چالش‌های ارزش‌گذاری سهام در بازار سرمایه

به طور کلی در ارزشگذاری سهام در بازار سرمایه ایران از سه رویکرد  ارزشگذاری نسبی، ارزشگذاری مبتنی بر تنزیل جریانات نقدی آتی و ارزشگذاری مبتنی بر ارزش دارایی­ها  در برآورد ارزش سهام  در فرآیند عرضه اولیه استفاده می­گردد که  استفاده  از هر یک از این مدل­ها نیازمند دقت به موضوعات و نکات خاصی است.

در ارزش‌گذاری نسبی (مبتنی بر ضرایب قیمتی و ارزشی )، اگر شرکت‌های مشابه به درستی از لحاظ اندازه، ریسک و مدل کسب و کار مشابه شرکت مورد نظر نباشند؛ نسبت‌ها و ضرایب آن‌ها می‌تواند منجر به نتایج گمراه کننده گردد. هنگامی که تحلیل‌گر از این روش استفاده می‌کند باید تعدیلات لازم در ضرایب و نسبت‌های شرکت‌های مشابه را اعمال نماید تا نتایج قابل اتکاء باشند. به عنوان نمونه شرکت‌هایی که در دوران اولیه رشد خود هستند در مقایسه با شرکت‌های بالغ‌تر دارای P/E بالاتری هستند. بنا بر این باید از PEG  که همان P/E تعدیل شده با نرخ رشد است استفاده نمود. همچنین در استفاده از ضرایب قیمتی باید به دیگر تفاوت‌ها نظیر ساختار سرمایه و سیاست‌های حسابداری نیز توجه داشت و تعدیلات لازم را اتخاذ نمود.  گاهی ممکن است شرکت مشابه در آن صنعت یا کسب و کار خاص، که قبلا پذیرش شده باشد و تاریخچه معاملاتی کافی داشته باشد موجود نباشد و یا شباهت کافی به شرکت مورد نظر نداشته باشند.

در ارزشگذاری مبتنی بر تنزیل جریانات نقدی آتی، برآورد نرخ تنزیل مناسب، نرخ رشد واقع‌بینانه، مخارج سرمایه‌ای و سرمایه در گردش آتی؛ و لحاظ نمودن ریسک‌های کلان و مقررات و در نهایت ریسک‌های خاص شرکت مهمترین چالش­ها در  این مدل ارزشگذاری محسوب می­گردند که برآورد منصفانه و قابل اتکای آن­ها نیازمند  انتشار اطلاعات متغیرهای کلان اقتصادی، آموزش نیروی انسانی متخصص و دسترسی راحت و سریع به اطلاعلات است.

محاسبه نرخ تنزیل شدیداً به مفروضی چون انتخاب شاخص، دوره زمانی، نرخ بازده بدون ریسک و مدل محاسبه نرخ تنزیل وابسته است.

در  ارزشگذاری مبتنی بر ارزش دارایی­ها یکی از مهمترین چالش­ها نادیده گرفتن ارزش دارایی نامشهود شرکت­ها  است. در شرایطی که  شاهد حضور شرکتهای دانش بنیان در بازار سرمایه هستیم و مهم­ترین دارایی این شرکت­ها تخصص و دانش فنی آن­هاست که در قالب دارایی نامشهود شناخته می­شوند عدم لحاط نمودن این دارایی­ها در برآورد ارزش سهام این شرکت در مدل­های مبتنی بر ارزش دارایی­ها از قابلیت اتکای استفاده از این مدل ها کاسته است.   

ینابراین ، ارزش‌گذاری دقیق و مسئولانه در بازار سرمایه امری ساده نیست و با چالش‌های عدیده‌ای نظیر محاسبه نرخ تنزیل مناسب، نرخ رشد واقع‌بینانه، مخارج سرمایه‌ای و سرمایه در گردش آتی؛ و لحاظ نمودن ریسک‌های کلان و مقررات و در نهایت ریسک‌های خاص شرکت ها مواجه است که ضرورت دارد شرکت ها در فرایند ارزشگذاری به آن توجه ویژه داشته باشند. منبع هفته نامه اطلاعات بورس