نیم‌نگاهی به کارنامه درخشان شرکت بین‌المللی مهندسی ایران (ایریتک) کافی است تا نام بزرگترین کارخانجات صنایع مادر و مجتمع‌های فولادی کشور که توسط این شرکت احداث شده‌اند، به چشم بخورد. اهمیت جایگاه این شرکت با توجه به نقش آن در کسب و توسعه دانش فنی داخلی و بومی، آن هم در زمان تحریم‌های اقتصادی که ورود دانش فنی به کشور با دشواری‌های بسیاری مواجه و بعضا ناممکن شده است، بیش از پیش نمود پیدا می‌کند. یکی از آخرین پروژه‌هایی که شرکت ایریتک مسئولیت ساخت و راه‌اندازی آن را بر عهده داشته، پروژه فولادسازی مجتمع فولاد قائنات و تاسیسات جانبی آن در قالب قرارداد «EPC» با هدف تولید شمش فولادی (بیلت) به ظرفیت ۸۰۰ هزار تن در سال (قابل توسعه به یک میلیون تن در سال) بوده است. اقدامات قابل توجه شرکت ایریتک در راستای پیشبرد این پروژه که یکی از ۴۸ پروژه پیشران کشور نیز به شمار می‌رود، دستاوردهای بزرگی را برای این شرکت در سال جاری به همراه داشته است.

گفتنی است که دستیابی به نخستین ذوب واحد فولادسازی مجتمع فولاد قائنات در تاریخ سی‌ام شهریور‌ماه سال جاری پس از ۱۷ سال و یک دوره واگذاری ناموفق، توسط شرکت ایریتک محقق شد. باید توجه داشت که این دستاورد در شرایطی حاصل شده که کشور تحت فشار تحریم‌های اقتصادی و تبعات سنگین ناشی از آن قرار داشته است. در واقع شرکت ایریتک تنها با اتکا به دانش فنی داخلی و بدون حمایت شرکت‌های خارجی، موفق شده است که این طرح را به نتیجه برساند. از این رو، باید اذعان داشت که عملکرد شرکت ایریتک در راه‌اندازی کارخانه فولادسازی مجتمع فولاد قائنات، گام بلندی در مسیر توسعه صنعتی کشور محسوب می‌شود. گفتنی است که پروژه فولادسازی مجتمع فولاد قائنات، نخستین پروژه راه‌اندازی‌شده توسط شرکت ایریتک در ۱۰ سال گذشته به حساب می‌آید که این مسئله را می‌توان نتیجه تحولی فراگیر در راهبردهای مدیریتی این شرکت در نتیجه استقرار تیم مدیریتی جدید آن برشمرد.

درخشش در انبوه محدودیت‌ها

رشد تولید و توسعه پایدار از جمله اهدافی هستند که همواره بر ضرورت تحقق آن‌ها در کشور تاکید شده است. در همین راستا‌، یکی از رویکردهایی که همسو با توسعه پایدار در کشور اتخاذ شد، احداث کارخانجات تولید فولاد به عنوان صنایع مادر با هدف رشد اقتصادی و توسعه فرهنگ صنعتی در کشور بوده است که بیشتر تحت عنوان طرح‌های هفت‌گانه فولادی شناخته می‌شود. پروژه‌های احیای مستقیم و فولادسازی مجتمع فولاد قائنات نیز از جمله طرح‌های هفت‌گانه فولادی کشور به حساب می‌آیند که این مسئله به حساسیت بالای آن‌ها افزوده است. در همین راستا، شرکت ایریتک با گام‌های بلندی که در مسیر راه‌اندازی این طرح‌ها در کمترین زمان و با حفظ کیفیت و استانداردهای لازم برداشته است، نقش پررنگی در رشد تولید ملی در کشور ایفا می‌کند. این در حالی است که فعالیت شرکت ایریتک در سال‌های اخیر با تشدید تحریم‌های اقتصادی در کشور همزمان شده است. این موضوع اگرچه مسیر فعالیت شرکت ایریتک را با دشواری‌های بیشتری همراه کرده، اما به دستاوردهایی منتهی شده که جایگاه حقیقی این شرکت در رشد و توسعه صنعتی و اقتصادی کشور و همچنین توان بالای مهندسین و متخصصین داخلی را بیش از هر زمان دیگری به نمایش گذاشته است.

شرکت ایریتک فعالیت خود در مجتمع فولاد قائنات را با فاز نخست توسعه این مجتمع یعنی احداث واحد احیای مستقیم برای تولید آهن‌اسفنجی آغاز کرد. گفتنی است که پروژه احیای مستقیم قائنات با ظرفیت تولید ۸۰۰ هزار تن آهن‌اسفنجی در سال، یکی از طرح‌های استانی ایمیدرو محسوب می‌شود که توسط شرکت ایریتک راه‌اندازی شد. شرکت ایریتک همچنین مسئولیت انجام مهندسی پروژه، خرید تجهیزات تکنولوژیک و نصب بخشی از تجهیزات این واحد را نیز بر عهده داشته است. راه‌اندازی واحد فولادسازی مجتمع فولاد قائنات به عنوان فاز دوم توسعه این مجتمع نیز بر عهده شرکت ایریتک بوده است. این پروژه شامل ۱۶۰ هزار متر مکعب بتن‌ریزی، ۶۰۰ کیلومتر کابل‌کشی، ۲۴ هزار تن اسکلت فلزی و ۱۳ هزار تن تجهیزات مکانیکی بوده است. گفتنی است که از مجموع ۴۲ دستگاه تراسفورماتور مختلف که در این مجتمع نصب شده، ۲۳ دستگاه توسط شرکت‌های ایرانی ساخته شده است. تجهیزات اصلی این واحد نیز شامل یک کوره قوس الکتریکی و یک کوره پاتیلی هر یک به ظرفیت ۱۴۰ تن، ایستگاه ریخته‌گری مداوم شش شاخه برای تولید بیلت، سیستم‌های انتقال مواد، واحد آبرسانی، توزیع برق، تولید و توزیع اکسیژن، سیستم‌های غبارگیر و آزمایشگاه و تعمیرگاه مرکزی است. همچنین وزن تجهیزات بخش داخل و خارج به ترتیب حدود ۹ هزار و ۳۰۰ تن و ۳ هزار و ۳۰۰ تن و همچنین وزن اسکلت فلزی نیز ۷ هزار تن بوده است. این کارخانه که دارای ظرفیت تولید سالانه ۸۰۰ هزار تن شمش فولادی است، بی‌تردید نقش موثری در بهبود اقتصاد منطقه ایفا خواهد کرد.

تجلی تخصص و توانمندی

شرکت ایریتک در مسیر احداث و راه‌اندازی واحد فولادسازی مجتمع فولاد قائنات، اقدامات قابل توجهی انجام داده است که از جمله آن‌ها می‌توان به راه‌اندازی پیش‌گرم‌ کن پاتیل‌های این پروژه اشاره کرد. اساسا در صنایع فولادی از پیش‌گرم کن برای گرم کردن پاتیل‌های حمل مذاب استفاده می‌شود. این پاتیل‌ها پیش از بارگیری مذاب و با هدف جلوگیری از بروز شوک حرارتی، تا دمای یک هزار و ۱۰۰ درجه سانتیگراد پیش‌گرم می‌شوند. پیش‌گرم همچنین باعث حذف رطوبت از خاک نسوز پاتیل می‌شود تا از واکنش فلز مایع با آن جلوگیری به عمل آید. عمل پیش‌گرم توسط یک مشعل گازسوز به صورت افقی یا عمودی صورت می‌گیرد. در یک پیش‌گرم کن عمودی، مشعل در بالای پاتیل قرار می‌گیرد و از بالا به پایین حرارت‌دهی می‌کند، در حالی که در طراحی افقی، حرارت‌دهی به موازات افق صورت می‌گیرد. پیش‌گرم کن شامل یک بشقابک نسوز‌کاری‌شده است که در مرکز آن یک مشعل احتراقی قرار گرفته است. پس از قرارگیری پاتیل در سکوی مقابل بشقابک به صورت افقی یا عمودی، بشقابک به نحوی حرکت داده می‌شود تا در دهانه پاتیل قرار گیرد و سپس با روشن شدن مشعل، عمل پیش‌گرم پاتیل سرد تا دمای یک هزار و ۱۰۰ درجه سانتیگراد آغاز می‌شود. گفتنی است که نصب مشعل‌های مناسب، درجه حرارت بالا و یکنواخت را در مشعل تضمین می‌کند.

عملکرد جرثقیل اصلی واحد فولادسازی قائنات که به عنوان Teeming Crane شناخته می‌شود نیز در خرداد ماه سال جاری با موفقیت تست و وارد فاز راه‌اندازی شد. این جرثقیل دارای ظرفیت باربرداری ۲۴۰ تن برای قلاب اصلی (Main Hook) است. این قلاب همچنین برای بالا بردن کوره قوس الکتریکی نیز تا وزن ۳۲۰ تن را پوشش می‌دهد. ظرفیت باربرداری این جرثقیل برای قلاب‌های دوم و سوم نیز به ترتیب ۸۰ تن و ۱۰ تن گزارش شده است. گفتنی است که در کارخانه‌های فولادسازی، جرثقیلی در بالای کوره قوس الکتریکی و کوره پاتیلی نصب می‌شود که به نوعی، بحرانی‌ترین و مهمترین موقعیت در کارخانه به حساب می‌آید. این جرثقیل که خود از چندین بالابر تشکیل شده است، حمل و جا‌به‌جایی پاتیل مذاب، نگهداری پاتیل، ریختن مذاب و جا‌به‌جایی قطعات را بر عهده دارد. در واقع این جرثقیل به منظور انتقال مذاب از کوره قوس الکتریکی به کوره پاتیلی (LF) و ماشین ریخته‌گری پیوسته (CCM) و سایر سرویس‌های مورد نیاز در بخش فولادسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بی‌تردید راه‌اندازی این تجهیز استراتژیک در واحد فولادسازی قائنات، حاصل توان بالا، دانش بومی و کار گروهی مهندسین در شرکت ایریتک بوده است. از دیگر اقدامات شرکت ایریتک در راستای پیشبرد پروژه واحد فولادسازی مجتمع فولاد قائنات می‌توان به راه‌اندازی واحدهای مهمی از جمله پست برق ۴۰۰، پمپ‌خانه، کمپرسور‌خانه و اکسیژن پلنت اشاره کرد.

پیش‌راه‌اندازی کوره قوس الکتریکی این واحد فولادسازی به ظرفیت ۱۴۰ تن و تست موفقیت‌آمیز فرست آرک (First Arc) آن نیز دیگر اقدام مهم و تعیین‌کننده شرکت ایریتک بوده که در بهمن‌ماه سال گذشته رقم خورده است. باید توجه داشت که کسب تجربه از راه‌اندازی فرست آرک از اهمیت بالایی برای پیمانکاران برخوردار است، زیرا می‌تواند تاثیر به‌سزایی بر سرعت و کیفیت انجام سایر طرح‌ها و پروژه‌های پیش رو داشته باشد. گفتنی است که تمامی اقدامات یادشده صرفا با بهره‌گیری از توان و دانش متخصصان داخلی صورت گرفته است که خود دستاورد بسیار ارزشمندی، نه تنها برای این شرکت، بلکه برای کشور به حساب می‌آید. گام‌های رو به جلوی شرکت ایریتک در پروژه فولادسازی مجتمع فولاد قائنات همچنین حاکی از سطح بالای توانمندی و تخصص در این شرکت و نیز جایگاه ویژه آن در حوزه فنی و مهندسی در کشور است.