عباس سلیمی‌نمین کارشناس مسائل سیاسی و اجتماعی در یادداشتی شفاهی در خصوص دوگانه‌ «اقتصاد یا سلامت» که به دلیل شیوع ویروس کرونا در جهان و ایران به وجود آمده است، عنوان کرد:

به طور قطع هم سلامت جسمانی مهم است و هم سلامت اقتصادی؛ به این معنا که هم قوه سیاسی و اجتماعی مهم است و هم قوه اقتصادی. این‌ها لازم و ملزوم یکدیگرند و هیچ کدام را نباید قربانی دیگری کرد؛ چرا که وقتی بنیه سلامت تضعیف شود، بنیه اقتصادی و اجتماعی کشور هم تضعیف خواهد شد.

ما در مواجهه با این بلا باید سعی کنیم تا خودمان را با شرایط جدید وفق بدهیم. شرایط جدیدی حاصل آمده که باتوجه به شناخت کم ما نسبت به آن و اینکه ممکن است یافته‌های ما در آینده تغییراتی کند، امروز نمی‌توانیم درباره آن قضاوت کنیم و معلوم نیست تا چه زمانی درگیر این موضوع خواهیم بود. آیا ظرف چند ماه قادر خواهیم بود این بلا را محو کنیم یا خیر؟

هرچه می‌گذرد اطلاعات بیشتری در خصوص این ویروس و پیامدهای آن به دست می‌آوریم و در واقع به این جمع‌بندی می‌رسیم که نسبت به ابعاد جدیدی شناخت پیدا کردیم. بنابراین باید پیوندی بین این‌ شناخت‌ها و عرصه‌ها ایجاد شود. باید بین قوت ما در عرصه سلامت و عرصه اقتصاد پیوند به وجود بیاید. اینکه چگونه می‌توانیم این پیوند را حاصل کنیم بحث مهمی است و ما قطعاً می‌توانیم بحث توزیع را به گونه‌ای دیگر رقم بزنیم تا این پیوند ایجاد شود.

امروز توزیع تولیدات در کشور از طریق بازار و فروشگاه‌های مختلف بخش خصوصی انجام می‌شود. سوال این است که آیا می‌توانیم این توزیع را در بستر فضای مجازی انجام بدهیم؟ یعنی هر کسی که فروشگاه دارد، آن فروشگاه را به فضای مجازی منتقل کند. قطعاً پاسخ مثبت است و برای اینکه بتوانیم تولید را سرپا نگه داریم، می‌بایست شبکه توزیع را به گونه‌ای که مانع از گسترش یکباره مردم در جامعه شود، به فضای مجازی منتقل کنیم. این امر نیازمند انجام یک کار جدی است که شدنی است.

همچنین در ارتباط با تولید ما قادریم که نیروهای تولید را شیفت‌بندی کنیم؛ یعنی اگر اکنون تراکم در محیط‌های تولیدی وجود دارد می‌توانیم به سه شیفت تقسیم کنیم و باید حتی‌ ‌المقدور محیط کارگران و کارخانه را ایزوله کنیم و کارگران را در محیط کارخانه نگه داریم. این کار با زدن چادر و ایجاد سوله‌ امکان‌پذیر است تا کارگران از محیط کارخانه خارج نشوند. ما تا حد زیادی می‌توانیم محیط‌های تولید‌مان را به صورت ایزوله، فعال نگه داریم. باید در این قضیه اقدامات جدی صورت بگیرد.

فکر نمی‌کنم این کار برای چند ماه مشکلی برای کارگران به وجود بیاید. حتی از این طریق می‌توان فرصت‌های تولید را با حذف زمان‌های تردد کارگران افزایش داد. این کار سلامت کارگران را هم تضمین می‌کند. کشور نیز بهره لازم را از تولید خواهد برد.

البته این کار نیاز به حمایت جدی دارد و اگر قرار است سوله‌ها و چادرهایی برپا شود، نیاز به کمک‌ها و وام‌هایی است که به سرعت می‌توان آن را حل و تامین کرد.

همچنین در بخش صادرات به ویژه صادراتی که جهان اکنون به آن نیاز دارد، می‌توانیم با ایجاد مراکز تحقیقی به سرعت نیازهای جوامع درگیر با کرونا را رصد کنیم. یک سری کالاها به طور مستقیم مرتبط با این موضوع است و برخی از کالاها ارتباط غیرمستقیم دارد.

در آینده کمبودهای جدی در جهان به وجود خواهد آمد و ما باید قبل از اینکه دیگران این فرصت را از آنِ خود کنند، برخی از مراکز تولیدی خود را همگون با نیازهای جوامع بشری بسازیم که به نظر می‌رسد این جوامع و کشورها در آینده درگیری بیشتری با این ویروس داشته باشند.

پس بهتر است که اقتصاد خود را تقویت کنیم و راه خودمان را از دیگر مجامع بگشائیم. بنابراین در زمینه صادرات یک سری کالاهای مرتبط با کرونا باید تولید کنیم که بازار خوبی خواهند داشت. این موضوع با برنامه‌ریزی مختصر و رصد و تحقیق جدی امکان‌پذیر است و می‌توان بخش خصوصی را هدایت کرد.

در بحث توزیع هم اگر به شکل‌گیری تعاونی‌ها و مراکز توزیعی که به هر کالای اختصاص خواهد داشت، کمک شود و در عرصه مجازی فضایی برای هر تولیدی ایجاد شود تا مردم به آن‌ها مراجعه کنند، موضوع توزیع نیز مدیریت خواهد شد. این فضاها نیز در اختیار بازارها و مجمتع‌هایی که کالاهای خاص توزیع می‌کنند، قرار بگیرد.

با استفاده از فضای مجازی و تعاونی‌ها می‌توان، قیمت‌ها را هم برای توزیع‌کنندگان کاهش داد. اگر تلاش جدی در این زمینه صورت بگیرد، قیمت برای توزیع‌کنندگان کاهش خواهد یافت و این موضوع به نفع توزیع‌کنندگان و مصرف‌کنندگان خواهد بود.

این‌ها پیشنهاداتی بود که بنده به آن اشاره کردم که نیازمند بررسی بیشتر و دریافت پیشنهادات بیشتر و بهتر است که ما هم بتوانیم بر تجمعات کنترل داشته باشم و آمد و شدها را به حداقل برسانیم و هم اقتصاد را سرپا نگه داریم.

همچنین باید اشاره بکنم که دولت تغییری در مشی گذشته خود به وجود آورده و آمادگی دارد تا زاویه تغییر را بیشتر کند، منوط به اینکه اطمینان پیدا کند اقتصاد ضربه نخواهد دید. وقتی طرح فاصله‌گذاری اجتماعی اجرا و ترددها تنظیم می‌شود، قطعاً یک نگرانی برای دولت در زمینه اقتصادی به وجود خواهد آمد، به خصوص اینکه زمان آن طولانی شود.

این دغدغه دولت را می‌توانیم برطرف کنیم و ضمن کاهش ترددها، صنایع را فعال نگه داریم. این امر مهم نیازمند قانع شدن نیروهای کار است تا برای مدت کوتاهی خود را با شرایط تطبیق بدهند. همانگونه که پرستاران این کار را انجام دادند و در واحدهای بهداشتی و درمانی خود مانند و خود را ایزوله کردند.

قطعاً این کار را در صنعت هم می‌توان انجام داد. ضمن اینکه در صنعت نگرانی‌های مراکز را بهداشتی و درمانی نداریم. در صنعت مساله تولید و تکثیر ویروس وجود ندارد و به سرعت بیشتری می‌توان ایزوله را انجام داد یا اینکه ترددها را کاهش و کارکنان را در همان جا با امکانات مختصر اقامت داد.

بنابراین این کار شدنی است و به نظر می‌رسد کارگران هم استقبال خواهند کرد. آنان اگر بدانند که سلامت و معیشت‌شان تامین خواهد شد، دغدغه خودشان و دولت هم برطرف خواهد شد. دولت اکنون نگرانی دارد که علاوه بر کارمندان خودش، بار کارمندان بخش خصوصی را هم تحمل کند. این نگرانی با همفکری و یافتن راه‌حل برای مدیریت مراکز تولیدی و صنعتی قابل تحقق است.

باید حلقه‌ای بین تولید، توزیع و صادرات به وجود بیاید که این امر نیازمند توجه جدی و ایجاد شرایط جدید است و با یک برنامه‌ریزی جدی قابل تحقق است.