به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو، حفظ پایداری شبکه برق سراسری در تابستان سال جاری و نیز جلوگیری از خاموشی‌های گسترده و ناگهانی به‌ویژه در بخش خانگی حالا برای بسیاری این سوال را ایجاد کرده که دولت سیزدهم چگونه توانست به این موفقیت دست پیدا کند و از بروز خاموشی‌های گسترده، آن هم در روزهای اوج بار مصرف برق جلوگیری کند؟
واقعیت این است که این مهم به‌واسطه یک یا دو اقدام به‌خصوص این مهم محقق نشده و مجموعه عواملی متعدد در حوزه تولید، عرضه و مصرف برق در کنار هم زمینه حفظ پایداری شبکه برق را در سال جاری فراهم کرد که در ادامه تلاش می‌شود تا به اهم اقداماتی که زمینه‌ساز تحقق آن شد به‌اختصار اشاره شود.
ایجاد ۶ هزار مگاوات ظرفیت جدید تولید برق
با توجه به تجربه تلخ خاموشی‌های مکرر در تابستان سال ۱۴۰۰ وزارت نیرو از روزهای آغازین استقرار دولت جدید مصمم شد تا برای تابستان ۱۴۰۱ حداقل ۶ هزار مگاوات ظرفیت تولید جدید وارد مدار کند که از این رقم ۴۲۵۰ مگاوات از طریق نیروگاه‌های حرارتی، ۵۰۰ مگاوات از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر و ۱۱۰۰ مگاوات نیز از طریق ارتقای نیروگاه‌های فعلی حاصل شد؛ همچنین به دنبال پیگیری و رایزنی‌های صورت‌گرفته امسال نسبت به سال گذشته ظرفیت واردات برق نیز از کشورهای ارمنستان، آذربایجان و ترکمنستان تا ۲۰۰ مگاوات نسبت به گذشته افزایش یافت؛ مجموعه اقداماتی که در مجموع چیزی بیش از ۶ هزار مگاوات نسبت به سال گذشته به ظرفیت تولید و عرضه برق کشور اضافه کرد.
انجام تعمیرات ۹۵ درصدی نیروگاه‌های کشور در زمستان ۱۴۰۰
یکی از دلایل مهمی که سبب شد صنعت برق در تابستان سال ۱۴۰۰ با مشکل جدی در حوزه تأمین برق مواجه شود، این بود که در زمستان سال ۱۳۹۹ تعمیرات نیروگاهی به‌موقع و به‌صورت حداکثری انجام نشد و در بهترین شرایط، نیروگاه‌های حرارتی کشور با ۷۵ درصد ظرفیت خود آماده بهره‌برداری در تابستان شدند. این در حالی است که تا اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ تعمیرات نیروگاهی کشور به بیش از ۹۵ درصد رسید و به همین دلیل نیروگاه‌های حرارتی کشور با حداکثر توان آماده تولید برق در تابستان امسال شدند؛ اتفاقی که در سایه پیگیری‌های مکرر شخص وزیر نیرو و سایر مقام‌های ارشد وزارتخانه و نیز تعامل خوب و سازنده با وزارت نفت و شرکت ملی گاز رقم خورد.
مدیریت مطلوب ذخایر آبی نیروگاه‌های برقابی
با توجه به تعمیرات حداکثری نیروگاه‌های حرارتی در زمستان ۱۴۰۰ و افزایش ظرفیت تولید این نیروگاه‌ها در اردیبهشت و نیمه اول خردادماه سال جاری، امکان حفظ ذخایر آبی پشت سدها برای به‌کارگیری نیروگاه‌های برقابی در ایام اوج بار مصرف فراهم و همین امر سبب شد تا نیروگاه‌های برقابی کشور نیز در روزهای گرم سال و اوج مصرف با حداکثر ظرفیت وارد مدار شوند و به افزایش ظرفیت تولید برق کمک شایانی کنند.
اصلاح تعرفه‌ها و وضع پاداش برای کم‌مصرف‌ها و جریمه برای پرمصرف‌ها
وزارت نیرو برای اینکه بتواند در حوزه مصرف بخش خانگی مدیریت مطلوب‌تری را اعمال کند و از مصرف بیش از اندازه پرمصرف‌ها جلوگیری کند، مستند به قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و اجرای حکم مندرج در بند (ی) تبصره (۸) قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، نحوه محاسبه تعرفه برق مصرفی مشترکان را تغییر داد که بر اساس نه‌تنها مصرف برق داخل الگو مشمول یارانه می‌شود، بلکه کاهش مصرف در این چارچوب مشمول پاداش حتی تا رایگان شدن قبض نیز می‌شود و از آن‌سو مصرف برق بیش از الگو از شمول یارانه خارج می‌شود؛ اقدام مهم و مؤثری که در مدیریت مطلوب مصرف برق در بخش خانگی نقش اثرگذاری داشت.
نصب کنتورهای هوشمند برای مشترکان پرمصرف
با توجه به اینکه بر اساس آمار رسمی، درصد اندکی از مشترکان خانگی (حدوداً ۴ درصد) که نزدیک ۱۵ درصد از مصرف برق این بخش را استفاده می‌کنند، مدیران صنعت برق در یک سال گذشته تلاش کردند تا با نصب کنتورهای هوشمند برای مشترکان پرمصرف میزان مصرف برق آن‌ها را به‌صورت دقیق و آنلاین رصد کنند تا در صورت افزایش نامتعارف مصرف در سریع‌ترین زمان ممکن، نسبت به قطع برق آن‌ها و یا هرگونه ترتیب اثر دیگری اقدام شود.
مدیریت میزان مصرف برق در بخش‌های صنعت، کشاورزی و اداری
وزارت نیرو در سال جاری و باهدف حفظ پایداری شبکه، برنامه نسبتاً جامع و کاملی را از مدت‌ها قبل به تأیید هیئت دولت رساند و با اطلاع‌رسانی قبلی و در قالب تعامل با وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، صمت و نیز سایر دستگاه‌های دولتی وارد فاز اجرایی کرد. به‌موجب این اقدام با برنامه‌هایی منعطف و متنوع تلاش شد تا میزان مصرف برق در بخش‌های مورد اشاره به طور مطلوب مدیریت شود.
به طور مثال در بخش کشاورزی و در قالب تفاهم‌نامه‌های منعقد شده با کشاورزان مقرر شد تا از ساعت ۱۱ الی ۱۸ به مدت ۵ ساعت چاه‌های کشاورزی خاموش شوند. همچنین در بخش صنعت نیز به‌گونه‌ای عمل شد که از ۶۳۰ هزار مشترک صنعتی در کشور، ۵۸۰ هزار مشترک بدون هیچ محدودیت و برنامه مدیریت مصرف، از انرژی کامل در اوج بار سال ۱۴۰۱ استفاده کردند و برق ۴۹ هزار و ۵۵۸ مشترک صنعتی دیگر نیز که در سال گذشته به‌صورت روزانه و از ساعت ۱۱ صبح لغایت ۲۰ قطع می‌شد، امسال تنها به مدت ۱۲ ساعت در هفته طی یک روز آن هم تنها از ساعت ۱۱ تا ۲۳ قطع شد.
برای ۴۴۲ مشترک بزرگ صنعتی کشور نیز با توجه به مدیریت بازار و آستانه تولید، به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شد که هرکدام از این صنایع بزرگ، در سه ماه محدودیت برقی تنها یک ماه با مدیریت مصرف درگیر شدند و نه‌تنها انرژی برقشان در دیگر ایام اوج بار به طور کامل تأمین شد، بلکه در همان یک ماه نیز امکان استفاده نامحدود از برق شبانه برایشان فراهم شد تا با کمترین آسیب از دوران اوج مصرف برق امسال عبور کنند.
همچنین در بخش اداری علاوه بر تغییر ساعت کاری ادارات با هدف کاهش مصرف برق در ساعات گرم بعدازظهرها، شرکت‌های توزیع برق با قاطعیت به برخورد با ادارات پرمصرف اقدام کردند و در مجموع از این محل نیز صرفه‌جویی قابل‌توجهی در مصرف برق رقم خورد.
فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی گسترده
وزارت نیرو در یک سال گذشته تلاش فراوانی کرد تا از طریق ابزارهای اطلاع‌رسانی و تبلیغاتی مختلف و متنوع، اعم از فضای مجازی و رسانه‌های رسمی نسبت به آگاهی‌بخشی در جامعه درباره اهمیت و ارزش انرژی برق اقدام کند و ضمن تشریح شرایط مختلف این صنعت، عموم مردم را به کاهش مصرف برق دعوت کند؛ مجموعه اقداماتی که نقش پررنگی در کاهش میزان مصرف برق در بخش خانگی داشت و در نتیجه به حفظ پایداری شبکه برق سراسری کمک کرد.
آنچه در این گزارش مورد اشاره قرار گرفت، مروری مختصر بر برخی فعالیت‌ها و اقدامات وزارت نیرو، مدیران و کارکنان صنعت برق به‌منظور مدیریت مطلوب شبکه و اوج بار مصرف آن در تابستان سال جاری و تنها گوشه‌ای از ۱۰۰ برنامه به اجرا درآمده برای مدیریت تنگناهای موجود بود، اما نباید از این مسئله غافل ماند که نظم و مدیریت بیش از ۱۷ هزار مگاوات کسری تراز تولید و مصرف حاکم بر فضای تولید و تقاضا در صنعت برق اتفاقی نبوده و حاصل زحمات یک‌ساله و جهادی یک صنعت عظیم است که بدون تردید مردم ارزش آن را به‌خوبی درک کرده و بازمی‌شناسند.