با مشاهده تصاویر شهرهایی همچون ونیز، پاریس و شهرهای جنوبی اسپانیا با آن دیوارهای مملو از گلدان های شمعدانی و نقاشی های زیبا، ناخودآگاه به مقایسه با دیوارها، بالکن ها و فضای شهر های کشور و تهران به عنوان پایتخت می افتیم که نه گلدانی با گل در پشت پنجره او خودنمایی می کند و نه دیوارنگاری زیبا و چشم نوازی دارد.
در واقع ساختار شهرهای کشور و بی توجهی مردم در طراحی آن، انبوهی از دل مردگی، دلسردی و بی روحی را پدید آورده و نازیبایی و آلودگی بصری زخمی بر چهره شهر نشانده که نتیجه آن بروز نابسامانی های لجام گسیخته بی هویتی و خلق فضاهای بی کیفیت در شهر ها بوده و باعث شده شهروندان صرفا به دلیل رفع نیازهای ضروری خود در این فضاها حاضر شوند.
حال آنکه بنابر استاندارد جهانی، رفاه عمومی، ساماندهی گرافیک شهری و مصون ماندن افراد اجتماع از مضرات روانی ناشی از اغتشاشات بصری در محیط زندگی یکی از مهمترین عوامل سازنده کیفیت مطلوب فضای شهری و گرایش شهروندان به این فضاها است.
اما آنچه نباید در این میان از آن غافل شد، نبود مشارکت و حضور مردم در ساخت فضاهای بصری زیبا در سطح محله و شهر خود است که باعث شده نسبت به محیط اطراف زندگی بی تفاوت باشند و همه کارها و فعالیت ها را به شهرداری و خدمات آن بسپارند.
موضوعی که در سایر کشورها شاهد آن نیستیم و مردم به صورت خودجوش به رقابت در زیباتر کردن محله خود نسبت به محله دیگری می پردازند.
چرایی عدم مشارکت شهروندان در زیباسازی شهر و محله بخصوص کلان شهری همچون تهران، خبرنگار ایرنا را برآن داشت تا با سهیلا طایی پژوهشگر اجتماعی و کارشناس ارشد مدیریت شهری به گفت وگو بنشیند.
وی با تاکید بر اینکه پژوهش های صورت گرفته نشان می دهد مشارکت مردم در حوزه شهری و زیباسازی شهر بخصوص تهران در وضعیت بسیار نامطلوبی قرار دارد، درباره دلایل این امر گفت: نخستین دلیل، عدم ارتباط مناسب شهر و شهروند است.
طایی توضیح داد: به این معنا که تهران در منظر شهروندان آن، شهری خوابگاهی است که صرفا در آن کسب درآمد می کنند و شب را به روز می رسانند و اوقات فراغت و تعطیلات خود را خارج از شهر می گذرانند پس اصلا داخل شهر را حساب نمی کنند.
کارشناس ارشد مدیریت شهری یادآور شد: اما وقتی معیشت شهروندان به زیبایی شهر گره خورده باشد همه هم و غم خود را در زیباسازی آن بکار می بندند. به عنوان مثال در شهرهایی مانند یزد و کاشان که براساس درآمدهای توریسم و گردشگری اداره می شوند، مردم به صورت خودجوش برای زیباسازی شهر ورود می کنند زیرا به گونه ای معیشت آنان به این زیبایی گره خورده است.
طایی، عدم اعتماد شهروندان به شهرداری را دلیل دیگر کمرنگ بودن مشارکت مردم در امر زیباسازی شهری عنوان و خاطرنشان کرد: این تصور که شهرداری با تعدادی از پیمانکاران شناحته شده خود کار می کند و مردم را مشارکت نمی دهد باعث شده که افراد به پرداخت کردن مالیات بسنده کنند و شهرداری را به ارائه همه خدمات از جمله فضاسازی شهری موظف کنند.
راهکار جذب سلایق عمومی در زیباسازی شهری چیست؟
وی در پاسخ به این پرسش که چه راهکاری باید اندیشید تا مردم را به مشارکت جلب کرد، تصریح کرد: یکی از پیشنهاداتی که می توان برای خلاقیت در زیباسازی و طراحی فضای سبز کوچه ها مطرح کرد، ایجاد مدیریت کوچه ها و خیابانها است که امری ضروری است.
طایی ادامه داد: بهره گیری از سرای محله ها و فرهنگ سراها بهترین فرصت در جهت توسعه مشارکت فرهنگی مردم در زیباسازی شهر است. به این نحو که افراد موثر، اساتید دانشگاه و افرادی که مدال آور و افتخار آفرین را در محله ها تعیین، از ایده های آنان استفاده کنند و به آنان فضا برای پیاده کردن ایده ها بدهند تا این افراد، همسایه ها را در زیباسازی محله مشارکت دهند.
کارشناس ارشد مدیریت شهری یادآور شد: در این صورت پس از مدتی محله هایی خواهیم داشت که افراد با احساس امنیت و آرامش روانی در آن اوقات می گذرانند ضمن اینکه با فعال شدن کلاس های زیبا سازی شهری و برگزاری مسابقات شهری در خصوص انتخاب زیباترین کوچه های شهر به همراه جوایز ویژه برای ساکنان آنها، مشارکتی دوچندانی را شاهد خواهیم بود.
از: فاطمه دهقان نیری
