به گزارش خبرنگار مهر، طی دو ماه اخیر تنش‌های بین روسیه و اوکراین به اوج خود رسیده، به طوری که قیمت نفت و گاز، دلار و طلا در در بازار جهانی ربط مستقیمی به این امر دارد.

ابتدا آمریکا بود که از آغاز مهیا شدن روسیه برای جنگ با اوکراین خبر داد ولی با این حال روسیه بارها و بارها این احتمال دادن مسئولین آمریکایی برای شروع جنگ را مزخرف و متوهمانه خواهند.

با این آرایش جنگی روسیه در مرزها اوکراین به طوری است که آمریکا احتمال حمله را بسیار بالا می‌داند به همین دلیل از چندی پیش اعلام کرد شریک خود یعنی اتحادیه اروپا بلاشک روسیه را تحریم خواهد کرد و دیگر گازی از این کشور وارد نخواهد کرد و پروژه نورد استریم ۲ نیز به سرانجام نخواهد رسید.

از آن روز تاکنون که اوضاع فرقی نکرده، آمریکا و اروپا به شدت در حال رایزنی با کشورهای گازی مختلف در سراسر جهان هستند تا آنها را متقاعد کنند به اتحادیه اروپا گاز صادر کنند.

در حد توانمان کمک می‌کنیم

جدیدترین کشور که اتحادیه اروپا و آمریکا برای تأمین گاز خود به سراغش رفته نروژ است ولی با این حال مدیر شرکت اکوینر نروژ آب پاکی را روی دست اروپاییان ریخت و اعلام کرد نمی‌تواند کل نیاز اروپا را تأمین کند.

وی افزود: نروژ می‌تواند بخشی از گاز طبیعی خود را برای اروپاییان در فصل بهار و تابستان ارسال کند تا این اتحادیه بتواند تأسیسات ذخیره گاز خود را پر کند.

این تعهد نروژی‌ها در بحبوحه نگرانی‌های مداوم در مورد عرضه گاز در ماه‌های گرم سال صورت گرفت که معمولاً زمانی است که ذخیره سازی گاز برای دوره اوج تقاضا در زمستان به حد بی‌نهایت خود می‌رسد. سال گذشته، اکثر کشورهای اروپا نتوانستند مطمئن شوند که گاز کافی برای زمستان دارند، که همین امر بحران شدید گازی در این اتحادیه بوجود آورد.

آندرس اوپدال یکی از مسئولین شرکت اکوینار نروژ به بلومبرگ می‌گوید: نروژ همیشه شریک قابل اعتماد اروپا بوده است و تا آنجا که ممکن است به ارسال گاز به این قاره ادامه خواهد داد. با این حال مشکل اروپا این است که آنچه نروژ قرار است گاز به این اتحادیه صادر کند ممکن است کمتر از نیمی از گاز مورد نیاز و در واقع خیلی کمتر از آن است.

کمیسیون اروپا: نزدیک به ۴۷ درصد گاز خود را از روسیه دریافت می‌کنیم

یورواستات نیز در گزارشی آورده است: اتحادیه اروپا در نیمه اول سال گذشته ۴۶.۸ درصد از گاز طبیعی خود را از روسیه وارد کرده است. نروژ به نوبه خود ۲۰.۵ درصد از واردات گاز طبیعی را در آن دوره به خود اختصاص داده است که کمتر از نیمی از آنچه روسیه برای اتحادیه اروپا ارسال کرده است.

به گفته بروگل، مدیر یک اندیشکده اقتصادی اروپایی، نروژ در اواخر سال ۲۰۲۱ بیش از ۲.۹ میلیارد متر مکعب در هفته گاز به اتحادیه اروپا صادر کرد. با این حال، گازپروم در نیمه اول سال جاری بیش از ۳ میلیارد متر مکعب در هفته جریان داشت در حالی که نروژ هرگز به این سطح نرسید.

این وضعیت نشان دهنده بزرگترین مشکل اتحادیه اروپا که امنیت عرضه گاز است، می‌باشد. سال‌ها است که اتحادیه اروپا بیش از حد به روسیه متکی بوده است و این در بین مسئولین اتحادیه اروپا باعث ایجاد رضایت و اطمینان خاطر شده است که هر اتفاقی بیفتد، روسیه به ارسال گاز به اروپا ادامه خواهد داد.

روسیه نیز با این رویکرد موافق است لکن احتمال حمله این کشور به اوکراین و تحریم گاز این کشور همه معادلات را عوض کرده و بازار انرژی را متزلزل ساخته است.

دولت‌های اروپایی اکنون برای یافتن تامین‌کنندگان جایگزین روسیه برای رفع نیاز خود عجله دارند. این کار چالش برانگیزتر از آن چیزی بوده است که آنها انتظار داشتند.

نروژ احتمالاً می‌تواند برای مدتی طولانی‌تر پمپاژ را در حداکثر سطح خود نگه دارد، اگرچه برای تعمیر و نگهداری خطوط لوله‌های گاز در برخی مواقع باید صادرات گاز به اروپا متوقف شود.

پوتین: نورد استریم پروژه اقتصادی است نه سیاسی

مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی (CSIS) اعلام کرد ترانزیت گاز روسیه از اوکراین از بیش از ۱۴۰ میلیارد متر مکعب (میلیارد متر مکعب) در سال ۱۹۹۸ به کمتر از ۴۲ میلیارد متر مکعب در سال ۲۰۲۱ کاهش یافته است.

این مرکز مطالعاتی می‌افزاید در سال گذشته اوکراین یک کریدور ترانزیت برای روس‌ها بود به طوری که عمدتاً برای انتقال گاز به اسلواکی واز آنجا به اتریش و ایتالیا مورد استفاده قرار می‌گرفت.

وضع تحریم‌ها در صورت حمله روسیه به اوکراین می‌تواند بر جریان‌های خطوط لوله یامال- اروپا، نورد استریم ۱ و همچنین ترک استریم تأثیر عمده‌ای بگذارد از طرف دیگر خط لوله نورد استریم ۲ نیز در انتظار صدور گواهینامه برای انتقال گاز روسیه به اوکراین است.

دولت ایالات متحده گفته است که اگر روسیه به اوکراین حمله کند، نورد استریم ۲ پیش نخواهد رفت. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه روز سه شنبه اعلام کرد که این خط لوله یک پروژه کاملاً تجاری است که امنیت انرژی اروپا را تقویت خواهد کرد.

نروژ: ما نمی‌توانیم کل گاز اروپا را تأمین کنیم

با این حال، نروژ به وضوح نمی‌تواند کل گازی را که روسیه در حال حاضر به اروپا می‌دهد، پوشش دهد. همچنین این کشور نمی‌تواند تقاضای گاز اضافی از آلمان را پاسخگو باشد چون قرار است این کشور نیروگاه‌های زغال سنگ و هسته‌ای خود را بندد.

آلمان زمانی که قرار بود نورد استریم دو گسترش یابد تضمین داده بود که استفاده از ذغال سنگ را متوقف کند ولی با این حال به نظر می‌رسد این امر در وضعیت فعلی امکان پذیر نباشد.

خط لوله نورد استریم ۱ در حال حاضر بیش از یک سوم صادرات گاز روسیه را به اروپا ارسال می‌کند. دوبرابر کردن ظرفیت این خط لوله با احداث خط لوله آن با نورد استریم ۲ البته اگر دولت بایدن تهدید خود برای تحریم گازی روسیه را اعمال نکند بیش از دو سوم صادرات گاز روسیه به اروپا را انجام خواهد داد.

اروپا به جز نروژ چه گزینه‌های دیگری دارد؟

آسیای مرکزی خصوصاً جمهوری آذربایجان یکی گزینه‌های اروپا برای تأمین گاز است که در حال حاضر مقداری گاز را از طریق کریدور گاز جنوبی که به ایتالیا ختم می‌شود، ارسال می‌کند.

با وجود محدودیت ظرفیت پایانه واردات LNG، اروپا به مدت سه ماه در بحبوحه بحران انرژی، مقصد اصلی واردات گاز طبیعی مایع آمریکا بوده است.

بر اساس داده‌های رویترز، ۷۵ درصد از صادرات LNG آمریکا در ماه گذشته به اروپا رفته است. تا کنون در این ماه نیز نیمی از محموله‌های LNG ایالات متحده به اروپا ارسال شده است.

قطر و استرالیا نیز دیگر گزینه‌های LNG برای اتحادیه اروپا هستند. این اتحادیه حتی تحقیقات ضدانحصاری در مورد قطر پترولیوم – که اخیراً به قطر انرژی تغییر نام داد – را در این ماه به حالت تعلیق درآورد، چیزی که ممکن است نشانه‌ای از تمایل اتحادیه اروپا برای دادن امتیاز در ازای گاز باشد.

امین محمودی؛ خبرنگار اقتصاد بین الملل