به گزارش ایبِنا؛ بازار ارز چند روزی است که بر مدار افزایشی نرخ‌ها حرکت می‌کند، روندی که به گفته بسیاری از فعالان بازار، تحت تاثیر جوسازی نوسان‌گیران و دلالان ارزی است تا پیش از آغاز مذاکرات احیای برجام، با افزایش نرخ دلار و فروش ارزهای خود در محدوده‌های بالاتر، کسب سود کنند و از بازار خارج شوند. این مسیر دقیقا مشابه روندی است که در سه سال اخیر به دفعات تکرار شده است.
به عنوان نمونه در مهرماه سال ۱۳۹۷ درست زمانی که نرخ دلار به کانال ۱۹ هزار تومان رسیده بود، بسیاری از مردم بدون توجه به هشدارهای کارشناسان اقتصادی، به خرید ارز با نرخ‌های بالا اقدام کردند. موضوعی که دیری نگذشت که با ورود حجم بالایی از ارزهای صادراتی به چرخه بازار ارز، به زیانی هنگفت برای خریداران هیجانی بازار ارز منجر شد و هر روز شاهد افت پلکانی دلار بودند. از سوی دیگر، بانک مرکزی نیز با رصدی که نسبت به نوسانات شاخص ارزی داشت، نیازهای ارزی متقاضیان را تامین کرد. در مجموع، این روند باعث شد تا به یکباره موجی از عرضه ارزهای خانگی را در بازار شاهد باشیم و بهای ارز به ویژه دلار، با ریزش قابل توجهی در نیم سال دوم سال ۹۷ همراه شود.
همچنین در دی ماه سال گذشته نیز بهای دلار در حالی که تحت تاثیر تحولات بین‌المللی و ایجاد انتظارات تورمی، با رشد مواجه شده بود، با تلاش‌های بانک مرکزی در جهت بازگشت منابع ارزی و آزادسازی منابع بلوکه شده ارزی، با کاهش نرخ همراه شد و دوباره در این فضای کاهشی، افزایش عرضه ارز خانگی به سمت بازار را شاهد بودیم. اتفاقی که دوباره به ضرر و زیانی برای سرمایه‌گذارانی منجر شد که پیش‌تر تحت تاثیر فضای هیجانی ایجاد شده توسط دلالان، وارد بازار شده و در نرخ های بالا، ارز خریداری کرده بودند.
مورد سومی که همچون موارد ذکر شده، در بازار ارز رقم خورد، مربوط به ماه‌های آغازین سال جاری است. درست زمانی که نوسان‌گیران و دلالان با ایجاد جو روانی منفی و هیجانی سعی در افزایش انتظارات تورمی داشتند، بهای دلار در بازار آزاد نیز با رشد مواجه شد و در این مقطع نیز بسیاری با نگرانی نسبت به آینده، به خرید ارز در قیمت های بالاتر اقدام کردند، اما غافل از اینکه در ادامه و در عرض چند هفته، به دلیل مدیریت بازارساز در جهت تامین نیازهای ارزی متقاضیان و بازگشت ارزهای صادراتی به چرخه اقتصادی و بانکی، بهای دلار بیش از ۴ هزار تومان کاهش پیدا کرد و به کانال بیست هزار تومان رسید. در این شرایط نیز افزایش عرضه ارزهای خانگی به سمت بازار، به تعدیل بیشتر شاخص ارزی کمک کرد؛ روندی که با توجه به تکرار آن در این سال‌ها، نشان از شوک‌های ارزی برای تقویت عرضه در بازار دارد.
قدرت بازارساز بیش تر شده است
اما آنچه اهمیت دارد، در شرایط کنونی توان بازارساز برای مدیریت بازار ارز و تامین نیازهای ارزی، بیش از هر زمانی است. به گونه‌ای که با توسعه بیش از پیش سامانه نیما در بخش حواله ارزی و همچنین تعمیق بازار متشکل ارزی در مدت اخیر، دو بال پرقدرت در اختیار بازارساز است تا اولا به خوبی نیازهای ارزی متقاضیان در بخش حواله و اسکناس را پوشش دهد و ثانیا از هرگونه جهش یکباره نرخ ارز همچون سال ۹۷ جلوگیری کند.
آن گونه که آمارهای جدید بانک مرکزی بیان می کند، حجم فروش ارز توسط صادرکنندگان در سامانه نیما طی هشت ماه سال ۱۴۰۰، ۱۸.۱ میلیارد دلار بوده است که این میزان حدود ۶۹ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است. همچنین روند افزایش عرضه ارز در سامانه نیما در آبان ماه نیز تداوم داشته است به گونه‌ای که عرضه ارز طی این ماه نسبت به ماه قبل حدود ۲۰ درصد رشد داشته است.
بنابراین بر خلاف سال‌های گذشته، حالا قدرت بازارساز به دلیل استقبال فعالان اقتصادی برای بازگشت ارزهای صادراتی به چرخه اقتصادی کشور در بستر سامانه نیما، بیش از گذشته شده است. همچنین روند خرید و فروش در بازار متشکل ارزی نیز نسبت به ما های قبل، رو به رشد بوده و توانسته است در جهت کشف نرخ واقعی ارز در معاملات ارزی روزانه سراسر کشور، نقش مهمی را ایفا کند و دیگر خبری از نرخ گذاری ارز از بازار کشورهای همسایه برای صرافی های داخلی نیست.
جمع بندی
همان‌گونه که در ابتدای این گزارش بیان شد، روند نرخ دلار و سایر ارزها در سال های اخیر به گونه ای بوده است که در مقاطع مختلف، با حضور هوشمندانه بازارساز و با سیگنال مثبت از فضای بین‌المللی و ایجاد گشایش در اقتصاد کشورمان، شاخص ارزی بر مدار نزولی قرار گرفته است و ضرر و زیان هنگفتی برای آن دسته از مردم داشته است که صرفا در فضای هیجانی به خرید ارز اقدام کرده‌اند.
در حال حاضر به دلیل تقویت و رشد صادرات غیرنفتی و ارزآوری از این ناحیه، بسیاری از کارشناسان اقتصادی باور دارند که از یک سو با حضور پرقدرت بازارساز برای تامین ارزی در بخش حواله و اسکناس روبرو هستیم و از سوی دیگر، با شروع مذاکرات احیای برجام در روزهای آتی، انتشار اخبار مثبت در این باره، می‌تواند اثر مستقیمی بر کاهش انتظارات تورمی داشته باشد که نتیجه آن، به تعدیل نرخ ارز منجر خواهد شد.
بنابراین پیش‌بینی می‌شود که همچون گذشته، به دلیل ریسک بسیار بالا در بازار ارز، هرگونه سرمایه‌گذاری در این بازار آن هم صرفا تحت تاثیر فضای هیجانی و منفی نوسان‌گیران در معاملات بازار آزاد و پشت خطی، به ضرر و زیان منجر خواهد شد.
