تیتر۲۰ – مطابق بند (الف) تبصره(۱۸) قانون بودجه سال ۱۳۹۷کل کشور، مقرر شد:  با هدف اجرای برنامه اشتغال گسترده و مولد با تأکید بر اشتغال جوانان، دانش‌آموختگان دانشگاهی، زنان و اشتغال حمایتی، به دولت اجازه داده می‌شود بیست‌درصد (۲۰%) از اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای این قانون در قالب کمکهای فنی و اعتباری، یارانه سود تسهیلات و کمکهای بلاعوض با ترکیب منابع موضوع ماده(۵۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت(۲) و همچنین تسهیلات بانکی برای حمایت از طرحهای تولیدی اشتغال‌زا با اولویت بازسازی و نوسازی صنایع، تکمیل و راه‌اندازی طرحهای کشاورزی، صنعتی و معدنی نیمه‌تمام بخش خصوصی با پیشرفت فیزیکی بالای شصت‌درصد (۶۰%)، اجرای طرح (پروژه)‌های صنایع کوچک و حمایت از خوشه‌های صنعتی، بافتهای فرسوده و طرحهای حمل و نقل عمومی و ریلی، کارورزی جوانان و طرحهای اشتغال‌زایی مناطق مرزی نظیر کوله‌بران، گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی هزینه نماید.

در همین راستا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز اجازه داده شد تا از طریق بانک های عامل، معادل منابع موضوع بند (الف) و این جزء به طرحهای توسعه تولید و اشتغال موضوع این حکم، تسهیلات اعطاء نماید.

ساز و کارهای اجرایی و نظارتی این بند مطابق آیین‌نامه اجرایی با پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور و با همکاری وزارتخانه‌های تعاون،کار و رفاه اجتماعی، صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصادی و دارایی، کشور و جهاد کشاورزی و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تهیه و به تصویب هیئت وزیران رسیده است.»

در اجرای جزء یادشده ، سازمان برنامه و بودجه کشور متن تفاهم شده را که با همکاری وزارتخانه‌های تعاون، کار و رفاه اجتماعی، صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصادی و دارایی، کشور و جهاد کشاورزی و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و صندوق توسعه ملی تنظیم شده بود را جهت طرح و بررسی در کمیسیون اقتصاد مورد رسیدگی قرار گرفت و متن نهایی جهت تصویب به هیئت وزیران ارسال گردید و نهایتاً در هیئت وزیران در جلسه بیست و چهارم تیر ۱۳۹۷به تصویب رسید.

به منظور اجرای کردن بند «الف» تبصره (۱۸) قانون بودجه سال ۱۳۹۷کل کشور و آیین‌نامه اجرایی آن، در هفت حوزه زیر تفاهم‌نامه همکاری مشترک فی مابین معاون محترم رییس جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه کشور و بالاترین مقام دستگاه اجرایی ذیربط امضا شده است که برنامه‌های آن عبارتند از:

•             برنامه تولید و اشتغال حوزه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری
•             برنامه تولید و اشتغال حوزه سیاست‌های فعال بازار کار
•             برنامه تولید و اشتغال حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان
•             برنامه تولید و اشتغال حوزه بافت فرسوده شهری
•             برنامه تولید و اشتغال حوزه کشاورزی
•             برنامه تولید و اشتغال حوزه صنعت و معدن
•             برنامه تولید و اشتغال حوزه فرهنگ و هنر

خلاصه اطلاعات برنامه‌های مذکور از نظر تعداد اشتغال و منابع و تسهیلات مالی موردنیاز برای انجام برنامه از محل منابع بانکی و منابع صندوق توسعه ملی، کمک‌های بلاعوض، یارانه نرخ سود تسهیلات و وجوه اداره شده به شرح جدول زیر است.

 نقش بانک توسعه تعاون در  کمک به ارتقای تولید و اشتغال صنعت و معدن

برنامه‌های اشتغال حوزه کسب‌وکارهای صنعتی و معدنی از چهار طرح «تسهیلات برنامه تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام»، «تسهیلات برنامه بازسازی و نوسازی»، «تأمین سرمایه گردش واحدها» و «توسعه خوشه‌های صنعتی و خدمات کلینیکی» تشکیل شده است.

 درنتیجه اجرای طرح‌های فوق، مجموعاً ۲۷۰هزار فرصت شغلی ایجاد خواهد شد که برای تحقق آن‌ها حدود ۱۰۰هزار میلیارد ریال تسهیلات از محل منابع بانکی و حدود ۱۰۰هزار میلیارد ریال تسهیلات از محل صندوق توسعه ملی در نظر گرفته‌شده است.

همچنین، حدود ۴۶۶میلیارد ریال کمک‌های فنی و اعتباری برای توسعه خوشه‌های صنعتی و خدمات کلینیکی در نظر گرفته‌شده است. افزون بر این، حدود ۱۰۲۱۱میلیارد ریال یارانه سود تسهیلات به سه برنامه اول اختصاص می‌یابد. همان‌طور که اهداف کمی برنامه نشان می‌دهد، متوسط مبلغ تسهیلات موردنیاز برای هر شغل در برنامه تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام و برنامه بازسازی و نوسازی به ترتیب حدود ۳۱۰و ۱۳۰میلیون تومان است.

در این میان بانک توسعه تعاون نیز برابر وظایف حرفه ای و مسئولیت ها و تکالیف تعریف شده قانونی  در ارتقای تولید و اشتغال صنعت و معدن از طریق انعقاد قرارداد عاملیت با وزارت صنعت، معدن و تجارت عهده دار نقش آفرینی جدی در این عرصه شده  است  به نحوی که بر اساس قرارداد مذکور مقرر است بانک توسعه تعاون به میزان ۲۰۰۰۰ میلیارد ریال به معرفی شدگان وزارت صنعت، معدن و تجارت تسهیلات اعطا نماید.

 11000 میلیارد ریال تسهیلات در راستای سرمایه ثابت می باشد و ۹۰۰۰ میلیارد ریال جهت سرمایه در گردش پرداخت می شود. این تسهیلات از محل ادغام منابع داخلی بانک و منابع سپرده گذاری صندوق توسعه ملی قابل پرداخت است. همچنین به میزان ۸۲۵ میلیارد ریال تخصیصی از سوی سازمان برنامه و بودجه، توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت به حساب بانک واریز می گردد که بانک از آن به عنوان یارانه سود تسهیلات، در ترجیحی نمودن سود تسهیلات بهره جویی می نماید.

متقاضیان از سوی وزارت صنعت از طریق سامانه بهین یاب به بانک توسعه تعاون معرفی می شوند. بانک نیز به بررسی پرونده معرفی شدگان پرداخته و در صورت تصویب، نسبت به عقد قرارداد و پرداخت تسهیلات اقدام می نماید.

پرداخت تسهیلات به متقاضیان بخش صنعت در سه بخش تکمیل طرحهای نیمه تمام صنعتی و معدنی با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰ درصد، توسعه واحدهای موجود (بازسازی و نوسازی) و تامین سرمایه در گردش انجام می شود. طول مدت قرارداد برای تامین سرمایه ثابت؛ حداکثر یکسال تنفس و حداکثر پنج سال بازپرداخت با اقساط ماهانه می باشد و سقف زمانی تسهیلات سرمایه در گردش یک سال است.

اعطای تسهیلات به صورت تلفیقی (۵۰% از محل منابع داخلی بانک با نرخ سود ۱۸%  و ۵۰% از محل منابع صندوق توسعه ملی با نرخ سود ۱۲% تا ۱۶% بر حسب نوع منطقه) خواهد بود.

مقرر است در پایان این طرح، بانک توسعه تعاون در بخش صنعت و معدن به میزان ۲۰۰۰۰ میلیارد ریال تسهیلات اعطا نماید. این بانک در سال جاری تا کنون  33830 میلیارد ریال به بخش صنعت و معدن تسهیلات اعطا نموده که ۱۴۲۳ میلیارد ریال در طرحهای مرتبط با بند الف تبصره ۱۸ می باشد.

 نقش بانک توسعه تعاون در کمک به  ارتقای تولید و اشتغال بخش کشاورزی

هدف از اجرای برنامه‌های اشتغال بخش کشاورزی و فعالیت‌های مرتبط (وابسته)، افزایش تولید و ایجاد ۴۹هزار فرصت شغلی جدید از طریق «برنامه تولید و ایجاد فرصت‏های شغلی بر مبنای رسته فعالیت‌های اولویت‏دار بخش کشاورزی»،  «برنامه ارتقای توان تولید ملی و تثبیت اشتغال در قالب بازسازی، نوسازی و سرمایه در گردش واحدها» و «پروژه ارتقای معیشت مناطق مرزی عموماً از طریق توسعه باغات در استان‌های مرزی» است.

شایان ذکر است، برنامه تولید و ایجاد فرصت‏های شغلی بر مبنای رسته فعالیت‌های اولویت‏دار بخش کشاورزی، در ۱۰رسته «محصولات گلخانه»، «شیلات و آبزیان»، «گیاهان دارویی»، «صنایع تبدیلی و تکمیلی»، «محصولات دامی»، «خدمات دامپزشکی و گیاه‌پزشکی»، «خدمات فنی و مشاوره‌ای مرتبط با کشاورزی»، «ساماندهی کسب‌وکارهای نوپا و دانش‌بنیان مرتبط با کشاورزی»، «خدمات مکانیزاسیون و مدرن‏سازی کشاورزی» و «خدمات توسعه کسب‌وکارهای بازرگانی» انجام خواهد شد.

 منابع مالی در نظر گرفته شده برای «برنامه تولید و ایجاد فرصت‏ های شغلی بر مبنای رسته فعالیت‌های اولویت‏دار بخش کشاورزی» عبارتند از: ۵۶۱۴۲میلیارد ریال تسهیلات از محل ترکیب منابع صندوق توسعه ملی و نظام بانکی به نسبت مساوی در چارچوب تبصره (۱۸) قانون بودجه سال ۱۳۹۷کل کشور و ۵۷۲۱میلیارد ریال یارانه نرخ سود تسهیلات در چارچوب تبصره (۱۸) قانون بودجه سال ۱۳۹۷کل کشور.

قابل توجه است، متوسط سرانه تسهیلات بانکی به ازای هر شغل حدود ۱۱۵میلیون تومان و با فرض ۱۵درصد آورده متقاضیان بخش خصوصی و تعاونی، متوسط سرمایه‌گذاری به ازای هر شغل حدود ۱۳۵میلیون تومان است. با توجه به این‌که متوسط سرمایه‌گذاری برای ایجاد هر شغل در طرح‌های برنامه اشتغال فراگیر بانک کشاورزی حدود ۱۱۴میلیون تومان بوده است و در شش‌ماهه اول تورم بالایی در خصوص کالاهای سرمایه‌ای وجود داشته است، بنابراین رقم ۱۳۵میلیون تومان سرمایه‌گذاری برای ایجاد هر شغل در بخش کشاورزی منطقی است.در این میان بانک توسعه تعاون نیز برابر وظایف حرفه ای و مسئولیت ها و تکالیف تعر یف شده در ارتقای تولید و اشتغال کشاورزی از طریق انعقاد قرارداد عاملیت با وزارت وزارت جهاد کشاورزی عهده دار نقش آفرینی جدی در این عرصه شده  است  به نحوی که بر اساس قرارداد مذکور مقرر است  بانک توسعه تعاون بر اساس قرارداد عاملیت و در اجرای بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه، ۱۱۵۳۴ میلیارد ریال از سوی این بانک به معرفی شدگان بخش کشاورزی قابل پرداخت است که در این راستا ۷۵۱۷ میلیارد ریال از محل منابع داخلی با ۴۰۱۷ میلیارد ریال منابع صندوق توسعه ملی ادغام گردیده و جهت اعطای تسهیلات بکار گرفته می شوند.

همچنین به میزان ۸۸۶ میلیارد ریال یارانه تخصیصی از سوی سامان برنامه و بودجه، توسط وزارت جهاد کشاورزی به حساب بانک واریز می گردد تا بانک جهت ترجیحی نمودن سود تسهیلات، در چرخه تسهیلات  بهره برداری نماید.

اعطای تسهیلات به صورت تلفیقی (۵۰% از محل منابع داخلی بانک با نرخ سود ۱۸%  و ۵۰% از محل منابع صندوق توسعه ملی با نرخ سود ۱۰% تا ۱۶% بر حسب نوع منطقه) می باشد.

متقاضیان بخش در سامانه سیتا ثبت نام نموده و درخواست آنها به مدیریت جهاد کشاورزی ارجاع می شود . طرحهای درخواست تسهیلات تا سقف ۱۰۰ میلیارد ریال مستقیما از سوی استان و از طریق سامانه سیتا به بانک معرفی می شود و درخواست بالای ۱۰۰ میلیارد ریال توسط وزارت جهاد کشاورزی از طریق سامانه به بانک ارسال می گردد.

طول دوران تامین مالی همه برنامه های تسهیلاتی بخش کشاورزی (به استثنای تامین سرمایه در گردش که یکساله است) به طور متوسط ۶ سال (مشتمل بر یکسال دوره ساخت و تنفس و پنج سال بازپرداخت) می باشد، پروژه ارتقای معیشت مناطق مرزی شامل حداکثر ۵ سال دوران تنفس و حداکثر ۵ سال دوره بازپرداخ ت می باشد.

بانک توسعه تعاون در بخش کشاورزی متعهد گردیده در پایان طرح به میزان ۱۱۵۳۴ میلیارد ریال تسهیلات اعطا نماید. این بانک در سال جاری ۱۲۲۹۰ میلیارد ریال به بخش کشاورزی تسهیلات اعطا نموده که ۸۷۹ میلیارد ریال در طرحهای مرتبط با بند الف تبصره ۱۸ می باشد.

نقش بانک توسعه تعاون در کمک به ارتقای تولید و اشتغال بخش میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری

برنامه‌های تولید و اشتغال حوزه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شامل زیربرنامه‌های «توسعه زیرساخت‌های اقامتی (هتل)»، «فعالیت‌ها و کسب‌وکارهای گردشگری»، «سرمایه‌گذاری»، «تبدیل اماکن مسکونی به کاربری هتل‌آپارتمان»، «توسعه زیرساخت‌ها برای تولید سفر و گردشگری الکترونیک»، «توسعه تولید صنایع‌دستی» و «توسعه بازرگانی صنایع‌دستی» است.

 درصورت اجرای طرح های فوق درمجموع، حدود ۱۲۲هزار فرصت شغلی مستقیم درنتیجه اجرای ۵۳۳۹پروژه از محل منابع تبصره (۱۸) قانون بودجه ۱۳۹۷در چارچوب برنامه‌های اشتغال فعالیت‌های میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در مناطق شهری ایجاد خواهد شد.

شایان ذکر است، برنامه‌های اشتغال میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مناطق روستایی از محل تسهیلات قانون ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری تأمین می‌گردد. برای اجرای پروژه‌های ذکرشده، درمجموع، حدود ۶۸۹۲۴میلیارد ریال تسهیلات بانکی، ۶۵۷میلیارد ریال اعتبار دولتی برای پرداخت یارانه سود تسهیلات بانکی، کمک‌های فنی و اعتباری و کمک‌های بلاعوض نیاز است که با احتساب ۳۶۸۸۰میلیارد ریال آورده متقاضیان، متوسط سرمایه‌گذاری به ازای هر فرصت شغلی حدود ۸۶میلیون تومان برآورد می‌شود. در این میان بانک توسعه تعاون نیز برابر وظایف حرفه ای و مسئولیت ها و تکالیف تعر یف شده قانونی در ارتقای تولید و اشتغال میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری  از طریق تفاهم با وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری  عهده دار نقش آفرینی جدی در این عرصه شده  است  به نحوی که بر اساس قرارداد مذکور مقرر است با ادغام ۱۵۰۰ میلیارد ریال منابع داخلی بانک و ۱۵۰۰ میلیارد ریال منابع صندوق توسعه ملی، در مجموع ۳۰۰۰ میلیارد ریال به معرفی شدگان وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از طریق  بانک توسعه تعاون قابل پرداخت است.

اعطای تسهیلات به صورت تلفیقی (۵۰% از محل منابع داخلی بانک با نرخ سود ۱۸%  و ۵۰% از محل منابع صندوق توسعه ملی با نرخ سود ۱۰% تا ۱۴% بر حسب نوع منطقه) می باشد.

طول دوران تامین مالی برای تامین سرمایه ثابت حداکثر ۷ سال (حداکثر ۲ سال جهت ساخت و تنفس و حداکثر ۵ سال جهت بازپرداخت) می باشد

مقرر است بانک توسعه تعاون در پایان طرح، در بخش میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به میزان ۳۰۰۰ میلیارد ریال تسهیلات اعطا نماید. این بانک در سال جاری تا کنون در این بخش به میزان ۷۳ میلیارد ریال تسهیلات مرتبط با بند الف تبصره ۱۸ پرداخت نموده است.