ثلاث؛ منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس (عسلویه) با ۳۰ هزار هکتار اراضی قابل ساخت، در شرق استان بوشهر و در حاشیه خلیج فارس قرار گرفته است. این منطقه با حوزه گازی پارس جنوبی حدود ۱۰۵کیلومتر فاصله دارد. در پالایشگاه های احداث شده منطقه پارس جنوبی نیز تولید مقادیر قابل توجهی اتان، گاز مایع ،میعانات گازی و …می تواند به عنوان یکی از عوامل رشد و توسعه صنایع پتروشیمی در کشورعمل کند. احداث صنایع پتروشیمی در این منطقه به وسعت ۱۴۰۰هکتار زمین در نظر گرفته شده تا با فرآوری خوراک گاز و یا خوراک های بین مجتمعی، محصولات جدید با ارزش افزوده بالایی تولید شود. به همین منظور ساخت ۲۵ مجتمع عظیم پتروشیمی به همراه تاسیسات جانبی مورد نیاز آن در دستور کار توسعه این منطقه قرار گرفته است.

اما با توسعه منطقه ویژه اقتصادی پارس بویژه در بخش مجتمع های پتروشیمی به دلیل فراوری و تولید محصولات اولیه برای پایین دست پتروشیمی، میزان آلایندگی قابل توجهی در این منطقه به چشم می خورد. آلودگی محیط زیست صنعتی ناشی از سوختن گاز فلرینگ ها، آلودگی خاک و یا عدم استفاده واحدهای پتروشیمی از تکنولوژی های روز دنیا در حوزه حفظ محیط زیست و غیره از جمله مواردی است که به آلودگی منطقه دامن زده است. اما در این بین برخی از واحدهای پتروشیمی در دستیابی به حفظ زیست بوم منطقه تلاش هایی را در دست بررسی قراردادند و امروز این موضوع در بین این گونه مجتمع ها به صورت مزیت رقابتی هم درآمده است که ادامه این روند رقابتی، نتایج مثبتی در جهت حفظ محیط زیست و راهکارهای رعایت استانداردهای آن خواهد بود. دست یابی به دریافت تندیس صنعت سبز و پاک از سوی سازمان حفاظت محیط زیست و انجام یک سری از پارامترهای زیست محیطی در حین تولید محصول، چند سالی است که مورد توجه مجتمع های پتروشیمی قرار گرفته است.

در بین این مجتمع های پتروشیمی، شرکت پتروشیمی پارس با سابقه ای ۱۰ ساله توانسته است علاوه بر افزایش تولید و رشد قابل توجهی در بین رقبای تولیدی خود، با رعایت پارامترهای زیست محیطی، چند تندیس صنعت سبز را از سوی سازمان حفاظت محیط زیست دریافت کند.

از جمله قابلیت های شرکت پتروشیمی پارس در حفظ محیط زیست منطقه و دریافت نشان سبز را می توان به نصب سیستم های پایش آنلاین روی منابع نشر آلاینده محیط زیست، رفع آلودگی خاک با به روزترین روش های روز دنیا از انبار بارگیری واحد LD آریاساسول، کشیدن لاین بخار جهت بهسوزی فلر ۹۹۱ دانست. همچنین دریافت تندیس جایزه ویژه Special Prize بنیاد جهانی ۲۰۱۷ انرژی در حوزه Earth به پروژه “ایجاد و توسعه جنگل در منطقه بستانو عسلویه و شهرک تفریحی و رفاهی آن”، دریافت جایِزه EAST از بنیاد جهانی انرژی به پاس انجام پروژه های محیط زیستی، انجام پروژه LCA ، اخذ گواهینامه محاسبه ردپای کربن و آب در خصوص پروژه سبز، چاپ کتاب با استفاده از پودر سنگ و قرار گرفتن در لیست عدم آلایندگی صنایع از سال ۱۳۹۴ تاکنون است.

شرکت پتروشیمی پارس در اسفند ماه ۱۳۷۷ تاسیس و فعالیت اجرایی خود را از ۱۳۷۸ آغاز کرد. این شرکت با ایجاد سه واحد تولیدی مانند، واحد استحصال اتان و تولید LPG ، واحد اتیل بنزن و واحد استایرن منومر، توانسته است طی این سال ها با افزایش وایجاد تنوع در تولید، به پایداری این روند برسد.

ماموریت این شرکت استحصال اتان، پروپان و بوتان از گاز غنی و تولید استایرن منومر با کیفیت مطلوب و عرضه آن در بازارهای داخلی و خارجی با ارزش افزایی حداکثری برای ذی نفعان است.

شرکت پتروشیمی پارس در کنار ماموریت ها و اهداف پیش رو، موضوعات زیست محیطی را در برنامه کاری خود پیش می برد به طوری که در کنار مجتمع های پتروشیمی در عسلویه به حفظ فضای سبز آن هم در شرایط آب و هوایی توجه کرده و برای توسعه این امر تلاش های عدیده ای را سرلوحه برنامه ریزی های خود داده است. تلاش برای جلوگیری از آلودگی هوا که با توجه به مطالعات ارزیابی کمی و کیفی صورت گرفته از آلاینده‌ها و اقدامات لازم جهت کنترل آنها در شرکت پتروشیمی پارس در حال انجام است و با روند رو به جلو این مسئله مورد رسیدگی قرار می گیرد. در اینجا و در ادامه برای بررسی بیشتر و چگونگی طرح های حفظ محیط زیست شرکت پتروشیمی پارس مواردی را طرح و مورد شمارش قرار می دهیم.

– وضعیت فضای سبز شرکت پتروشیمی پارس و برنامه های رو به گسترش آن از جمله نکات قابل توجه این شرکت است. با توجه به الزام سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر ایجاد فضای سبز به میزان ۱۰% مساحت کل شرکت پتروشیمی و با توجه به کمبود فضا در داخل مجتمع، از ابتدای سال ۱۳۹۱ این شرکت اقدام به ایجاد فضای سبز در اطراف شهرستان عسلویه کرده است. اما با بازخورد مثبتی که از اهالی محلی نسبت به گسترش فضای سبز نشان داده اند با ایجاد درختکاری از ابتدای سال ۱۳۹۳ در اطراف سد بستانو، تاکنون حدود ۲۵ هکتار از اراضی اطراف این سد، درختکاری شده است و در فاز سوم همین پروژه، در زمینی به مساحت حدود۱۰هکتار اقدام به کاشت ۴۰۰۰ اصله نهال و همچنین زیباسازی اطراف، صورت گرفته است.

– پروژه پایش لحظه ای وآنلاین بر روی منابع نشر آلاینده های زیست محیطی از جمله اقدامات جلوگیری از آلایندگی در مجتمع پتروشیمی پارس است. همچنین نصب پایش آنلاین بر روی دود کش های کوره ها و نصب فلومترها بر روی لاین خروجی به فلرها در حال اجرا است؛ ضمن اینکه دوربین های IP دار جهت ارسال تصاویر به صورت آنلاین نصب گردیده و امکان پایش فلرها از طریق وبسایت های محرمانه قابل رؤیت است.

– تعویض سیال مبرد سیستم سرمایش از پروپیلن به پروپان یکی دیگر از کارهای صورت گرفته در جهت حفظ محیط زیست در مجتمع پتروشیمی پارس است. در واقع لایسنسور واحد استحصال اتان با توجه به طراحی اولیه از سیال مبرد پروپیلن برای خنک سازی گاز خوراک ورودی به مجتمع استفاده کرده که در زمان بروز مشکلات فرایندی، به علت لحاظ نمودن مسائل ایمنی واحد، مجبور به سوزاندن حدود ۸۰۰ تن پروپیلن در سریعترین زمان ممکن بود که علاوه بر ایجاد دود غلیظ بسیار زیاد، انتشار مقدار قابل توجهی از گازهای گلخانه ای را در پی داشته است. با اجرای این پروژه، از پروپان که یکی از محصولات این مجتمع است به عنوان سیال مبرد سیکل تبرید استفاده شده است؛ پس از اجرای این پروژه، در صورت بروز مشکلات ناخواسته و از سرویس خارج شدن ناگهانی، سیال مبرد به تانک ذخیره سازی پروپان ارسال و از سوزاندن آن جلوگیری می شود.

این پروژه توسط انجمن مدیریت سبز اروپا مورد ارزیابی قرار گرفته است که جزو ۱۶ پروژه برتر دنیا در سال ۲۰۱۴ و همچنین برترین پروژه صنعتی کشور در همان سال شناخته شد؛ ضمن اینکه بعنوان سومین پروژه برتر در جشنواره بین المللی خوارزمی نیز شناخته شده است.

– تغییر مسیر گاز زدایی (DEGASSING) مربوط به پمپ های خنک سازی مسیر صادرات نیز از دیگر تلاش های پتروشیمی پارس در جهت جلوگیری از هدر رفت LPG در عملیات گاز زدایی مسیر پمپ های سرد کننده بوده است.

– استفاده از پروپان وبوتان ارسالی به مخازن، جهت سرد نمودن خطوط ارتباطی مخازن به اسکله، نصب ولوهای ایزوله کننده برروی مسیر ورودی PSV های مربوط به فیلترها، تغییر سیستم LIFTING DEVICE های واحد فرایندی، از دستاورد شرکت پتروشیمی پارس در حفظ زیست بوم منطقه بوده است.

– کاهش مقدار گاز احیاء تریترها به طرف فلر FL-991 و تزریق آن به خط سراسری گاز کشور

در ابتدا با توجه به بالا بودن میزان ترکیبات سولفور در گاز احیای جاذب های سولفور، امکان تزریق گاز در مرحله Hot به علت مسائل زیست محیطی و خوردگی خطوط به خط سراسری گاز فراهم نبود؛ بنابراین برای رفع این مشکل پتروشیمی پارس با انجام آزمایشات متعدد و یافتن زمان دقیق بیشترین مقدار ترکیبات سولفور در گاز احیا و با کاهش مقدار شدت جریان این گاز، امکان تزریق گاز احیا به خط سراسری مهیا شد و در نهایت منجر به جلوگیری از ارسال گاز احیا به فلر گردید.

– جلوگیری از هدر رفت روزانه بیش از ۱۰۰۰ تن اتان است که با Modify نمودن کمپرسور C-571 ، اتان تولیدی به خط برگشتی سراسری گاز تزریق می شود.

– جلوگیری از فلرینگ روزانه ۲۰۰ تن بخارات بوتان و پروپان مخازن با طراحی کمپرسورهای جدید و همچنین کاهش فلرینگ گاز احیاء با تغییرSequence تریترها از طریق آزمایشات متعدد در طول سال، این موضوعات در شرکت پتروشیمی پارس مورد ارزیابی قرار گرفته است. همچنین برای پروژه های کاهش فلرینگ و بهینه سازی مصرف انرژی وکاهش آلودگی زیست محیطی، پتروشیمی پارس نیازمند استفاده از مشاوران خارجی و شرکت های دارای توانمندی تکنولوژی بالا بود که در این حوزه از یک شرکت فرانسوی دعوت به عمل آمد تا پروژه های جدید را تعریف و اجرایی کند.

– یکی دیگر از امور در دست اقدام شرکت پتروشیمی پارس در جهت جلوگیری از گازهای گلخانه ای استفاده از گاز CO2 فلر ۴۹۱ و ارسال به پتروشیمی های پایین دستی است. این پروژه علاوه بر اینکه مانع از انتشار حجم عظیمی از گاز گلخانه ای در جو می شود، با ارسال آن به پتروشیمی های پایین دستی، موجبات تولید محصولاتی همچون امونیاک را نیز فراهم می کند. با انجام این پروژه از انتشار روزانه ۷۲۰ تن گاز گلخانه ای دی اکسید کربن جلوگیری می شود.

سازمان حفاظت محیط زیست تنها از طریق اعمال داده ها و استانداردهای جهانی، واحدها و مجتمع های پتروشیمی را موظف به رعایت استانداردهای محیط زیست می کند. شرکت پتروشیمی پارس با رعایت این داده های استاندارد از سوی سازمان حفاظت محیط زیست توانسته است پالایش محیط مجتمع خود را در نظر بگیرد و با تداوم این روند و بررسی حفظ استانداردهای محیط زیستی، مفتخر به دریافت تندیس سیمین صنعت سبز از سازمان حفاظت محیط زیست سال های ۹۵ تا ۹۷ شده است. ارزش های بنیادین این شرکت با سرمایه گذاری ارزی ۷۲۰ میلیون دلاری و ۲۸۳۵ میلیارد ریالی، در جهت قانون مداری رعایت الزامات ایمنی، سلامت و محیط زیست و خلاقیت و نوآوری بوده است.

حفاظت محیط زیست اگر بر مبنای داده های استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست توسط دیگر مجتمع های پتروشیمی رعایت شود قطعا منطقه از تجمع آلایندگی مبرا خواهد شد که این مهم با تلاش و تحقیق و پژوهش توسط همه مجتمع های پتروشیمی در عرصه حفظ محیط زیست می تواند پیش رود و منطقه ویژه اقتصادی پارس ( عسلویه ) از هر گونه آلایندگی صنعتی مصون بماند.