیدی به بازارهای بین‌المللی نیز وجود دارد؛ به شرطی که هماهنگی‌های لازم با نهادهای نظارتی و تجاری صورت پذیرد. لازم به ذکر است که تولیدات ما از کیفیت و استانداردهای بین‌المللی برخوردارند و این امر می‌تواند بازارهای خارجی را به خود جذب کند.

در حال حاضر تولید کنندگان کاتالیست کشور با چه چالش‌های عمده‌ای روبه‌رو هستند و راهکارهای پیشنهادی شما جهت رفع موانع موجود چیست؟

تولیدکنندگان داخلی کاتالیست اکنون با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستند که شامل دسترسی به مواد اولیه باکیفیت، مشکلات مالی و سرمایه‌گذاری، تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی و نبود تکنولوژی‌های پیشرفته است. در همین راستا، تقویت همکاری‌های بین‌المللی، افزایش سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، بهبود زیرساخت‌های تولید و تسهیل روند دریافت مواد اولیه می‌توانند در رفع مشکلات مذکور موثر واقع شوند. همچنین ایجاد تمهیدات قانونی و حمایتی از سوی دولت و حمایت واحدهای مختلف پالایشی و پتروشیمی در خصوص مصرف کاتالیست‌های داخلی نیز می‌تواند نقش مهمی در رفع این موانع ایفا کند.

ارزیابی جنابعالی از نقش شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان در توسعه و پیشرفت صنایع مختلف کشور به ویژه فولاد چیست؟

شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان به واسطه سرمایه‌گذاری‌های بزرگ، برخورداری از تخصص و دانش بومی در تولید کاتالیست و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته، از مزایای بسیاری نسبت به سایر تولیدکنندگان کاتالیست برخوردار است. افزایش کیفیت محصولات مطابق با استانداردهای جهانی، برطرف کردن الزامات و ارتقای رضایتمندی مشتریان، تنوع‌بخشی به سبد محصول به منظور ارتقای سطح رقابت‌پذیری و توسعه بازار داخلی و بین‌المللی، از مهم‌ترین سرفصل‌ها و استراتژی‌های مجموعه به شمار می‌آیند. به علاوه، با توجه به جایگاه منابع انسانی، ما همواره آموزش کاربردی این سرمایه‌های ارزشمند را در دستور کار قرار داده‌ایم زیرا معتقدیم توجه به آموزش فنی و علمی منابع انسانی می‌تواند با تقویت خلاقیت، زمینه نوآوری و گسترش دامنه تحقیق و توسعه را فراهم کند. در یک نگاه کلی می‌توان گفت نقش شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان در توسعه و پیشرفت صنایع مختلف به ویژه فولاد، نفت، گاز و پتروشیمی بسیار برجسته است؛ چراکه با تولید بومی و باکیفیت، نیازهای این صنایع را تامین کرده‌ایم و وابستگی به واردات را کاهش داده‌ایم.

حمایت‌های هلدینگ «ومعادن» به عنوان سهام‌دار عمده، چه تاثیری بر عملکرد و میزان تولید و سودآوری شرکت گسترش کاتالیست ایرانیان داشته است؟

حمایت‌های هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات «ومعادن» تاثیر قابل‌توجهی بر عملکرد مجموعه ما داشته است. این حمایت‌ها از طریق سرمایه‌گذاری‌های مالی و ارائه زیرساخت‌های علمی و فنی، شرکت را در رسیدن به اهداف توسعه‌ای یاری داده‌اند؛ همچنین با توجه به اینکه بیش از ۵۰ درصد طرح‌های توسعه‌ای شرکت طی دو سال گذشته به ثمر نشسته است، افزایش میزان تولید و به تبع آن سودآوری بیشتر نیز حاصل شده که این امر نشان‌دهنده تاثیر مثبت و ملموس حمایت‌های این هلدینگ است.

منبع: فلزات آنلاین