۱۵ خرداد برابر با پنجم ژوئن روز جهانی محیط‌زیست است. به این مناسبت گفت‌وگویی داشته‌ایم با مصطفی زیدآبادی‌نژاد، مدیر ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست مجتمع مس سرچشمه رفسنجان. زیدآبادی‌نژاد در این گفت‌وگو اقدامات زیست‌محیطی مجتمع مس سرچشمه رفسنجان را برمی‌شمرد. او می‌گوید اقدامات انجام‌شده در زمینه محیط‌زیست این مجتمع را در مسیر توسعه پایدار قرار داده است.

• در زمینه کنترل آلاینده‌های هوا که یکی از موضوعات اصلی در رابطه با حفاظت از محیط‌زیست است، مجتمع مس سرچشمه رفسنجان چه اقداماتی را به انجام رسانده است؟
  در ابتدا فرارسیدن روز جهانی محیط‌زیست را تبریک می‌گویم. این روز فرصتی است برای یادآوری یکی از ارزشمندترین دارایی‌های انسان‌ها یعنی محیط‌زیست. اما در پاسخ به سوال شما باید بگویم در خصوص حذف و کنترل آلایندهای هوا در سطح مجتمع مس سرچشمه رفسنجان اقدامات گسترده‌ای صورت گرفته است؛ احداث کارخانه اسید سولفوریک ۶۵۰ هزارتنی به منظور استحصال اسید سولفوریک از گازهای خروجی از کوره کنورتر و کوره فلش کارخانه ذوب با اعتبار ۱۰۲ میلیون یورو و ۴۵ میلیارد تومان یکی از اقدامات مهم در این رابطه بوده است. انجام اصلاحات و راه‌اندازی مجدد کارخانه اسید سولفوریک ۳۰۰ هزار تنی به منظور استحصال اسید سولفوریک از گازهای خروجی از کوره‌های کنورتر کارخانه ذوب و راه‌اندازی مجدد پس از انجام اصلاحات مربوط به بهینه‌سازی و افزایش ظرفیت گاز ورودی و اسید سولفوریک تولیدی دیگر اقدام مهم در این زمینه بوده است.
  همچنین احداث مخازن ذخیره‌سازی، تاسیسات مکانیکال و الکتریکال داخل سایت و خط انتقال اسید به اسکله منطقه ویژه اقتصادی بندرعباس با ظرفیت ۱۲ هزار تن در سال و سرمایه‌گذاری ارزی ۱۵ میلیون یورو و ۱۶‍۱۰ میلیارد ریال و تامین واگن و توسعه خطوط حمل‌ونقل ریلی برای انتقال اسید سولفوریک به بندرعباس و سایر نقاط کشور به تعداد ۱۰۰ واگن ۶۵.۵ تنی حمل اسید سولفوریک در این رابطه از اهم اقدامات بوده است. همچنین انعقاد تفاهم‌نامه برای احداث صنایع پایین‌دستی به منظور استفاده از اسید سولفوریک تولیدشده بین وزارت صنعت، معدن و تجارت، جهاد دانشگاهی و شرکت ملی صنایع مس ایران، احداث واحدهای تولید کودهای شیمیایی فسفاته SSP، TSP و DAP برای مصرف اسید سولفوریک تولیدی ازجمله فعالیت‌های صورت گرفته در این زمینه است. به‌علاوه کاهش انتشار ذرات به کمتر از یک‌سوم حد مجاز استانداردهای محیط‌زیستی از دودکش خروجی کوره‌های ذوب، ارتقای تکنولوژی الکتروفیلترهای کارخانه ذوب و اصلاح سیستم گازهای خروجی کوره‌ها از دیگر اقدامات امور ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست مجتمع مس سرچشمه رفسنجان در زمینه کاهش آلاینده‌های هوا بوده است.

-به‌جز اقداماتی که در کارخانه ذوب صورت گرفته است، در ارتباط با کاهش آلودگی هوای شهرهای اطراف مجتمع مس سرچشمه رفسنجان مثل سرچشمه و رفسنجان چه اقداماتی صورت گرفته است؟
آغاز عملیات طراحی، تامین، نصب، راه‌اندازی و راهبری دو ایستگاه پایش آنلاین آلاینده‌های هوای شهری به همراه مانیتورینگ در شهرهای رفسنجان و سرچشمه با اعتبار بیش از۳۶۰ هزار یورو و ۴۵ میلیون ریال و اجرای پروژه‌های بازسازی و نوسازی تجهیزات کنترلی ذرات معلق ازجمله اقدامات در این زمینه است. همچنین بازسازی و نوسازی تعداد ۴۲ دستگاه غبارگیر در فرآیندهای تغلیظ، ذوب، معدن و لیچینگ، اجرای طرح گازرسانی به‌منظور حذف مصرف سالانه ۴۰ میلیون لیتر مازوت و ۲۰۰ میلیون لیتر گازوئیل و جایگزینی آن با سوخت گاز طبیعی، کاهش انتشار گاز دی‌اکسیدگوگرد به اتمسفر به میزان دو میلیون متر مکعب درسال از دیگر اقدامات ما بوده است. همچنین یکی دیگر از اقدامات مهم در این رابطه راه‌اندازی کارخانجات اکسیژن به منظور کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی در کارخانه ذوب و در نتیجه کاهش آلودگی محیط‌زیست با تولید اکسیژن به ظرفیت ۵۵۰ تن در روز بوده است.

-با توجه به موضوع مهم فرسایش خاک که استان کرمان در سال‌های اخیر با آن مواجه بوده است، در زمینه حفاظت از خاک مجتمع مس سرچشمه چه اقداماتی انجام داده است؟
بله در کنار کنترل آلایندگی هوا، اقداماتی نیز برای کنترل آلایندگی خاک در سطح مجتمع صورت گرفته است که می‌توان به تدوین و اجرای برنامه جامع حفاظت از خاک و احداث سایت تصفیه خاک‌های آلوده برای اولین بار در صنایع معدنی کشور با همکاری پژوهشگاه نفت اشاره کرد. با این اقدام ضمن پیشگیری از آلودگی خاک، خاک‌های آلوده حاصله از فرآیند تصفیه، قابلیت برگشت به طبیعت و استفاده برای کاشت گیاهان را دارند.

-بحران آب یکی دیگر از موضوعات زیست‌محیطی در سال‌های اخیر در کل جهان بوده است؛ بفرمایید در رابطه با کاهش مصرف آب در مجتمع مس سرچشمه چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
به موضوع خوبی اشاره کردید. کاهش مصرف آب به‌طور ویژه مورد توجه مدیریت ارشد مجتمع و مدیران و کارشناسان امور محیط‌زیست مجتمع بوده است. در زمینه کاهش مصرف آب اقدامات زیادی انجام گرفته است که کاهش بیش از ۵۰درصدی مصرف آب با اجرای طرح جامع آب و کاهش میزان آب مورد نیاز برای تولید یک تن مس کاتدی از حدود ۱۲۰ مترمکعب آب به ۵۷ مترمکعب ازجمله این موارد بوده است. همچنین ازجمله احداث خط انتقال آب خلیج‌فارس به مجتمع مس سرچشمه از سال ۱۳۹۹ با تامین ۲۴ میلیون مترمکعب آب در سال در فاز اول و ۳۱ میلیون مترمکعب در فاز نهایی و آغاز طرح احداث سایت تصفیه‌خانه آب شرب شهرستان رفسنجان با امکان تصفیه ۹۳۰ لیتر در ثانیه آب از دیگر اقداماتی است که برای تامین آب سالم به‌صورت پایدار برای صنعت و برای شرب انجام شده است.

-یکی دیگر از نگرانی‌های زیست‌محیطی در مجتمع مس سرچشمه رفسنجان، پساماندهای آن است. در این رابطه اقدامی انجام گرفته است؟
بله طرح جامع مدیریت پسماند با هدف حذف و کاهش تولید پسماند، تفکیک اصولی پسماندها، ساماندهی مناسب پسماندها، استفاده مجدد از پسماندها، فروش پسماندها و معدوم کردن صحیح پسماندها در حال اجراست. با اجرای طرح جامع مدیریت پسماند، بیش از ۱۵۰ تن از پسماندهای ویژه و خطرناک در مجتمع مس سرچشمه رفسنجان شامل مواد شیمیایی فاسد، لامپ‌های فلورسنت و پشم‌شیشه، پشم سنگ و آزبست امحا شد. حذف روغن‌های آلوده به ترکیبات آسکارل از چرخه فرآیند یکی دیگر از اقدامات صورت گرفته در این زمینه است که روغن‌های PCBs در سه فاز و به مدت پنج سال معدوم می‌شوند. در این رابطه باید اشاره کنم کارخانه فلوتاسیون سرباره با پیشرفت ۹۵ درصدی در حوزه مهندسی و پیشرفت بیش از ۸۰ درصدی کل پروژه در حال احداث است. همچنین احداث کارخانه لیچینگ غبار با هدف فرآوری غبارهای خروجی الکتروفیلترهای ذوب نیز یکی دیگر از اقدامات صورت گرفته در این زمینه است. همچنین باید اضافه کنم فاز آزمایشی تولید کمپوست از پسماندهای تر قابل استفاده در فضای سبز در مجتمع مس سرچشمه آغاز شده است.

-در حوزه توسعه و نگهداری فضای سبز به جز موردی که اشاره کردید در مجتمع چه اقدامات دیگری انجام گرفته است؟
توسعه فضای سبز به میزان ۵۱۰ هکتار در اراضی مجتمع مس سرچشمه رفسنجان، ایجاد و نگهداری ۲۰۰ هکتار فضای سبز و آبیاری آن با آب خروجی تصفیه‌خانه فاضلاب انسانی، ۳۱۰ هکتار کاشت بادام کوهی به‌صورت دیم، اصلاح پوشش گیاهی مناطق مجاور مجتمع مس سرچشمه رفسنجان از طریق مبارزه با آفت لورانتوس و هرس شاخه‌های خشک گیاهان ارژن منطقه، پاکسازی بیش از ۵۰۰۰ هکتار از درختان ارژن اراضی اطراف مجتمع مس سرچشمه از آفت لورانتوس و شاخه‌های خشک، توزیع بیش از ۷۰۰۰ نهال زیتون در بین کارکنان مجتع مس سرچشمه رفسنجان در روز درخت‌کاری سال ۱۳۹۹ و تعداد بیش از ۱۳هزار نهال زیتون در سال ۱۴۰۰ از جمله اقدامات امور ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست مجتمع مس سرچشمه رفسنجان در زمینه توسعه و نگهداری فضای سبز بوده است.

-و صحبت پایانی؟
با وجود این اقدامات باید عرض کنم این اقدامات پایان راه حفظ محیط‌زیست در نگاه مدیران مجتمع مس سرچشمه رفسنجان نیست. این مجتمع، رهروی دیرپا در مسیر توسعه پایدار است. ما این نگرش را به فرهنگی پایدار و مداوم بدل کرده ایم و به‌خوبی می‌دانیم که این ابتدای راه است، راهی که بی انتهاست اما ما در مسیر آن قرار داریم.

روابط‌عمومی مجتمع مس سرچشمه رفسنجان