مهدی رضاخانی خبرنگار پایگاه خبری تجارت گردان

آنچه تا کنون مسلم است منشاء ویروس کرونا از شهر ووهان چین بوده است. از آنجا که چینی ها با این ویروس ها غریبه نبوده اند و تجربه ویروس سارس و انفلونزای مرغی و نمونه های از این دست را داشته اند و با همه خطرات که در مورد آن ویروس ها هم گفته می شد ولی در نهایت چندان در مهار آنها دچار مشکل نشدند بنابراین این احتمال وجود دارد خیلی خطر ویروس کرونا را بیشتر از نمونه های قبلی ندانسته و در مواجه با آن اعلام وضعیت اضطراری و مواجه سفت و سخت را ضروری ندانسته اند. اما پس از اینکه بیماری از کنترل خارج شده و اثرات مرگبار آن نمایان شده تازه بخود آمده و مسئله را جدی گرفته اند. اما متاسفانه این زمانی بود که دیگر دیر شده بوده و ویروس از مرزهای ووهان و چین عبور کرده بود و به کشورها حتی قاره های دیگر رسیده بود. کشورهای دیگر هم هنوز در میزان جدیت خطر کرونا دو دل بودند و فکر نمی کردند که خطر به این سرعت آنها را هم در بر بگیرد. واکنش اکثر رهبران و حتی دانشمندان و پزشکان چون مردم عادی واکنشی همراه با طنز و بی توجهی بود. اما بتدریج خود چینی ها به رفتار متفاوت این ویروس از نظر شدت گسترش و میزان کشندگی پی بردند و مواجه با آن را جدی گرفتند قرنطینه کامل ووهان و ساخت بیمارستان اختصاصی در ۸ روز نشان از اگاهی مقامات چین از عمق خطری بود که چین و بدنبال آن جهان را تهدید می کرد.
همین فرایند در دیگر کشورها نیز تکرار شد. در ایران نیز در حالی که برخی محافل و مردم عادی از شایعاتی در مورد ورود ویروس کرونا به ایران می گفتند مقامات رسمی با رد و تکذیب، مسئله را جدی نگرفتند. رئیس جمهور آمریکا نیز با اینکه کشورهای دیگر مثل چین و چند کشور مبتلای دیگر را تماشا می کرد مغرورانه به تمسخر کرونا پرداخت و زمانی به خود آمد که ویروس در کشورش جولان می داد.
بازبینی این حادثه می تواند بسیاری از حقایق این فاجعه را برای انسان متمدن روشن کند. سوالات بسیار است. اینکه چنین تهدیدی در آینده نگری و آینده پژوهی های علمی، سیاسی و اقتصادی جهان جای داشته است؟ اگر نداشته، چرا و اگر داشته چرا به اینجا رسیده است؟
آیا در دکترین امنیت کشورها و جهانی نباید بر روی مقابله با چنیت تهدیدهای سرمایه گذاری های بیشتری کرد.
نقش سازمان های بین المللی مثل سازمان بهداشت جهانی و سا مان های مشابه ملی در این موارد چیست؟ آیا این سازمان ها وظایفشان را به درستی انجام داده اند؟ و یا باید یک بازبینی جدی در وظایف بویژه در زمینه پایش خطراتی که سلامت جهانی را تهدید می کند انجام بدهند؟
آیا امکان مهار ویروس کرونا در ووهان وجود داشت؟ آیا کشورها می توانستند از ورود ویروس به داخل مرزهایشان جلوگیری کنند؟ آیا به محض مشاهده ویروس در یک شهر امکان جلوگیری از گسترش آن به سایر نقاط میسر بود؟
آنچه مشخص است برای آینده باید کشورها روی بهداشت و سلامت بومی و جهانی سرمایه گذاری بشتری کنند. موسسات تحقیقاتی خطرات را شناسایی و امکان مقابله با آنها را فراهم کنند. وقت آن است که با کاهش منازعات بودجه های نظامی را به سمت دفع خطر مشترک اختصاص داد. به نظر می رسد امروز دنیا به نیروهای واکنش سریع در مقابل چنین خطراتی بیشتر از مقابله با تهدیدات نظامی نیازمند است.