امروزه با رشد و افزایش تنوع مواد مخدر جدید و صنعتی، شاهد معتادانی هستیم که شاید تا چند سال ظاهرشان نشانی از اعتیاد نداشته باشد اما خلق و خو و نحوه رفتارشان خبر از واقعیت اعتیادشان می دهد.
مواد مخدر صنعتی و جدید که گاهاً اسم های خارجی و گمراه کننده ای نیز دارند به طور خاص جوانان و نوجوانان را هدف گرفته و در اثر گسترش و آسان بودن نحوه مصرف آن سن اعتیاد را نیز کاهش داده است.
اینگونه مواد مخدر چون بوی خاصی ندارد و در ابتدا علایمی نیز در چهره فرد ایجاد نمی کند موجب می شود تا بسیاری از خانواده ها تا مدت ها از اعتیاد فرزند خود بی اطلاع بمانند و زمانی متوجه شوند که عزیزشان در منجلاب فرو رفته و شاید بسیار دیر شده است.

۷۰۰ ماده مخدر در دنیا شناخته شده است
دبیر شورای مبارزه با مواد مخدر قزوین با بیان اینکه مخدرهای صنعتی برخلاف مواد مخدر سنتی موادی معمولاً بدون بو هستند که با اعمال تغییرات شیمیایی روی ماده مخدر تولید شده از گیاه، تولید می شوند و بر خلاف مواد سنتی می توان آن را در هر محل و با یک وسیله ساده و قابل حمل و مخفی مورد مصرف قرار داد، گفت: مواد مخدر صنعتی با تبلیغات اغواکننده شیادان و سوداگران مرگ به جوانان عرضه می شود.

اردشیر صفاپور با بیان اینکه امروزه بیش از ۷۰۰ انواع ماده مخدر در جهان ساخته و توزیع می شود، گفت: مواد مخدر چهارمین اقتصاد جهانی است که سودآوری آن باعث شده تا خیلی ها بویژه در افغانستان و پاکستان که در همسایگی ایران قرار دارند، برای توزیع و ساخت آن دست به کار شوند.
این مسئول با بیان اینکه مضرات مواد مخدر صنعتی از مواد سنتی بسیار بیشتر است، در ادامه گفت: جامعه ما امروزه با سه چالش جدی در حوزه اعتیاد شامل کاهش سن مصرف مواد مخدر، تغییر الگوی مصرف و شیوع مواد مخدر بین زنان و دانش آموزان روبه رو است.
وی، ماده گل را یکی از رایج ترین انواع مواد مخدر در بین جوانان و نوجوانان عنوان کرد و گفت: با وجود اینکه کارگاه‌های آموزشی بسیاری در رابطه با مضرات گل در مدارس و صدا و سیما برگزار می شود اما این ماده مخدر به عنوان سرگرمی و تفنن در بین نوجوانان شایع است و باید در این خصوص آگاه سازی شود.
صفاپور خاطرنشان کرد: متاسفانه برخی نوجوانان ما احساس می‌کنند که مصرف گل و قلیان اعتیادآور نیست و این درحالی است که رفته رفته نوجوان ما به دام اعتیاد می افتند.

نرخ اعتیاد در جامعه فعال قزوین ۲.۹۷ است
صفاپور، نرخ اعتیاد را در جامعه فعال قزوین ۲.۹۷ عنوان کرد و گفت: شتاب مبارزه با مواد مخدر در جامعه کند بوده و لازم است که با کمک دستگاه‌های فرهنگی و خانواده‌ها به سرعت دادن این مبارزات اقدام شود.
وی افزود: بیش از ۵۰ درصد آسیب های اجتماعی از جمله همسر آزاری، قتل، کودک آزاری، شرارت و تجاوز ناشی از اعتیاد بوده و لازم است با این پدیده خانمان سوز مبارزه جدی شود.
صفاپور گفت: جامعه نباید منتظر دستگیری معتادان و فروشندگان مواد مخدر توسط نیروهای انتظامی باشد و لازم است که اقدامات فرهنگی و آموزشی برای مقابله با مواد مخدر تقویت شود.
وی تصریح کرد: قوی‌ترین نظارتی که در حوزه مواد مخدر وجود دارد، از سوی خانواده است و والدین همواره باید نظارت‌های لازم را روی تردد و رفت و آمد فرزندانشان به عمل آورند.

باید از ظرفیت سمن ها برای مقابله با اعتیاد استفاده شود
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری قزوین نیز گفت: با توجه به گسترش و تنوع مواد مخدر بویژه از نوع صنعتی خطر شیوع اعتیاد بین جوانان بیش از پیش احساس می شود.

مریم بیدخام گفت: جهت هرگونه اقدام در خصوص معتادان بهبود یافته می توان از ظرفیت های سمن ها استفاده کرد چرا که این نهادهای مردمی و مدنی بهتر می توانند با توده های اجتماعی ارتباط موثر برقرار کرده و اهداف مورد نظر را محقق سازند.
این مسئول افزود: سال گذشته ۱۳ میلیارد ریال اعتبار طی تفاهم نامه ای بین وزارت کشور با سایر دستگاه های استان منعقد شد تا هر دستگاه بنا به ظرفیت های خود در حوزه مبارزه با مواد مخدر و توانمندسازی معتادان اقدام کند.
وی، نقش برنامه های مربوط به افزایش نشاط اجتماعی را در مبارزه با اعتیاد موثر دانست و ادامه داد: در استان قزوین بسیاری از ظرفیت های فرهنگی و هنری مانند تئاتر و سینما مورد غفلت واقع شده که می تواند برای نوجوانان و جوانان جاذبه های فراوانی در حوزه اوقات فراغت داشته باشد و این موضوع باید مورد اهتمام دستگاه ها باشد.
بیدخام همچنین مفید بودن محیط برای معتلادان بهبود یافته را در جلوگیری از اعتیاد مجدد آنها با اهمیت دانست و گفت: کارآفرینی و آماده سازی شغلی معتادان از مهم ترین مواردی است که باید از سوی نهادهای مربوط برای آن چاره اندیشی شود.

۲۱ مرکز اقامتی ویژه معتادان مرد در قزوین فعال است
مدیرکل بهزیستی قزوین با بیان اینکه با توجه به گسترش انواع مواد مخدر بویژه مواد مخدر صنعتی باید راهکارهای خود را نیز برای مقابله با آنها گسترش و تنوع ببخشیم، گفت: در حال حاضر ۲۱ مرکز اقامتی میان مدت ویژه مردان، یک مرکز اقامتی ویژه زنان در استان جهت معتادان مواد مخدر فعالیت دارند.
علیرضا وارثی افزود: رویکرد اصلی این مراکز با مشارکت تیم بهبود وگروههای همتا و خودیار (معتادان بهبود یافته) متمرکز است و خدمات آن توسط تیم بهبود که شامل مدیر داخلی، مسئول فنی، روانشناس، مددکار اعتیاد (می تواند از بهبود یافتگان باشد) و مدد یار خانواده ارائه می شود.
وی اضافه کرد: دفتر درمان اعتیاد خدماتی از قبیل پرداخت کمک هزینه درمان به معتادین نیازمند و برگزاری دوره های آماده سازی شغلی جهت پرداخت تسهیلات خود اشتغالی به معتادین پاک شده ارائه می کند.

این مسئول در ادامه از پرداخت یارانه درمان به بیماران نیازمند متقاضی درمان خبر داد و اظهار داشت: پرداخت هزینه های درمان بیماران متجاهر و تبصره ۲، ارائه خدمات روان شناختی و مددکاری و پزشکی به صورت روزانه در مراکز اقامتی و برگزاری جلسات آموزش خانواده معتادین در واحدهای شهرستان از جمله این خدمات است.

وی همچنین به مراکز اقامتی بلند مدت ( TC ) اشاره کرد و ادامه داد: این مراکز شبانه روزی هستند و با زمان اقامت ۴ تا ۶ ماه برای درمان و بازتوانی بیماران وابسته به مواد که روابط بین فردی و کارکرد اجتماعی آنها به شدت افت کرده، اجتماع درمان مدار با تاکید بر تغییرات رفتاری و شناختی شامل برنامه های ساختار یافته فردی و اجتماعی نظیر خدمات روانپزشکی، روانشناختی، مشاوره، آموزش خانواده، گروه درمانی و تشکیل گروه های خودیار خدمات مددکاری فعال هستند.
وارثی افزود: اجتماع درمان مدار رویکردی اجتماعی است که از طریق بوجود آمدن تغییرات کلی در شیوه زندگی فرد معتاد به وی امکان طی طریق بهبودی را می دهد
وی همچنین با اشاره به فعالیت های مربوط به آماده سازی شغلی معتادان بهبود یافته گفت: دوره های آماده سازی شغلی (مهارتهای زندگی، قوانین کسب و کار، قوانین کارگر وکارفرما) ویژه معتادین بهبود یافته جهت توانمند سازی و ورود آنان به بازار کار توسط دفتر درمان اعتیاد انجام می شود

متولی مشخصی برای ساماندهی معتادان بهبود یافته وجود ندارد
مدیرکل بهزیستی قزوین گفت: متاسفانه متولی ثابت و مشخصی در حوزه اعتیاد و ساماندهی معتادان بهبود یافته در کشور وجود ندارد و همه دستگاه ها اقداماتشان را به صورت تیتروار و کلیشه ای به موضوعات و مسائل پیشگیری از مصرف مواد مخدر خلاصه می کنند.
وارثی افزود: اگر بخواهیم برای یک معتاد بهبودیافته برنامه ریزی کنیم، ابتدا باید او را به خوبی بشناسیم و اینطور نیست که فردی با ورود به کمپ و پاک شدن جسمی بتواند بدون هیچ گونه مشکلی به جامعه بازگردد.
وی در خصوص عوامل گرایش به اعتیاد نیز اظهار داشت: اقتصاد نابسامان، تورم، بیکاری و دغدغه اشتغال، برخورد ناصحیح جامعه با پدید اعتیاد، بازار مواد مخدر و حتی هنجار غلط مصرف مواد مخدر در میهمانی ها و مجالس باعث شده تا همواره زمینه مصرف مواد مخدر در جامعه افزایش یابد.
مدیرکل بهزیستی قزوین به صفات شخصیتی در استفاده از مواد مخدر اشاره کرد و افزود: “افسردگی، پرخاشگری و عدم توانایی در نه گفتن باعث می شود تا همواره فرد مستعد پذیرش مصرف مواد مخدر باشد بنابراین باید آموزش های لازم را در این خصوص از دوران کودکی پیگیری کرد.