مسئولیت اجتماعی یکی از مفاهیم نوین در دنیای کسب‌وکارهای امروزی است که پیوند قوی با توسعه پایدار دارد. براساس مفاهیم مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها یا سازمان‌ها علاوه بر وظایف سازمانی، با رویکردی پیشگیرانه و اصلاحی به مدیریت اثرات و پیامدهای ناشی از تصمیمات یا فعالیت‌های خود در قبال ذی‌نفعان و محیط زیست پرداخته و به تحقق اهداف توسعه پایدار کمک می‌کنند.

مسئولیت اجتماعی برای حکومت‌ها جذاب است، زیرا آن‌ها را در مسیر خدمت‌رسانی به مردم به‌ویژه در مناطق کم‌تر توسعه یافته، کمک می‌کند. دولت‌ها به مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها به دلیل اثرگذاری آن در تقویت توسعه پایدار و همه‌جانبه، افزایش رقابت‌پذیری ملی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و بهبود محیط کسب‌وکار به‌عنوان موضوعی مرتبط با حوزه سیاست‌گذاری عمومی می‌نگرند. شرکت‌ها نیز مسئولیت اجتماعی شرکتی را نوعی استراتژی تجاری می‌دانند که بر اعتبارشان می‌افزاید.

توجه به مسئولیت‌های اجتماعی به‌ویژه برای شرکت‌هایی که در حوزه معادن، اکتشاف، استخراج و حتی فرآوری فعالیت دارند، ویژه‌تر است. چراکه بسیاری از ظرفیت‌های معدنی کشور در مناطق دورافتاده و حتی بدون زیرساخت مناسب واقع شده‌اند. بر همین اساس نیز حضور یک شرکت معدنی در این مناطق، امید مردم را به رشد و توسعه در آن مناطق، زنده و تقویت می‌کند.

شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات یکی از بزرگترین شرکت‌های سرمایه گذاری در ایران است که بیش از ربع قرن در عرصه توسعه بخش معدن کشور حضور جدی داشته است. این مجموعه با رویکرد سرمایه‌گذاری و بنگاه‌داری، حفظ و ارتقای ثروت سهامداران را مهم‌ترین اصل برای خود می‌داند و می‌کوشد تا ضمن استفاده بهینه از سرمایه‌های انسانی و منابع مالی، در زنجیره ارزش صنایعی که دارای مزیت رقابتی است سرمایه‌گذاری کند. این شرکت همچنین به دنبال آن است تا با خلق ارزش در قالب ترکیب سود یا افزایش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها، رضایتمندی ذی‌نفعان و سهامداران را محقق کند. تامین رضایت خاطر مردم محلی و توجه به اجرای مسئولیت‌های اجتماعی نیز تلاشی برای کسب رضایت ذی‌نفعان این مجموعه است.

این شرکت در حال حاضر در حوزه‌های محتلفی ازجمله استخراج کانه‌های فلزی، فلزات اساسی، عرضه برق، و … سرمایه‌گذاری کرده است. علاوه بر این در صنایع به نام کشور همچون سنگ آهن گل‌گهر، سنگ آهن چادرملو، تامین مواد اولیه فولاد صبانور، مجتمع فولاد خراسان، تجلی توسعه معادن و فلزات، آهن و فولاد ارفع و سایر صنایع، سهم دارد. بر همین اساس نیز می‌توان مدعی شد فعالیت این شرکت سهم بسزایی در توسعه اشتغالزایی و همچنین تکمیل و بهبود زیرساخت‌های کشور داشته است.

توجه ویژه به خدمت‌رسانی پایدار به مردم

محمدحسین قائمی‌راد معاون برنامه‌ریزی، بودجه و نظارت شرکت توسعه و معادن و فلزات در پاسخ به پرسشی مبنی بر اهمیت توجه شرکت‌ها به مسئولیت اجتماعی اظهار کرد: اشتغالزایی یکی از نمونه‌های بارز توجه شرکت‌ها به ایفای مسئولیت اجتماعی است. بر همین اساس نیز شرکت توسعه معادن و فلزات در طول سال‌های گذشته اهتمام خود را برای اجرای هرچه سریع‌تر پروژه‌های در دست اجرا و همچنین طرح‌های توسعه‌ای به کار بسته است. بدین ترتیب با آغاز به‌کار این پروژه‌ها عملا امکانی ویژه برای اشتغالزایی پایدار فراهم می‌شود. اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم به منزله بهبود شرایط اجتماعی در یک منطقه است و تاثیر بسزایی بر بهبود زندگی و معیشت مردم خواهد داشت. شرکت توسعه معادن و فلزات اجرای ۷ پروژه پیشران را در دستور کار دارد، انتظار می‌رود مراحل احداث این پروژه‌ها تا سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ نهایی شود و تولید را آغاز کنند.

وی افزود: برخی از پروژه‌های این مجموعه سرمایه‌گذاری در مناطق محروم و کم‌تر توسعه یافته اجرایی می‌شوند. در چنین مواردی شرکت پس از اختصاص بودجه مناسب در مجمع عمومی شرکت، اقدامات حمایتی دیگری را هم در این مناطق اجرایی می‌کند. ازجمله این اقدامات می‌توان به ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به مردم، توسعه زیرساخت‌های ورزشی و …. اشاره کرد.

قائمی‌راد گفت: شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ توسعه معادن و فلزات، در منطقه‌ای که احداث شده‌اند به یکی از قطب‌های اصلی توسعه بدل شده‌اند و متناسب با همین رشد، توجه ویژه و اثرگذاری نسبت به جامعه بومی دارند. در حال حاضر در برخی مناطق کمیته‌ای تحت عنوان کمیته مسئولیت اجتماعی آغاز به‌کار کرده است و بر روند اجرای چنین پروژه‌هایی نظارت دارد.

وی افزود: با وجود تمام اهتمامی که توسط «ومعادن» و شرکت‌های زیرمجموعه آن به مسئولیت اجتماعی شرکتی وجود دارد، اولویت نخست ما به اشتغالزایی در مناطق مختلف اختصاص یافته است.

قائمی‌راد در پاسخ به سوالی مبنی بر وجود الزام قانونی برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری و معدنی و …. در توجه به جامعه و اجرای اقداماتی با عنوان مسئولیت اجتماعی گفت: شرکت‌ها به لحاظ قانونی هیچ اجباری برای تعریف اقداماتی ذیل مفهوم مسئولیت اجتماعی ندارند. با این وجود نمی‌توان نسبت به مشکلات، کاستی‌ها و واقعیت‌های اقتصادی کشور بی‌تفاوت بود.

سودآوری پیش‌شرط برای کمک به دولت و مردم

معاون برنامه‌ریزی، بودجه و نظارت شرکت توسعه و معادن و فلزات گفت: دولت‌ها هر ساله با کسری بودجه قابل توجهی روبرو می‌شوند. با توجه به مشکلاتی که در طول سال‌های گذشته اقتصاد ما را تحت تاثیر منفی قرار داده است، مناطق کم‌تر برخوردار کشور با مشکلات جدی در بهبود شرایط زندگی مردم روبرو هستند. حال از آنجاکه بسیاری از شرکت‌های معدنی به سبب شرایط سهامداری به نوعی وابسته به دولت هستند، این مجموعه‌ها خود را نسبت به بهبود سطح زندگی مردم و کمک به دولت در تامین زیرساخت‌ها مسئول می‌دانند. به‌عنوان مثال دولت در سال‌های اخیر با چالش جدی در تامین برق روبرو شده است. در چنین شرایطی هدف تولید ۱۰ هزار مگاوات برق توسط مجموعه‌های بزرگ فعال در بخش معدن و صنایع معدنی کشور تعریف شد. این اقدام علاوه بر تامین نیاز این صنایع به برق، کمک به دولت در تامین زیرساخت انرژی برای کشور است. بر همین اساس نیز پروژه نیروگاه برق سمنان، مقرر شده ۳۶۶ مگاوات از این برق توسط مجموعه «ومعادن» تامین شود. بنابراین باید اینطور ادعا کرد که شرکت‌های بزرگ معدنی و سرمایه‌گذاری کشور به فعالیت‌های اجتماعی به چشم درک متقابل از زندگی مردم و توان دولت برای بهبود شرایط نگاه می‌کند.

وی افزود: در حالت مطلوب انتظار می‌رود هزینه اختصاص یافته به مسئولیت اجتماعی شرکتی به فعالیت‌های زیرساختی و بنیادی اختصاص یابد. اما برخی از اقدامات انجام گرفته توسط شرکت‌ها فاقد توجیه کافی هستند، بنابراین باید با دقت نظر بیشتری در این باره تصمیم‌گیری شود.

قائمی‌راد در پایان تاکید کرد: از شرکت‌ها انتظار می‌رود مسئولیت‌های اجتماعی خود را به گونه‌ای تعریف کنند که برای مردم استان و شهر واقع در آن کفید باشد. یا به بیان دیگر منافع حاصل از این فعالیت‌ها درنهایت به مردم و استان و ذی‌نفعان شرکت بازگردد. بنابراین کشف مصادیق صحیح برای اجرای چنین فعالیت‌هایی اهمیت ویژه‌ای دارد. ضمن آنکه انتظار می‌رود این دست پروژه‌ها از محل سود شرکت‌ها باشد. چنانچه عملکرد شرکتی سودآور نیست، اختصاص هزینه‌ای تحت عنوان مسئولیت اجتماعی اشتباه است. با این وجود در مواردی شاهد هستیم که مسئولان استانی حتی از شرکت‌هایی که هنوز به سوددهی نرسیده‌اند نیز توقع اختصاص هزینه با عنوان اجرای مسئولیت‌های اجتماعی دارد. این دست سخت‌گیری‌های اشتباه به ضرر توسعه صنایع است و حتی به ضرر مردم منطقه نیز تمام می‌شود.

کلام آخر

شرکت سرمایه‌گذاری معادن و فلزات مستقلا و همچنین با تکیه بر توان شرکت‌های زیرمجموعه خود، تلاش گسترده‌ای را برای ارتقا سطح زندگی مردم و توسعه پایدار داشته است.

همزمان پروژه‌های مهمی از سوی این شرکت در استان‌های کم‌تر برخوردار در حال اجرایی شدن هستند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به شرکت صنایع فولاد کردستان اشاره کرد. آغاز به‌کار این پروژه در یکی از استراتژیک‌ترین مناطق کشور، اشتغالزایی خواهد کرد. در حال حاضر پروژه تولید آهن اسفنجی ۱.۶ میلیون تنی در بیجار استان کردستان و همچنین پروژه تولید یک میلیون تنی ورق در قروه استان کردستان اشاره کرد که توسط شرکت فولاد کردستان در دست احداث است.

همزمان این شرکت جزو سهاداران اصلی است که عملیات اجرایی سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از معدن مس و طلای جانجا را به مدت ۲۵ سال و تولید ۱۳۰ هزار تن کنستانتره مس در سال به عهده دارند. محل اجرای پروژه بهره‌برداری از معدن مس و طلای جانجا استان سیستان و بلوچستان، شهرستان زابل شهر نیمروز است. بدون تردید اجرایی شدن این پروژه زمینه‌ساز توسعه و ایجاد تحول در این منطقه در سیستان و بلوچستان خواهد بود.

با وجود وظیفه شرکت توسعه معادن و فلزات در توجه به مسئولیت‌های اجتماعی نباید از ذکر یک نکته غافل بود، آنهم اینکه بسیاری از اقدامات این شرکت در مراحل نخست سرمایه‌گذاری قرار دارند. بنابراین این مجموعه‌ها هنوز به سودآوری نرسیده‌اند. درنتیجه از مسئولان استانی و کشوری انتظار می‌رود محدودیت‌های موجود در مسیر فعالیت پروژه‌های صنعتی و معدنی را مورد توجه قرار دهند. شرط لازم برای تداوم اثرگذاری یک مجموعه صنعتی یا معدنی در یک منطقه و مسئولیت‌های اجتماعی پایدار، سودآوری است. بر همین اساس نیز انتظار می‌رود از یک‌سو انتظارات نسبت به این مجموعه‌ها تعدیل، از سوی دیگر نیز با تسهیل شرایط تولید و احداث صنایع، امکانی برای خدمت‌رسانی به مردم محلی و بومی مهیا شود.

منبع: معدن نیوز