کمبود تشکل کارآمد در حوزه حمل‌و‌نقل دریا/ نیاز به بازتعریف فرهنگ تشکلی

افسانه فخری عضو هیئت مدیره انجمن شرکت‌های حمل‌و‌نقل بین‌المللی و مدرس دوره‌های مدیریت حمل‌و‌نقل فیاتا در گفت‌و‌گو با مانا بیان کرد: در حال حاضر در حمل‌و‌نقل دریایی، انجمن شرکت‌های نماینده کشتیرانی وجود دارد و کار می‌کند. انجمن مالکان کشتی را داریم و در حوزه بندر انجمن پایانه‌داران وجود دارد.

وی ادامه داد: به نظر نمی‌رسد نقیصه‌ای در حوزه تشکل‌های حمل‌و‌نقل دریایی وجود داشته باشد. البته ما باید تشکل‌ها را تقویت کنیم و نیاز است که یک مقدار فرهنگ تشکلی را باز‌تعریف کرد.عضو هیئت مدیره انجمن شرکت‌های حمل‌و‌نقل بین‌المللی بیان کرد: گاهی احساس می‌کنم یک مقدار تشکل‌هایی که در کشور ما ایجاد می‌شوند، محور کارشان را گم می‌کنند. در حرفه حمل‌و‌نقل می‌گوییم که افراد باید در زمین خود بازی کنند. این چیزی است که فیاتا هم می‌گوید.

فخری افزود: در حال حاضر تشکل‌هایی که وجود دارند، مفهوم توسعه در حوزه کار خودشان را با توسعه در گستره کارشان اشتباه می‌گیرند. برای مثال ما شرکت‌های نماینده کشتیرانی داریم. این شرکت‌ها در حوزه ترانزیت کالا که یک فعالیت صرفاً فورواردی در کشور ماست، دخیل شده و شروع به فعالیت می‌کنند. این روند تداخل مسئولیت و سردرگمی در تنظیم بارنامه‌ها و مسئولیت‌ها ایجاد کرده و همه چیز را به هم می‌ریزد.

عضو هیئت مدیره انجمن شرکت‌های حمل‌و‌نقل بین‌المللی گفت: طبق قانون گمرک می‌گوییم هر کسی می‌تواند ترانزیت انجام دهد یعنی شخص حقیقی هم می‌تواند ترانزیت کند، اما در فرآیند ترانزیت، یک تسهیلاتی وجود دارد که صرفاً مختص شرکت‌های فورواردر است.

وی ادامه می‌دهد: متأسفانه گاهی می‌بینم که شرکت‌های کشتیرانی و شرکت‌های ریلی از این امتیاز که ویژگی شرکت‌های فورواردر است، استفاده می‌کنند. آن امتیاز استفاده از طرح بیمه تأمین تعهدات شرکت‌های حمل‌و‌نقل است.

فخری یادآور می‌شود: شرکت‌های کشتیرانی هم می‌توانند ترانزیت کنند، ولی باید وجه‌الضمان نقد به گمرک بدهند. لازم نیست از اعتبار بیمه‌ای که خاص شرکت‌های فورواردر است، استفاده کنند. به نظر من این واقعاً یک کار صد درصد تشکلی است و باید از طریق سازمان مردم نهادی که دارند، این فرهنگ در آنها نهادینه و ایجاد شود.

تن دادن به تعهدنامه‌های یکسویه در نبود یک مرجع دادرس 

عضو هیئت مدیره انجمن شرکت‌های حمل‌و‌نقل بین‌المللی در بخش دیگری از سخنان خود به معضلات حوزه ترخیصیه اشاره کرد و افزود: معضلی که اکنون داریم و به نظر من راه حل آن در گرو همکاری تشکل‌های کشتیرانی است، بحث تعهدنامه‌هایی است که موقع دریافت ترخیصیه ناگزیریم به شرکت‌های کشتیرانی بدهیم.

وی اضافه کرد: این تعهدنامه‌ها بسیار یکسویه است و همه چیز به نفع نماینده خط است. وقتی می‌خواهیم ترخیصیه بگیریم، لاجرم باید به هر آنچه در آن نوشته شده است، گردن بنهیم.

فخری گفت: مفاد این تعهدنامه می‌تواند منصفانه یا غیر‌منصفانه، درست یا غلط باشد. ما در گذشته کمیسیون ماده ۲۰ در کمیته فرعی شورای عالی هماهنگی ترابری کشور را داشتیم که متأسفانه آن کمیسیون را ابطال کردند و اکنون مرجع دادرس محکمی در حوزه اختلافات خود به خصوص در زمینه حمل کانتینری نداریم و مجبوریم به انجمن کشتیرانی برویم.

وی توضیح داد: ایراد انجمن کشتیرانی این است که همه شرکت‌ها عضوش نیستند، در نتیجه همه از احکام آن تبعیت نمی‌کنند و به این ترتیب حکمش فراگیر نیست. ما یک مرجعی مثل کمیسیون ماده ۲۰ می‌خواهیم که کاملا احاطه و اختیار داشته باشد و به همه این مشکلات رسیدگی کند.

عضو هیئت مدیره انجمن شرکت‌های حمل‌و‌نقل بین‌المللی بیان کرد: در مورد تعهد نامه‌ها یک اتفاق وحشتناک دیگری که به لحاظ حقوقی می‌افتد، این است که یک ابهامی در مورد این تعهدنامه‌ها هست که در آن ما را وادار می‌کنند که انجمن کشتیرانی را به عنوان نهاد داوری در صورت بروز اختلاف، تایید کنیم.

وی ادامه داد: داوری یک امر اختیاری است و باید تراضی دو طرف در آن وجود داشته باشد، اما مجبوریم که این انجمن و داوری یک سویه غیر قانونی و غیرحقوقی را بپذیریم.

فخری گفت: همه این موارد به دلیل آن رخ می‌دهد که ما ترخیصیه خود را می‌خواهیم و مجبوریم با هر سازی که انجمن کشتیرانی می‌زند، برقصیم.وی در ادامه توضیح داد: ظهور تشکل‌ها به تعداد زیاد، مفیدِ فایده و راهکار نیست. نحوه خدمت‌رسانی و نحوه تعهد به منشور سازمان مردم نهاد است که می‌تواند کمک حال باشد. تا جایی که من می‌دانم در حال حاضر در حوزه حمل دریایی کمبود تشکل نداریم. راستش را بخواهیم در هیچ حوزه‌ای کمبود تشکل نداریم. ما دنبال تشکل کارآمد و آگاه به رسالتش هستیم که کم داریم.

عضو هیئت مدیره انجمن شرکت‌های حمل‌و‌نقل بین‌المللی افزود: ما تشکل کارآمد کم داریم. تشکل‌ها خلط مبحث می‌کنند و دنبال هدف اصلی و غائی نمی‌روند. به قدری انشعاب می‌دهند که از مسیر اصلی دور می‌مانند.