فریبرز ناطقی‌الهی

سی سال است معلمم؛ در دانشگاه شریف شروع شد و سپس به پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله امدم و کمی هم در حد بضاعتم تحقیق می کنم.

تحصیلات کلاسیکم تا دکتری در رشته سازه و مهندسی سازه و زلزله از آمریکا و دوره‌های عالی پسا دکتری از اکسفورد انگلستان، سلطنتی کران فیلد انگلستان، مرکز تحقیقات اروپایی زلزله، یوگسلاوی سابق و دانشگاه ویسکانسن آمریکا در مقاوم سازی برای زلزله و مدیریت بحران‌های طبیعی و انسان ساز  بوده است؛ به استناد گوگل به عنوان بنیانگذار مقاوم سازی و مدیریت بحران کشور نامیده می شوم و … آنهایی که بنده را می شناسند می دانند که از نوشتن کلمه دکتر حتی روی جلد کتاب‌هایم پرهیز می کنم مگر ناچار برای رضایت ناشر؛

هدف از این مقدمه این بود که عرض کنم بنده کمی تا حدودی درباره مدیریت بحران می‌دانم و به استناد آن پیشینه عرض می کنم که این سیستم پیچیده فعلی در رابطه با مدیریت کرونا در کشور درست نیست. قبلا هر چه می دانستم در مقالات پیوست نوشتم که همه هم درست بود و مصداق داشت: مجموعه این مطالب را اینجا بخوانید. قضاوت با شما.
بجز سپاه و ارتش و … سه لایه در دولت محترم در حال حرف زدن برای شهرها و کشور هستند (عرض نکردم مدیریت) که از نظر حقیر فاجعه است. این لایه ها عبارتند از: لایه اول، کمیته ملی(دکتر نمکی)، لایه دوم کمیته استانی( دکتر زالی) و لایه سوم برای تهران فکر می کنم مرکز مدیریت بحران شهر تهران و کمک کمیته استانی ( در راس آن جناب دکتر حناچی).
گویا همه عزیزان هم راضی از عملکرد کمیته های خود هستند و ایراد را در لایه های دیگر کم و بیش می بیند ولی کمتر به زبان می آورند؟

هر از گاهی هم جملات بسیار قدرتی مانند آنچه در اینجا آورده شده در خبرها دیده می شود: جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت: « اگرچه هیچ استانی در وضعیت قرمز نیست اما هشدارها به جای خود باقی است و شرایط به هیچ وجه عادی تلقی نخواهد شد. »
من معنی این جمله را نمی فهمم؛ یا شرایط بد است یا عالیست، این جمله « به هیچ وجه عادی تلقی نخواهد شد!» دیگر یعنی چی؟! تازه شامل آینده هم می شود. با تمام ارادتی که به هر سه مسول عزیز و فداکار دارم و حقیقتا دارم و فقط برای ارادتم به این سه عزیز این مرقومه را می نویسم، اجازه می خواهم  یک حدس حساب شده برای آینده بحران ویروس کرونای تهران بزنم. معتقدم شرایط بدتر خواهد شد (امروز هم دکتر زالی تایید فرمودند که بیماران حاد کرونایی زیادتر شده اند)
البته سرو صدایش مثل روزهای اول نخواهد بود، چون خستگی (fatigue) در تمام ارکان دیده می شود. لذا در انتهای این خرابی اوضاع، دو اتفاق ممکن است رخ دهد؛ اول آنکه شاید شروع مجدد سختگیری ها که عملا دیگر فایده ای نخواهد داشت.
دوم ممکن است منجر به مشکلات حقوقی مردم با شهر از طرف شهروندان و مسایل پیچیده تری برای کشور و … به همراه داشته باشد.
این گونه اتفاقات در بحران های طولانی در دنیا رخ داده است و خیلی نباید بهت زده شد . تصور می کنم با آن مقدمه و این گوشزد به مردان و زنان مسئول کشور عزیزم، حالا بد نیست به رسم معلمی، اگر تا اینجا را میان ترم در درس مدیریت کرونا فرض کنیم، بنده باید برای این مدیران نمرات زیر را منظور می کنم:

– کمیته ملی: نمره ۱۴/۰ ( با شرایط فعلی که پیش گرفته اند، بنظر می رسد نمره آخر ترم ۱۰/۰ یا مردودی)
– کمیته تهران:  نمره  ۴/۰ ( با شرایط فعلی بنظر می رسد اخر ترم هم مردودی)
– مرکز مدیریت بحران تهران: نمره صفر( آخر ترم حتی با پروژه و نمره کمکی ۲/۰ و مردودی)
شهری که خود حرفی برای زدن در سخترین بحران تاریخ خود را نداشته باشد باید هم صفر بگیرد.
این نمرات با پیدا شدن واکسن و یا داروی موثر مسلما تغیر خواهد کرد ولیکن در غیر این صورت باید آماده بود و واقعا آماده بود. اگر اشتباه نکنم موج دوم آنفلونزای اسپانیایی بود که بیشترین تلفات، شاید حدود ٩٠درصد و بیشتر را منجر شد. 
در ضمن باید یاداور شد اگر منتظر خورشیدیم و تابستان تا راه را هموار نماید باید بدانیم زمانی که این طرف تابستان است آن طرف زمستان است و ترددهای جهانی گرمی و سردی نمی شناسد.
امیدوارم این نمرات از طرف یک معلم ساده، ایجاد انگیزه و تفکر قویتر در رابطه با مدیریت درست این ویروس مهلک را در عزیزان ایجاد کند.
الحمدالله سوابق مکتوب سی سال گذشته بنده بخوبی نشانگر این است که بنده نه متعلق به جناحی سیاسی هستم که آن یکی را بخواهم تخریب کنم و نه بلعکس، رشته من سازندگی، مقاوم سازی(عمران) و مدیریت بهینه بحران هاست، اگر بخواهم هم نمی توانم . باید دقت کنیم داریم چه مسیری را طی می کنیم. ارادت واقعی من به زحمتکشان دلیل اصلی این نوشتار هستند. امیدوارم که استفاده شود. 

* استاد نمونه کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران