غلامرضا کمالی، مدیر ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم فولاد مبارکه ضمن ابراز ناراحتی از محدودیت‌های بی‌سابقه برق که موجب از دست دادن فرصت‌های طلایی جهش تولید شده در قالب گفت‌وگویی این موضوع را تشریح کرد.

الآن در میانه تابستان با توجه به محدودیت‌های انرژی وضعیت فولادسازی چگونه است؟

با توجه به گرمای بی‌سابقه هوا و محدودیت‌های شدید انرژی میزان قابل‌توجهی از ظرفیت تولید در ناحیه فولادسازی کاسته شده؛ به‌طوری‌که در ماه جاری تولید ما کمتر از نصف ظرفیت ناحیه شده است. حتی در روزهای اخیر فقط ۲ کوره از ۸ کوره در مدار تولید قرار دارند و در ساعات محدودی هم ۳ و بعضاً ۴ کوره تولید می‌کنند.

آیا می‌توان گفت صنعت فولاد کشور به یک صنعت فصلی تبدیل شده است؟

بله؛ چند سالی است که ما عملاً با فصلی بودن انرژی مواجهیم و متأسفانه سال به سال هم محدودیت‌ها افزایش پیدا کرده است. این موضوع با توجه به اینکه فولاد مبارکه یک صنعت مادر است و صنایع پایین‌دستی زیادی از محصولات فولاد مبارکه استفاده می‌کنند طبیعتاً خسارات قابل‌توجهی به اقتصاد کشور وارد می‌کند.

اگر شرایط دمای هوا و تخصیص برق به تولید به همین منوال ادامه پیدا کند تا چه زمانی خطوط نورد ما می‌تواند پیوسته به تولید ادامه دهند؟ وضعیت ما در آستانه پاییز به چه صورت خواهد بود؟

با وجود پیش‌بینی‌های قبلی و برنامه‌ریزی‌های بسیار خوب و استفاده از تمام امکانات جهت تولید حداکثری در ماه‌های بدون محدودیت، تلاش زیادی برای ذخیره تختال انجام شد. امسال متأسفانه دامنه محدودیت‌های برق بسیار بیشتر از پیش‌بینی‌ها بود و عملاً اگر شرایط و گرمای هوا به همین شکل ادامه پیدا کند از ابتدای شهریورماه با توقف واحد نورد گرم و کاهش حداقل ۳۰ تا ۴۰ درصدی تولید در این ناحیه نیز مواجه خواهیم شد. از طرف دیگر، این شرایط باعث می‌شود ما در اجرای تعهدات و تحویل به‌موقع سفارش‌ها به مشتریان با مشکل مواجه شویم و این محدودیت‌ها و تأخیرها عملاً می‌تواند صنعت کشور را هم دچار چالش کند.

با توجه به اینکه فولادسازی و بخش‌های مختلف آن با تمام ظرفیت تولید نمی‌کنند، در فولادسازی و ریخته‌گری مداوم از این زمان فراغت نسبی چگونه استفاده می‌شود؟

محدودیت‌های برق و توقف پیاپی کارگاه‌های تولیدی موجب به هم خوردن هماهنگی پاتیل‌های مذاب در فولادسازی و سرد شدن پاتیل‌ها و مشکلات دمش پاتیل‌ها می‌شود و این موارد باعث افزایش هزینه‌های تولید و افزایش تولید ضایعات در فولادسازی می‌گردد. با این حال، کارکنان سخت‌کوش و پرتلاش ما در فولادسازی با اتکا به دانش و تجربه ارزشمند خود توانسته‌اند موارد ذکرشده و نکات منفی محدودیت‌های انرژی را به حداقل برسانند.

کارکنان این ناحیه در تابستان و با دمای حدود ۱۶۰۰ درجه سانتی‌گراد با تعهد و عزم و اراده مثال‌زدنی تلاش می‌کنند که در همین شرایط موجود نیز تولید حداکثری را داشته باشیم که واقعاً قابل‌تقدیر است و من از همین‌جا دست یکایک این عزیزان را می‌بوسم. نکته مهم این است که ما در همین ماه جاری با وجود مشکلات زیادی که وجود داشت توانستیم در زمینه بهبود کیفیت محصولات قدم‌های خوبی برداریم و حتی وضعیتمان را نسبت به ماه قبل بهبود بخشیم. در شرایط فعلی تلاشمان را بر پروژه‌های بهبود، پروژه‌های مرتبط با ارتقای کیفیت و توسعه محصولات و کاهش ضایعات متمرکز کرده‌ایم.

همچنین با همت و تلاش مهندسان و تعمیرکاران شایسته ناحیه و نیروهای تعمیرات مرکزی، تهدید محدودیت انرژی را تا حدودی به فرصت تبدیل کرده‌ایم و شات‌دان‌های بلندمدت کوره‌ها و ماشین‌های ریخته‌گری را انجام می‌دهیم. به‌علاوه فعالیت‌های توسعه ازجمله نصب واحد گاززدایی جدید هم توسط همکاران در حال پیگیری است.

این بهینه‌سازی‌ها و بهبودهایی که اشاره کردید تا چه اندازه مرتبط به تولیدات جدید است؟

بهینه‌سازی‌ها مخصوصاً برنامه‌هایی که در ماشین ریخته‌گری شماره ۵ در حال انجام است و همچنین نصب واحد گاززدایی جدید می‌تواند در تولید محصولات با ارزش‌افزوده بیشتر بسیار مؤثر باشد. ضمن اینکه بررسی‌های کارشناسی زیادی روی فرایند در حال انجام است تا ان‌شاءالله بتوانیم محصولات کیفی‌تری را تحویل دهیم و رضایت مشتریان مخصوصاً مشتریان صنعت نفت و صنعت خودرو را جلب کنیم.

راه‌اندازی واحد جمع‌آوری غبارهای شارژ حمل مواد چه برکاتی برای ناحیه و خط تولید خواهد داشت؟

در حوزه محیط‌زیست و جمع‌آوری غبارها، دو پروژه در ناحیه فولادسازی در حال انجام است که یکی از آن‌ها مربوط به جمع‌آوری غبارها در قسمت کربن دیس شارژ است، محلی که حجم زیادی کُک و هات بریکت برای کوره‌ها شارژ می‌شود. واحد غبارگیر جدید که در این محل در حال نصب است می‌تواند حجم زیادی از غبارها را جمع‌آوری کند. همچنین طراحی و اجرای پروژه بهینه‌سازی سیستم غبارگیر سقف کارگاه فولادسازی در حال پیگیری است. تمام تلاش شرکت بر این است که با تأمین نیازهای خودش در حوزه انرژی، به‌خصوص برق پایدار، تولید و سودآوری خود را حفظ کند. در کنار این تأمین کافی و به‌موقع در شرکت به افزایش بهره‌وری در حوزه تولید و مصرف انرژی هم نیاز است و این موضوع می‌تواند ما را به تولید فولاد سبز نزدیک کند.

برای بهینه‌سازی مصارف و افزایش بهره‌وری در فولادسازی و ریخته‌گری مداوم چه برنامه‌هایی دنبال می‌کنید؟

برنامه‌های زیادی برای افزایش اشتیاق و توانمندسازی کارکنان طراحی شده و در حال اجراست. بیش از ۲۰ پروژه اولویت‌دار در ناحیه فولادسازی تعریف کردیم که توسط کارشناسان ناحیه در حوزه فرایند با تشکیل تیم‌های کاری دنبال خواهد شد. هدف این پروژه‌ها عمدتاً این است که ضایعات مخصوصاً ضایعات فلزی در ناحیه کم شود و دوباره‌کاری‌ها و توقفات اضطراری که عمدتاً ناشی از مشکلات فرایند است کاهش یابد. این موارد می‌تواند به‌طور غیرمستقیم باعث مصرف بهینه انرژی هم بشود.

در حوزه بهینه‌سازی مصرف انرژی، پروژه‌هایی نظیر نصب آنالایزر گاز در کوره‌های قوس الکتریکی را پیگیری می‌کنیم که به بهینه‌سازی مصارف انرژی در کوره‌های قوس، بالانس بهتر کربن و اکسیژن در کوره‌ها، آنالیز آنلاین مواد ورودی به کوره‌ها کمک خواهد کرد. اقدام دیگر کاهش FEO سرباره است که به کاهش ضایعات و افزایش ارزش‌افزوده و سودآوری فولاد مبارکه و کاهش مصرف انرژی می‌انجامد.

همچنین نصب کنتورهای جدید اندازه‌گیری توان اکتیو کوره‌ها می‌تواند موضوع مدیریت انرژی را بهتر کند. مطالعاتی هم در حال انجام است که بیشتر درخصوص امکان‌سنجی برای شارژ آهن اسفنجی به‌صورت گرم در کوره‌های قوس الکتریکی است.

امکان استفاده از بازیافت انرژی گاز خروجی از کوره‌ها برای پیش‌گرم آهن اسفنجی یکی دیگر از این پروژه‌هاست. در حال حاضر مطالعات این طرح در حال انجام است و شاید به‌صورت پایلوت در اشل کوچک این پروژه تست و در صورت موفقیت اجرا شود.

انجام این پروژه‌ها چند درصد کاهش مصرف در حوزه‌های مختلف به همراه دارد؟

برای امسال ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش ضایعات و همچنین کاهش مصرف الکترود گرافیتی و فروآلیاژها هدف‌گذاری شده است.

سخن پایانی؟

فولاد مبارکه برای تأمین انرژی پایدار خود سرمایه‌گذاری‌ها و اقداماتی اساسی انجام داده است، ازجمله احداث نیروگاه؛ اما به نظر می‌رسد به دلیل ناترازی انرژی در کشور این اقدامات به‌تنهایی کافی نیست و باید دولتمردان با تمهیدات بهتر و کارآمدتری به مدد صنایع بشتابند؛ در غیر این صورت با توجه به شرایط اقلیمی که متأسفانه هر سال شاهد وخامت هرچه بیشتر آن هستیم، روند ناترازی و محدودیت‌ها بیشتر نیز خواهد شد و صنایع ازجمله صنعت فولاد باید با چالش‌های جدی‌تری دست‌وپنجه نرم کنند. / ایراسین