به گزارش تجارت گردان ، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تأمین (تیپیکو) در نشست خبری مراسم‌ «یک‌شنبه، یک ناشر» بورس تهران، ضمن ارائه گزارشی از عملکرد این هلدینگ دارویی، مهم‌ترین چالش‌های پیش روی صنعت داروسازی کشور را تشریح کرد.

محمد نادری‌علیزاده در این نشست، ابتدا به مرور وضعیت بازار دارویی جهان و ایران پرداخت و گفت: پیش‌بینی می‌شود بازار دارویی جهان در سال ۲۰۳۰ با رشد مرکب حدود ۶.۱ درصد به ۲۳۰۰ میلیارد دلار برسد. بازار دارویی ایران نیز با رشد مرکب ۴.۴ درصد، هم‌اکنون ۴ میلیارد دلار ارزش دارد.

وی با اشاره به نظام دارویی «ژنریک» در کشور تصریح کرد: اگر این نظام در کشور اجرا نمی‌شد و ما مانند برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس از نظام «برند» پیروی می‌کردیم، بازار دارویی کشور چندین برابر وضعیت فعلی بود. به عنوان مثال، امارات متحده عربی با جمعیتی زیر ۱۰ میلیون نفر، بازار دارویی تقریباً هم‌اندازه با ایران دارد.

ساختار صنعت داروسازی و تیپیکو

مدیرعامل تیپیکو در ادامه به ساختار صنعت داروسازی کشور اشاره کرد و گفت: ایران دارای ۲۲۰ شرکت تولیدکننده داروی انسانی، ۷۰ شرکت سازنده مواد اولیه، حدود ۳۸۰۰ داروی رسمی در فهرست دارویی کشور (IDL)، ۶۰ شرکت پخش سراسری و حدود ۱۷ هزار داروخانه است.

وی با بیان اینکه شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تأمین در سال ۱۳۸۲ به عنوان یک شرکت خصوصی تأسیس شد، افزود: سهام این شرکت در سال ۱۳۹۲ در بورس عرضه شد و آخرین افزایش سرمایه آن در سال ۱۳۹۹ به میزان ۱۱۰۰ میلیارد تومان انجام گرفت.

نادری‌علیزاده ترکیب سهامداران تیپیکو را به این شرح اعلام کرد: ۳۵.۲ درصد متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا)، ۱۷.۵ درصد متعلق به صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر، ۱۴.۵ درصد متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری رفاه، ۶.۷ درصد متعلق به گروه مالی صبا تأمین و ۲۳٫۱ درصد متعلق به سایر سهامداران حقیقی و حقوقی عنوان کرد.

شرکت‌های تابعه و حوزه فعالیت

وی با اشاره به اینکه تیپیکو متشکل از ۲۴ شرکت تابعه است که زنجیره کاملی از تحقیق و توسعه تا تولید و توزیع را پوشش می‌دهد، گفت: این مجموعه شامل یک شرکت در حوزه تحقیق و توسعه (R&D)، هفت شرکت تولیدکننده ماده اولیه، ۱۰ شرکت تولیدکننده محصول نهایی، یک شرکت بازرگانی، چهار شرکت توزیع‌کننده داروهای انسانی و یک شرکت توزیع داروهای دامی است.

مدیرعامل تیپیکو اظهار داشت: قدیمی‌ترین شرکت این مجموعه، شرکت پخش هجرت است که در سال ۱۳۳۳ تأسیس شده و جدیدترین شرکت نیز پخش اکسیر است که در سال ۱۳۸۷ تأسیس شده و به زودی عرضه اولیه خواهد شد و وارد بازار سرمایه می‌شود.

وی در ادامه افزود: از ۲۴ شرکت تابعه، ۲۰ شرکت در بورس حضور دارند و ۴ شرکت غیربورسی هستند که با عرضه اولیه پخش اکسیر، این عدد کاهش خواهد یافت. همچنین تیپیکو در سه شرکت وابسته نیز سهامداری می‌کند که دو مورد از آنها در بورس هستند.

عملکرد مالی و عملیاتی

نادری‌علیزاده به برخی شاخص‌های مالی تیپیکو اشاره و اعلام کرد: حقوق صاحبان سهام این مجموعه ۷.۵ هزار میلیارد تومان (همت)، ارزش افزوده سبد بورسی آن ۵۳ همت و سود خالص آن تا تاریخ ۳۹/۰۴/۰۴ معادل ۵۸ همت است. قیمت هر سهم تیپیکو نیز در تاریخ ۰۹/۰۴/۰۴، ۳۸۳۹ تومان و نسبت P/NAV آن ۷۲.۷ درصد بوده است.

وی گفت: مجموعه تیپیکو ۱۵۴۹ قلم محصول مختلف تولید می‌کند که شامل ۱۳۳۶ محصول نهایی، ۱۹۳ ماده اولیه و ۲۰ محصول نیمه‌ساخته است. سهم توزیع تیپیکو در بازار دارویی کشور ۲۵ درصد است و شرکت‌های پخش این مجموعه، ۱۰۰ درصد بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کشور را پوشش می‌دهند.

مطالبات معوق و چالش‌های تامین مالی

مدیرعامل تیپیکو یکی از چالش‌های مهم را مطالبات معوق از وزارت بهداشت عنوان کرد و گفت: سهم تیپیکو در مراکز درمانی تابعه دانشگاه‌های علوم پزشکی به ۴۵ درصد افزایش می‌یابد؛ جایی که برخی دیگر به دلیل دیرکرد دریافت مطالبات، علاقه‌ای به حضور ندارند. این موضوع باعث شده حدود ۱۳ همت بدهی وزارت بهداشت و مراکز درمانی تابعه دانشگاه‌های علوم پزشکی به شرکت‌های پخش تیپیکو وجود داشته باشد که مبلغ سررسید شده آن به ۹ همت رسیده است.

عملکرد شرکت‌های تابعه در هشت ماهه امسال

وی با اشاره به عملکرد هشت ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۴ شرکت‌های تابعه گفت: در زمان آغاز مدیریت جدید در تیپیکو، با ۷ شرکت زیان‌ده و بحرانی در بازار سرمایه مواجه بودیم که خوشبختانه اقدامات انجام‌شده منجر به بهبود وضعیت آنها شده است.

نادری‌علیزاده افزود: به عنوان مثال، کارخانجات داروپخش به عنوان بزرگ‌ترین شرکت داروسازی کشور، در هشت ماهه ابتدایی امسال با ۱۶۰ درصد رشد فروش (از ۲ به ۵.۲ همت) و ۷۰۰ درصد رشد سود (از ۳۲۰ میلیارد تومان به ۱.۴ همت) مواجه شد. شرکت رازک نیز که سال گذشته حدود ۲۰۰ میلیارد تومان زیان داشت، به سودآوری رسید.

وی در مقایسه با هلدینگ‌های دیگر خاطرنشان کرد: در سال مالی ۱۴۰۳ که مجامع آن در سال ۱۴۰۴ برگزار شد، مجموعه تیپیکو با ۴۵ درصد رشد سودآوری، به سود ۵ همت رسید. در حالی که مجموعه شفادارو با ۲۰ درصد کاهش به ۳۲۱ میلیارد تومان و مجموعه برکت با ۹۷ درصد کاهش به ۲۲ میلیارد تومان سود رسیدند.

مدیرعامل تیپیکو اعلام کرد: فروش تجمیعی شرکت‌های تولیدکننده محصول نهایی تابعه در هشت ماهه ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷۰ درصد رشد داشت و سود آنها ۱۴۸ درصد افزایش یافت (از ۲.۸ همت به ۷.۱ همت). همچنین فروش شرکت‌های حوزه توزیع و پخش ۴۶ درصد و سود آنها ۸۲ درصد رشد کرد.

ارزش بازار و بازدهی سهام

نادری‌علیزاده گفت: ارزش بازار شرکت‌های تابعه تیپیکو در بازار سرمایه (فارغ از درصد سهامداری) به ۱۲۲ همت رسیده است. از ابتدای سال تاکنون، دو شرکت داروپخش و داروسازی کاسپین (از شرکت‌های تابعه تیپیکو) با بازدهی به ترتیب ۲۱۷ درصد و ۲۰۳ درصد، بالاترین بازدهی را در بین شرکت‌های دارویی داشته‌اند. این در حالی است که میانگین بازدهی بورس در این مدت حدود ۱۴۰ درصد بوده است.

وی افزود: قیمت سهام تیپیکو از ۲۳۵۲ تومان در ابتدای سال، به ۳۸۳۹ تومان در تاریخ ۰۹/۰۴/۰۴ رسیده و بازدهی آن از ابتدای سال تاکنون حدود ۱۶۵ درصد بوده که نسبت به هلدینگ‌های دارویی دیگر در بازار سرمایه عملکرد بهتری داشته است.

اقدامات انجام‌شده و برنامه‌ها

مدیرعامل تیپیکو به برگزاری منظم مجامع و افزایش سرمایه در شرکت‌های تابعه اشاره کرد و گفت: امسال ۲۴ مجمع عمومی برگزار کردیم که هیچ‌کدام مشروط نبوده و کلیه گزارش‌های حسابرسی شده، بدون بند شرط (Clear) بوده است. همچنین نسبت به سال گذشته ۲۴۲ روز تقدم در برگزاری مجامع داشتیم و ۲۵ درصد کاهش بندهای حسابرسی داشتیم.

وی افزود: پس از مدت‌ها، افزایش سرمایه در شرکت‌های تابعه را آغاز کردیم و تقریباً ۱۸ افزایش سرمایه از زمان شروع مدیریت جدید انجام شده است. سرمایه شرکت‌های تابعه از ۲ همت به حدود ۲۰ همت رسیده که تقریباً ده برابر شده است.

عملکرد در شرایط بحران (جنگ)

نادری‌علیزاده با اشاره به عملکرد تیپیکو در دوران اخیر گفت: از روز اول، کلیه همکاران در ۲۴ شرکت تابعه فعال بودند. با دریافت فهرستی ۸۳ قلمی از سازمان غذا و دارو، برنامه تولید واحدی در سراسر کشور اجرا شد و در تامین این محصولات حیاتی، هیچ کمبودی در هیچ نقطه از کشور ایجاد نشد.

وی افزود: با توجه به سفرهای داخلی و افزایش جمعیت در برخی استان‌ها، لجستیک و ذخایر دارویی به سمت استان‌های مهمان‌پذیر شیفت داده شد. روزانه ۱۷ هزار داروخانه در سراسر کشور توسط همکاران ما ویزیت می‌شد تا از تاب‌آوری نظام دارویی اطمینان حاصل شود. همچنین سامانه‌ای در تیپیکو فعال شد تا هرگونه گزارش کمبود، سریعاً پیگیری و رفع شود.

چالش‌های مهم صنعت داروسازی

مدیرعامل تیپیکو در پایان مهم‌ترین چالش‌های صنعت داروسازی کشور را به این شرح برشمرد:

۱. مطالبات معوق از وزارت بهداشت: حدود ۱۳ همت مطالبه از دانشگاه‌های علوم پزشکی که ۹ همت آن سررسید شده است. متأسفانه علیرغم تصریح قانون بودجه، تمهیدات مناسبی برای پرداخت این مطالبات که مربوط به دارو است، دیده نمی‌شود و این وجوه اغلب برای پرداخت حقوق و معوقات پیمانکاران هزینه می‌شود.
۲.مشکلات ارزی: هم در تخصیص و هم در انتقال ارز با کندی و اهمال مواجه هستیم. این موضوع باعث شده تقریباً سه تا چهار ماه است که بسیاری از شرکت‌های داروسازی نتوانند حواله‌های ارزی خود را دریافت یا سوئیفت کنند و مواد اولیه تأمین نشود. هشدار اخیر مدیرکل امور دارو درباره کمبود ۸۰۰ قلم دارو، زنگ خطری جدی است که اگر به موقع رسیدگی نشود، در ماه‌های آتی با مشکلات بزرگی در زنجیره تأمین دارو مواجه خواهیم شد.
۳.کمبود داروهای مخدر و آرام‌بخش (نارکوتیک): به دلیل سیاست‌های اجرا شده در افغانستان، کشفیات این مواد در کشور به شدت کاهش یافته است. باید تدابیری برای واردات یا کشت کنترل‌شده در کشور اندیشیده شود تا از کمبود این داروها که عمدتاً در مراکز ترک اعتیاد و بیمارستان‌ها استفاده می‌شوند و می‌توانند معضلات اجتماعی و درمانی ایجاد کنند، جلوگیری شود.