داده‌های آماری در بازه زمانی شهریور سال ۱۴۰۳ تا شهریور ۱۴۰۲ نشان از تغییر در عملیات بانکداری بانک صادرات حکایت دارد. درآمد عملیاتی بانک در آخرین ماه از تابستان سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد ۴۱ درصدی مواجه شده و به رقم ۹۸ هزار و ۷ میلیارد و ۷۸ میلیون ریال رسیده است. سهم درآمد تسهیلات پرداختی به مشتریان از کل درآمد عملیاتی شهریورماه ۶۹ درصد، اوراق بدهی ۱۴ درصد و کارمزد خدمات بانک نیز ۱۶ درصد برآورد شده است. نکته مهم اینکه درآمد کارمزد وبصادر به عنوان یک درآمد پایدار و اختصاصی در نظام بانکی در شهریور سال جاری نسبت به شهریور سال گذشته ۱۶۷ درصد و درآمد از محل سود تسهیلات ۴۲ درصد رشد داشته است.

رشد ۳۴ درصدی درآمد در نیمه نخست ۱۴۰۳

درآمد عملیاتی بانک صادرات در نیمه نخست سال جاری با رشد ۳۴ درصدی مواجه شده و به رقم ۴۷۲ هزار و ۴۵۸ میلیارد و ۴۵۴ میلیون ریال رسیده که از این میزان، درآمد ۱۱ درصد ناشی از درآمد کارمزدها با ۶۵ درصد افزایش، ۷۹ درصد از محل سود تسهیلات پرداختی با رشد ۴۱ درصد، و ۴ درصد سهم درآمد اوراق بدهی با رشد ۱۸۵ درصد بوده است. سهم درآمد ناشی از سرمایه‌گذاری‌ها به واسطه وضعیت بازار سهام ایران با ۳۷ درصد کاهش به ۷ درصد رسیده است.

بانک صادرات در دوران مدیریت فعلی خود بر افزایش سود عملیاتی و خالص وبصادر تاکید دارد و به همین سبب، افزایش پرداخت تسهیلات و بهبود پرتفوی وام‌ها و اعتبارات را با رویکرد کاهش مطالبات غیرجاری دنبال می‌کند که می‌تواند روند سودسازی وبصادر را مستحکم‌تر سازد. این بانک با سرمایه ثبت شده ۲۱۵ هزار و ۳۵۳ میلیارد و ۹۷۲ میلیون ریالی در فصل بهار سال جاری موفق شده تا سود خود را بیش از نرخ تورم به میزان ۵۶ درصد افزایش دهد و به رقم ۵ هزار و ۸۱۴ میلیارد و ۵۵۷ میلیون ریالی برساند که پیش‌بینی می‌شود این روند افزایش سود در ۳ فصل بعد ادامه داشته باشد. سهامداران وبصادر در سال گذشته شاهد دستیابی به سود ۲۶ هزار و ۱۸۵ میلیارد و ۴۳۳ میلیون ریالی از محل سود عملیاتی بودند که نسبت به سال ۱۴۰۱، بانک صادرات جهش سود ۴۸۶ درصدی را ثبت کرده است.

فشار تسهیلات تکلیفی بر بانک صادرات

بانک صادرات البته در حالی به درآمدزایی و سودسازی ادامه می‌دهد که فشار تسهیلات تکلیفی را تحمل می‌کند به گونه‌ای که سهم سپرده‌های قرض‌الحسنه ریالی نزد این بانک از کل مانده تسهیلات ۹ درصد و مانده این نوع تسهیلات ۷۲۸ هزار و ۵۷۵ میلیارد و ۱۳۰ میلیون ریال در پایان شهریور امسال بوده است. سهم تسهیلات قرض‌الحسنه از مانده کل تسهیلات پرداختی با رشد ۵۶ درصدی به ۱۲ درصد افزایش یافته و به رقم ۱،۰۶۹ هزار و ۶۰۴ میلیارد و ۳۹۱ میلیون ریال رسیده است. این آمارها نشان می‌دهد که بانک یادشده در پرداخت تسهیلات تکلیفی، به ویژه وام ازدواج و فرزندآوری و جوانی جمعیت، بیش از منابع قرض‌الحسنه عملکرد مثبتی را به جای گذاشته است.

چرخش تدریجی وبصادر در پرداخت تسهیلات و اعطای اعتبار به مشتریان با وجود فشار سنگین تسهیلات تکلیفی می‌تواند جلوی رشد مطالبات غیرجاری را بگیرد و افزون بر اینکه دست مدیران بانک را برای پرداخت تسهیلات به مشتریان بر اساس نظام اعتبارسنجی باز خواهد گذاشت، باعث بهبود کیفیت درآمدزایی بانک نیز خواهد شد که این تغییر، سخت، پیچیده و زمان‌بر خواهد بود.

وبصادر موفق در جذب سپرده‌ها

مانده سپرده‌های بانک صادرات ایران در فاصله شهریور سال گذشته تا شهریور امسال رشد ۳۵ درصدی داشته و به رقم ۸۲۰۳ هزار و ۷۳۸ میلیارد و ۴۸۵ میلیون ریال رسیده که بیانگر موفقیت وبصادر در حفظ مشتریان و تقویت ورودی منابع است. هرچند به دلیل سیاست ضدتورمی بانک مرکزی و افزایش نرخ سود اوراق گواهی سپرده خاص به ۳۰ درصد، هزینه تمام شده پول در شبکه بانکی، و از جمله بانک صادرات، افزایش یافته و ترکیب پرتفوی سپرده‌های وبصادر هم دستخوش تغییر شده است. با این حال، منابع بانک ناشی از قرض‌الحسنه جاری ریالی در ۶ ماهه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۷ درصد رشد کرد و سهم سپرده‌های بلندمدت ۳ ساله از مانده سپرده‌ها در نیمه نخست سال جاری به ۲۲ درصد رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۶۴ درصد افزایش یافته است. همچنین سپرده‌های ارزی وبصادر نیز رشد قابل توجهی داشته‌اند.

صعود یک پله‌ای صادرات در بازار پول

بانک صادرات در شاخص ماندگاری سپرده‌ها در فاصله شهریور سال گذشته تا شهریورماه امسال با یک پله صعود در رتبه دوم بین بانک‌های منتخب بورسی قرار گرفته و رشد ۳۵ درصدی در حفظ و رشد سپرده‌ها باعث شده تا پس از بانک ملت در جایگاه دوم قرار گیرد و بالاتر از بانک‌های تجارت، پاسارگاد، پارسیان، سامان، اقتصادنوین، گردشگری، سینا، پست بانک، خاورمیانه و کارآفرین، جایگاه خود را ارتقا ببخشد.

این وضعیت در شاخص ماندگاری و جذب منابع ۴ سپرده مهم ریالی در بین بانک‌های منتخب نیز مشاهده می‌شود، به نحوی که وبصادر موفق شده در یک سال منتهی به شهریور ۱۴۰۳ جایگاه خود را یک پله بهبود بخشد و در جایگاه دوم قرار گیرد. همین وضعیت در شاخص مقایسه تسهیلات ریالی بانک‌های بورسی به ثبت رسیده و جایگاه دوم به بانک صادرات رسیده که نشان از رشد ۴۰ درصدی مانده تسهیلات ریالی بانک دارد.

کنترل هزینه‌ها و رشد درآمدهای وبصادر

شوک ناشی از افزایش قیمت تمام شده پول به سبب سیاست افزایش نرخ سود سپرده‌ها در اسفند سال گذشته بانکداران را در وضعیت دشواری برای تراز کردن دخل و خرج خود قرار داده و حتی باعث افت سود در فصل بهار سال جاری شده است، چرا که هزینه سود سپرده‌ها رشد قابل توجهی را تجربه کرده است. با این حال، بانک صادرات موفق شده در ۶ ماهه نخست سال جاری تراز مثبت ۲۷ درصد را تجربه کند و انتظار می‌رود با کنترل هزینه‌ها و مدیریت اعتبارات و تسهیلات، روند تراز مثبت عملیاتی بانک حفظ و جریان سودسازی ادامه داشته باشد.

بهبود نسبت کفایت سرمایه وبصادر

نسبت کفایت سرمایه بانک صادرات در خرداد سال ۱۴۰۲ بر اساس صورت‌های مالی منتشر شده به ۲۹ درصد رسیده و پس از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، این شاخص به ۱.۸۷ درصد ارتقا پیدا کرده است. یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های مدیرعامل بانک در آینده باید رساندن این شاخص به ۸ درصد از محل افزایش سرمایه بانک باشد. وبصادر تصمیم دارد تا سرمایه خود را از میزان فعلی به ۱۲ هزار میلیارد تومان از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها برساند. هرچند این اقدام باعث اصلاح ساختار مالی و بهبود نسبت‌های مهم مالی خواهد شد، اما برای بهبود شاخص نسبت کفایت سرمایه لازم است تا در آینده، سرمایه وبصادر از محل آورده نقدی سهامداران، به ویژه دولت و سایر سهامداران عمده و سود انباشته تقویت شود.

بانک صادرات بر اساس آخرین اطلاعات منتشر شده بالغ بر ۹۶ هزار میلیارد تومان از دولت طلب دارد که ۸ درصد کل دارایی‌های وبصادر را شامل می‌شود.

جدول تغییرات در عملیات بانکداری بانک صادرات

شرح	نیمه نخست ۱۴۰۲	نیمه نخست ۱۴۰۳	درصد تغییر
مانده سپرده‌ها (میلیون ریال)	۶۰۷۰۵۳۰۵۷۸	۸۲۰۳۷۳۸۴۸۵	۳۵
هزینه سود سپرده‌ها (میلیون ریال)	۲۰۶۷۷۸۵۶۱	۳۳۵۳۷۲۱۵۱	۶۲
مانده تسهیلات	۴۶۵۷۴۴۲۰۱۲	۶۶۵۳۶۱۸۴۹۶	۴۳
جمع درآمد عملیاتی	۳۵۱۶۰۳۸۸۲	۴۷۲۴۵۸۴۵۴	۳۴
درآمد کارمزد	۳۰۷۸۸۶۳۵	۵۰۷۵۴۹۴۹	۶۵
جمع هزینه عملیاتی	۲۱۸۴۵۵۷۰۹	۳۷۸۴۲۹۳۶۰	۷۳